Devid Attenboro

Vikipediya, azad ensiklopediya
Jump to navigation Jump to search


Ser Devid Attenboro
ing. Sir David Attenborough
David Attenborough (cropped).jpg
2003-cü ilin mayında
Doğum tarixi (95 yaş)
Doğum yeri Böyük Britaniya Böyük Britaniya,
İngiltərə İngiltərə, London, Ayluort
Vətəndaşlığı Böyük Britaniya Böyük Britaniya
Həyat yoldaşı Ceyn Elizabet Ebsuort Oriel
Uşaqları Robert Attenboro
Syuzan Attenboro
Atası Frederik Attenboro
Təhsili Kembric Universiteti (təbiət elmləri)
London İqtisadiyyat və Siyasi Elmlər Məktəbi (sosial antropologiya)
Fəaliyyəti təbiətşünas
teleaparıcı
rejissor
ssenari müəllifi
yazıçı
Fəaliyyət illəri 1952-günümüz
Saytı attenboroughfilm.com
İmza
Commons-logo.svg Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Ser Devid Frederik Attenboro (ing. Sir David Frederick Attenborough; 8 may 1926(1926-05-08)[1][2][2][…], London) — ingilis teleaparıcı və təbiətşünas. 1960-lar və 1970-lər arasında BBC baş menecerlərdən biri olmuş.

Aktyor və rejissor Riçard Attenboronun qardaşıdır.[3]

BBC-də fəaliyyəti[redaktə | əsas redaktə]

Attenboro 1952-ci ildə BBC-də səhnələşdirilməmiş proqramlarının müzakirə olunduğu «Talks» şöbəsində işə başladı. Attenboro ilə təbiət arasındakı məşhur əlaqə, London Zooparkında tanınmış təbiətşünas Julian Haksli ilə birgə çəkilən üç saatlıq «The Pattern of Animals» şousu ilə başladı (Attenboro şounun aparıcısı idi). Proqramda təbiətin kamuflyaj, aposematizm və cütləşmə rituallarından istifadəsi öyrənilirdi.

1954-cü ilin sentyabrında Attenboro, "Vəhşi Heyvanlarla Macəralar" serialına material çəkmək üçün Syerra-Leoneyə gedir. Proqramlar izləyicilərdə böyük maraq doğurdu və bir il sonra, 1955-ci ilin martında Attenboro komandası ilə yeni materiallar çəkmək üçün Cənubi Amerikaya yollandılar. 1956-cı ildə Komodo adasına, məşhur Komod varanlarının çəkilişi üçün növbəti ekspedisiya həyata keçirildi[4]. Sonra Avstraliya və Madaqaskara səyahətlər oldu[5]. Çəkilişlərlə yanaşı, bu ekspedisiyaların London zooparkı üçün ekzotik heyvanlar tutmaq kimi sırf elmi məqsədləri var idi.

1965-1969-cu illərdə Attenboro "BBC Two" İngilis televiziya kanalında nəzarətçi vəzifəsində çalışıb. 1967-ci ildə "BBC Two" İngiltərənin ilk rəngli televiziya kanalı oldu. 1969-1972-ci illərdə proqram direktoru vəzifəsini icra etmişdir ("BBC One" və "BBC Two" kanalları üçün məsuliyyət daşıyırdı).

"Həyat ..." serialı[redaktə | əsas redaktə]

1970-ci illərin sonlarında Devid Attenboro üç teleserial çəkməyə qərar verdi. O, lap əvvəldən "Üç E" layihəsi çərçivəsində elə üç serial çəkmək istədi: (Evolution) Təkamül, (Ecology) Ekologiya, (Ethology) Etologiya.

  • Life on Earth («Yerdəki həyat», 1979) 13 × 55 dəq. - Təkamül - Yerdə heyvanlar aləminin təkamülü haqqında (SSRİ TV-də rus dilində, ilk dəfə 1986-cı ildə yayımlandı);
  • The Living Planet («Canlı planet», 1984) 12 × 55 dəq. - Ekologiya - planetdə mövcud olan əsas biotop növləri haqqında (Sovet İttifaqında rus dilində yayımlanırdı);
  • The Trials of Life («Həyatın sınaqları», 1990) 12 × 50 dəq. - Etologiya - heyvanların davranışı və psixologiyası haqqında.

Attenboronun bu üç serialı izləyicini biologiyanın bütün əsas sualları ilə tanış etdi.

Onun bu gün "Həyat ..." filminin seriyası olaraq tanınmış sonrakı seriyalları - ilk üç seriyada işıqlandırılmış mövzuları inkişaf etdirdi:

  • Life in the Freezer («Dondurucuda yaşam», 1993) 6 × 30 dəq. - Antarktida haqqında.
  • The Private Life of Plants («Bitkilərin gizli həyatı», 1995) 6 × 50 dəq. - bitkilər haqqında.
  • The Life of Birds («Quşların həyatı», 1998) 10 × 50 dəq. - quşlar haqqında.
  • The Life of Mammals («Məməlilərin həyatı», 2002) 10 × 50 dəq. - məməlilər haqqında.
  • Life in the Undergrowth («Mikroaləmdəki həyat», 2005) 5 × 50 dəq. - yerdəki onurğasızlar haqqında (BBC başlığı "Mikroaləmdəki həyat", Animal Planet - "Görünməz həyat" olaraq tərcümə etdi).
  • Life in Cold Blood («Soyuq qanlı həyat», 2008) 5 × 50 dəq. - sürünənlər və suda-quruda yaşayanlar haqqında.
  • Bu mövsümün sonuncu seriyalı hələ 1984-cü ildə çıxan "Canlı Planet" sikvelidir. "Life" ("Həyat", 2009) 10x50 dəq. serialı, 12 Oktyabr 2009-cu ildə BBC-də göstərilməyə başladı.

