I Ferdinand (Portuqaliya kralı)
| I Ferdinand | |
|---|---|
_(late_15th_C),_f.201v_-_BL_Royal_MS_14_E_IV_(cropped).png) | |
| 18 yanvar 1367 – 22 oktyabr 1383 | |
| Əvvəlki | I Pedro |
| Sonrakı | Beatrisa və ya I Juan |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 31 oktyabr 1345[1][2] |
| Doğum yeri |
|
| Vəfat tarixi | 22 oktyabr 1383[1][2] (37 yaşında) |
| Vəfat yeri | |
| Fəaliyyəti | monarx |
| Atası | I Pedro |
| Uşaqları | |
| Ailəsi | Burqoniya sülaləsi |
| Dini | xristianlıq |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
I Ferdinand (port. Fernando I de Portugal; 31 oktyabr 1345[1][2], Santaren[d] – 22 oktyabr 1383[1][2], Lissabon) — IX Portuqaliya kralı. Onun dövrü Portuqaliya tarixində taxt böhranı və Kastiliya ilə münaqişələrlə yadda qalmışdır. Ölümündən sonra geridə varis qoymadığı üçün ölkə 1383-1385-ci illər Taxt Böhranına sürükləndi.
1345-ci ildə Santarendə dünyaya gəldi. Atası I Pedro onu hələ infant ikən dövlət işlərinə hazırlayırdı. 1367-ci ildə I Pedro vəfat etdikdən sonra Ferdinand Portuqaliya kralı oldu. Ferdinandın dövrü daxili sabitlik baxımından nisbətən sakit keçsə də, xarici siyasətdə Kastiliya ilə əlaqələr gərgin idi. 1369-cu ildə Kastiliya kralı I Pedro öldürüldükdən sonra Ferdinand Kastiliya taxtı üzərində iddia irəli sürdü. Bu iddia Ferdinandın nənəsi vasitəsilə taxta yaxın qohumluğuna əsaslanırdı, amma hərbi cəhdlər uğursuz oldu və Portuqaliya tükənmiş iqtisadiyyatı ilə üzləşdi.
1372-ci ildə Leonora Teleslə evləndi və cütlüyün bu nigahdan 3 övladı doğulsa da, bunlardan yalnız biri yetkinlik yaşına çatdı.
- Beatrisa, Kastiliya kraliçası
- Ölü doğulan bir oğlan uşağı (1382)
- Ölü doğulan bir qız uşağı (1383)
I Ferdinand, İngiltərə ilə ittifaq qurmağa çalışdı və bu məqsədlə 1373-cü ildə Portuqaliya-İngiltərə müqaviləsi imzalandı. Bu müqavilə Avropanın ən qədim hələ də qüvvədə olan diplomatik ittifaqlarından biridir. Lakin bu ittifaq da I Ferdinandın hərbi məqsədlərinə ciddi yardım edə bilmədi.
I Ferdinand 22 oktyabr 1383-cü ildə geridə oğul varis qoymadan vəfat etdi. Onun vəsiyyətinə əsasən, qızı Beatrisa və onun əri Kastiliya kralı I Xuan Portuqaliya taxtını miras almalı idi. Bu vəziyyət isə Portuqaliya müstəqilliyinə təhdid kimi dəyərləndirildi və xalq üsyanı başladı. Bu hadisələr nəticəsində 1383-1385-ci illər Taxt Böhranı başladı və Aviz sülaləsinin qurucusu I Con Portuqaliya kralı elan olundu.
Mənbə
[redaktə | vikimətni redaktə et]Ədəbiyyat
[redaktə | vikimətni redaktə et]- Goodman, Anthony. John of Gaunt: The Exercise of Princely Power in Fourteenth-Century Europe. Harlow: Longman. 1992. ISBN 0582098130.
- Livermore, H.V. A New History of Portugal. Cambridge University Press. 1969. ISBN 9780521095716.
- Shillington, Violet. "The Beginnings of the Anglo-Portuguese Alliance". Transactions of the Royal Historical Society. New Series. 20. 1906: 109–132. doi:10.2307/3678093. JSTOR 3678093.
İstinadlar
[redaktə | vikimətni redaktə et]- ↑ 1 2 3 4 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija (xorv.). 2009.
- ↑ 1 2 3 4 Visuotinė lietuvių enciklopedija (lit.).
_-_Lesser.png)