I Duarte
| I Duarte | |
|---|---|
| port. Duarte de Portugal | |
 | |
| 14 avqust 1433 – 9 sentyabr 1438 | |
| Əvvəlki | I Juan |
| Sonrakı | V Afonso |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 31 oktyabr 1391[1] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 9 sentyabr 1438[2][3][…] (46 yaşında) |
| Vəfat səbəbi | taun[5] |
| Fəaliyyəti | kral, yazıçı |
| Atası | I Juan[4][5] |
| Anası | Lankasterli Filipa[4][5] |
| Həyat yoldaşı |
|
| Uşaqları | |
| Ailəsi | Avis sülaləsi |
| Dini | katolisizm[6] |
| Təltifləri |
 |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
I Duarte (port. Duarte de Portugal; 31 oktyabr 1391[1], Vizeu – 9 sentyabr 1438[2][3][…]) — XI Portuqaliya kralı. Portuqaliya tarixində ədalətli və savadlı kral kimi yadda qalmışdır. Qısa hökmdarlığına baxmayaraq, onun dövrü mədəni və siyasi baxımdan keçid dövrü hesab olunur. O, həmçinin Portuqaliyada böyük coğrafi kəşflər dövrünün əsasını qoyan liderlərdən biri olmuşdur.
1391-ci ildə Vizeuda anadan olmuşdur. O, Avis sülaləsinin banisi I Juan ilə İngiltərə kralı III Eduardın nəvəsi olan Lankasterli Filippanın oğludur. İngiltərə kral ailəsinin qanını daşıdığı üçün Avropada nüfuzlu və savadlı krallardan biri sayılırdı. Uşaqlıqdan intellektual təhsil almış, filosoflara və yazıçılara xüsusi maraq göstərmişdir. 22 sentyabr 1428-ci ildə Araqon kralı I Ferdinandın qızı Elyanora ilə evləndirildi. Cütlüyün bu nigahdan 9 övladı dünyaya gəlsə də, bunlardan yalnız beşi yetkinlik yaşına çata bildi.
- Juan (1429-1433)
- Filippa (1430-1441)
- V Afonso, Portuqaliya kralı
- Mariya (1432)
- Ferdinand, Vizeu hersoqu
- Elyanora, Müqəddəs Roma imperatriçası
- Duarte (1435)
- Yekaterina (1436-1463), rahibə
- Juana, Kastiliya kraliçası
Atasının ölümündən sonra, 1433-cü ildə taxta çıxmışdır. I Duarte daxili idarəçilikdə ədalətli qanunların tətbiqinə və şura məsləhətlərinə önəm vermişdir. O, eyni zamanda yazıçı kimi də tanınır və “Sadiq müşavir” (port. Leal Conselheiro) adlı əsəri ilə fəlsəfi düşüncələrini xalqla bölüşmüşdür.
1437-ci ildə qardaşı Henri dənizçi və digər zadəganlarla birlikdə Şimali Afrikada yerləşən Tanja (Tanjer) şəhərinə hərbi səfər təşkil etdi. Lakin bu səfər uğursuz oldu və qardaşı İnfant Ferdinand Mərakeşlilər tərəfindən əsir alındı. I Duarte, qardaşının azad olunması üçün çox çətin şərtlər qarşısında qaldı və bu məsələyə görə çox narahatlıq keçirdi. I Duarte 9 sentyabr 1438-ci ildə, cəmi 47 yaşında, Tomar şəhərində vəba xəstəliyindən vəfat etdi. Onun ölümü Portuqaliyada siyasi qeyri-sabitliyə səbəb oldu, çünki oğlu hələ yetkinlik yaşına çatmamışdı.
Mənbə
[redaktə | vikimətni redaktə et]Ədəbiyyat
[redaktə | vikimətni redaktə et]- Collins, Hugh E. L. The Order of the Garter, 1348-1461: Chivalry and Politics in Late Medieval England. Clarendon Press. 2000.
- Watanabe, Morimichi. Christianson, Gerald; Izbicki, Thomas M. (redaktorlar ). Nicholas of Cusa – A Companion to his Life and his Times. Ashgate Publishing Limited. 1988.
İstinadlar
[redaktə | vikimətni redaktə et]- ↑ 1 2 Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- ↑ 1 2 Fransa milli kitabxanası. 1537.
- ↑ 1 2 varios autores Diccionario biográfico español (isp.). Real Academia de la Historia, 2011.
- ↑ 1 2 3 4 5 Kindred Britain.
- ↑ 1 2 3 Эдуард, португальский король (rus.). // Энциклопедический словарь СПб: Брокгауз — Ефрон, 1904. Т. XL. С. 182–183.
- ↑ Zurara G. E. Crónica da Tomada de Ceuta (порт.). 1600.
_-_Lesser.png)