Elektron volt
Elektron volt (eV) hissəciklər fizikasında istifadə olunan enerji vahididir.
Hissəciklər fizikasında kütlə də elektron volt vasitəsilə ifadə olunur.[1]
Vahid 1912-ci ildə təklif edilmişdir,[2]
1930-cu ildən istifadə olunur.[3]
Fizikada, kimyada və səhiyyədə istifadə olunur.
eV enerji vahidi kimi[redaktə | əsas redaktə]
Elektron x volt potensiala malik yerdən (x+1) volt potensiala malik yerə hərəkət etdikdə (və ya sürətləndikdə) elektronun qazandığı
potensial enerji 1 elektron volt olur.[3]
1 elektron volt= 1.602 176 565(35) × 10−19 coul[4]
Vahid çox kiçik olduğundan onun daha yüksək dərəcələrindən istifadə edilir:
- keV — (kilo yunan khilioi — min) — 103 elektron volt
- MeV — (meqa yunan megas — böyük) — 106 elektron volt
- GeV — (giqa yunan gigas — giqant) — 109 elektron volt
- TeV — (tera yunan teras — monstr) — 1012 elektron volt
eV/c2 kütlə vahidi kimi[redaktə | əsas redaktə]
Elektron volt vahidi enerji ilə yanaşı kütlə üçün də işlənir.
Bu A. Eynşteynin (A. Einstein) E =mc2 formulundan alınır.
Bu formulaya görə enerji kütlə ilə işıq sürəti kvadratının hasilinə bərabərdir.
Buradan
Beləliklə 1 eV/c2 = 1.782 661 845(39) × 10−36 kg
Məsələn, protonun kütləsi 938.272 046(21) MeV/c2 və ya 1.672 621 777(74)×10−27 kg[4]
Bəzən fizikaya aid ədəbiyyatda kütləni elektron volt ilə ifadə edəndə vahidin c2 hissəsi nəzərə alınmır.
Belə ki, protonun kütləsi 938.272 046(21) MeV kimi də yazıla bilir.[2]
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ "electron volt". Encyclopædia Britannica. 2013. İstifadə tarixi: 2013-03-15.
- ↑ 1 2 J. Gribbin (1999). Q is for Quantum: An Encyclopedia of Particle Physics. The Free Press. ISBN 0-684-85578-X. Sitat səhvi: Xətalı
<ref>etiketi; "Gribbin" adı bir neçə dəfə müxtəlif məzmunla verilib - ↑ 1 2 "electron volt". Merriam-Webster. 2013. İstifadə tarixi: 2013-03-18.
- ↑ 1 2 "PHYSICAL CONSTANTS" (PDF). Particle Data Group. İstifadə tarixi: 2013-03-18.[ölü keçid] Sitat səhvi: Xətalı
<ref>etiketi; "constant" adı bir neçə dəfə müxtəlif məzmunla verilib