Deyləmilər

Deyləmilər – Gilan vilayətində hərbçi bir tayfanın adıdır. Eyni zamanda deyləm qul mənası verir.

Tarixi

Xəzər dənizinin qərbindəki dağlıq bölgənin tarixi adı. Şərqindəki Təbəristan (bugünkü Mazandaran) qərbindəki Gilanda geniş anlamla tarixi Deyləm bölgəsini əhatə edirdi. Bu bölgənin əhalisi qulam statusu ilə Xilafət ordusuna cəlb olundular.

Deyləmilər IX əsrdə İslamın şiəlik qolunu qəbul etdilər.

İranda hökm sürən Deyləmli Buveyhilər sülaləsi 945-ci ildə Bağdada suveren oldular. Bundan sonra Abbasi xəlifələri Büveyhilerin icazəsiylə başda qala bildilər. Xəlifə Qaimin (1031–1075) çağırışı üzərinə Böyük Səlcuqlu dövləti hökmdarı Toğrul bəy, 1055-ci ildə Büveyhiləri Bağdaddan çıxardı və Abbasilərə yenidən möhtərəmlik qazandırdı.

Bəzi tarixçilər güman edirlər ki, zazalar və goranlar deyləmlilərin törəmələridirlər.

Həmçinin bax

• Cüstanilər sülaləsi
• Buveyhilər sülaləsi