Bu, Devid Attenboronun yüksək dəqiqlikli televiziya standartında çəkilən ilk serialıdır.

"Həyat ..." serialı çərçivəsində ümumilikdə 89 bölüm (seriya) yayımlanıb.

Bütün sadalanan seriyaların xüsusiyyəti ondan ibarətdir ki, Devid Attenboronun yalnız şəkili şərh etmir, eyni zamanda bir çox süjetdə kadrda fəal iştirak edir ki, bu da bu seriyaya xüsusi etibarlılıq verir.

Mükafatları[redaktə | əsas redaktə]

  • Britaniya İmperiyası Ordeni komandoru(1974);
  • Kral Victorian ordeni komandoru (1991);
  • Fəxri cəngavərlər ordeni (1996);
  • Xidmət ordeni (2005);
  • Tərəqqi Medalı (Kral Fotoqrafiya Cəmiyyəti) (2008);
  • Nirenberg mükafatı (2005);
  • (alm. Addison-Emery-Verrill-Medaille‎) (2016);
  • Müqəddəs Mixail və müqəddəs Gergi ordeninin böyük xaç cəngavəri (2020);

1985-ci ildə cəngavər oldu. London Kral Cəmiyyətinin üzvüdür (Əsasnamə 12; 1983)[6]. Amerika İncəsənət və Elmlər Akademiyasının üzvüdür (1991). Moskva Təbiətçilər Cəmiyyətinin (2017)[7] və Britaniya Ekoloji Cəmiyyətinin fəxri üzvüdür.

Aberdin Universiteti (2008)[8] və Sent-Endryus Universitetinin (2011) fəxri doktoru[9].

D. Attenboronun adı verilmiş orqanizmlər[redaktə | əsas redaktə]

  • Acisoma attenboroughi — həqiqi iynəcələr ailəsindən olan iynəcə (2016 г.)
  • Attenborosaurus conybeari — ümumi adı Attenboronun şərəfinə verilmiş yura dövrü plesiozavrı(1993 г.)
  • Blakea attenboroughi — Melastomakimilər ailəsindən olan bitki (2009 г.)
  • Cascolus ravitis — ископаемое ракообразное из отряда тонкопанцирных; родовое название Cascolus — перевод со староанглийского на латинский язык корня фамилии Attenborough (2017 г.)[10]
  • Ctenocheloides attenboroughi — Callianassidae fəsiləsindən onayaqlı xərçəngkimi (2010)
  • Electrotettix attenboroughi — Düzqanadlılar dəstəsi həşəratlarından olan (lat. Tetrigidae) fosili (2014)
  • Euptychia attenboroughi — (lat. Nymphalidae) fəsiləsindən gündüz kəpənəyi (2015)
  • Hieracium attenboroughianum — Mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsindən bitki (2014)
  • Materpiscis attenboroughi — Zirehli balıq[ru]Yaxşı məqalə fosili (2008)
  • Microleo attenboroughi — Kisəli aslan[ru]Yaxşı məqalə fosili (2016)
  • Nepenthes attenboroughii — крупное насекомоядное растение из семейства непентовых (2009)
  • Polioptila attenboroughi — воробьиная птица из семейства комароловов (2013)
  • Platysaurus attenboroughi — ящерица из семейства поясохвостов (2015)
  • Prethopalpus attenboroughi — вид пауков из семейства оонопид (2012)
  • Pristimantis attenboroughi — лягушка из семейства Craugastoridae (2017)
  • Sirdavidia solannona — растение из семейства анноновых, родовое название дано в честь Сэра Дэвида (2015)
  • Sitana attenboroughii — вид ящериц из семейства агамовых (2018)
  • Scuccinalophus attenboroughi — вид жуков-долгоносиков из балтийского янтаря (2016)
  • Spintharus davidattenboroughi — вид пауков[11].
  • Trigonopterus attenboroughi — вид жуков-долгоносиков (2014 г.)
  • Zaglossus attenboroughi — проехидна Аттенборо, яйцекладущее млекопитающее (1998 г.)

İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]

  1. ↑ 1 2 RKDartists
  2. ↑ 1 2 3 4 Lundy D. R. The Peerage
  3. ↑ "Richard Attenborough's official website: Biography". Richardattenborough.com. İstifadə tarixi: 2 January 2011.
  4. ↑ Эттенборо Д. В поисках дракона. — М.: Армада, 1996. С. 17—18. ISBN 5-7632-0188-4
  5. ↑ Эттенборо Д. К югу от экватора. — М.: Армада, 2000. 284 с. ISBN 5-309-00001-1
  6. ↑ David Attenborough (ing.)
  7. ↑ http://www.moip.msu.ru/wp-content/uploads/2018/03/poch-chlen-02.doc
  8. ↑ Media Releases — University of Aberdeen
  9. ↑ "2011 | Laureation address — Sir David Attenborough | University of St Andrews". 2016-08-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-07-12. (#parameter_ignored_suggest)
  10. ↑ Siveter D. J., Briggs D. E., Siveter D. J., Sutton M. D., Legg D. (2017). A new crustacean from the Herefordshire (Silurian) Lagerstätte, UK, and its significance in malacostracan evolution. Proceedings of the Royal Society of London B, Vol. 284, No. 1851, p. 20170279. The Royal Society. DOI:10.1098/rspb.2017.0279
  11. ↑ Ученые назвали новые виды пауков в честь Берни Сандерса и Ди Каприо
Crystal Clear app Login Manager.png  Şəxs haqqında olan bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Devid_Attenboro&oldid=5999063"