I Yese
| I Yese Əliqulu xan | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| იესე I ალიყული-ხანი | |||||||
|
|||||||
| Sələfi | Keyxosrov | ||||||
| Xələfi | VI Vaxtanq | ||||||
|
|||||||
| Sələfi | VI Vaxtanq | ||||||
| Xələfi | Osmanlı işğalı (sonra II Teymuraz) | ||||||
| Şəxsi məlumatlar | |||||||
| Doğum tarixi | |||||||
| Doğum yeri | |||||||
| Vəfat tarixi | |||||||
| Vəfat yeri | |||||||
| Sülalə | Baqrationi | ||||||
| Atası | Levan | ||||||
| Anası | Tinatin Avalişvili | ||||||
| Həyat yoldaşları |
Mariam Orbeliani Yelena Baqrationi |
||||||
| Uşaqları | |||||||
| Hərbi xidmət | |||||||
| Rütbəsi | general | ||||||
|
|
|||||||
.svg) |
|||||||
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |||||||
Yese — Kartli çarı. Kartli kralı Levan şahzadə Tinatin Avalişvilinin oğlu, Kartli çarı "XI Georgi"nin qardaşı.[1].
Həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Yese 1680-ci ildə qəyyum Levanın və ikinci həyat toldaşı Tinatin Avalişvilinin oğlu olaraq doğulmuşdu. Müsəlman olduqdan sonra Əliqulu xan adını götürən Yese 1708-1709-cu illərdə Kirman naibi, 1709-1711-ci illərdə isə Kirman bəylərbəyi olmuşdu. 1711-1714-cü illərdə isə Səfəvi ordusunun topçubaşı (artilleriya üzrə baş komandan) olmuşdu.
Hakimiyyəti[redaktə | mənbəni redaktə et]
1714-cü ilin martında VI Vaxtanq İslamı qəbul etmədiyi üçün onun yerinə çar olmuşdu. II David ilə ittifaq quran çar 1716-cı ilin iyunu çarlıqdan kənarlaşdırılaraq yerinə VI Vaxtanq gəldi.
Həbs və dini dəyişiklik[redaktə | mənbəni redaktə et]
Yesse Telaviyə köçdü və III Bakarın qəyyumluğu altında yaşamağa başladı. 1721-ci ildə VI Vaxtanq tərəfindən Kartli ədalət naziri təyin edildi. II Konstantin Baqrationinin hücuma hazırlaşdığını eşidən Yese 1723-cü ildə Osmanlıya qaçaraq sünni oldu və 1724-cü ildə Mustafa paşa adı ilə çar elan edildi. 1727-ci ildə öləndən sonra isə çarlıq institutu ləğv edildi.
Ailəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Yese 2 dəfə ailə qurmuşdu:
- 1712-ci ildə Maryam Orbeliani (1692-1767) ilə: Georgi Allahverdi (1713-1762)
- Bir kənizlə:
- Arçil
- İshaq Aleksandr Baqrationi
- Levan Hüseyn Baqrationi
- I İrakli Baqrationinin qızı Yelena ilə:
- Teymuraz Baqrationi (1720—1788) - gələcək katolikos I Anton
- David (1716-1738)
- Nikolas
- İoane (ö. 1717)
- Xoreşan
- Anastasiya
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Cyrille Toumanoff. Les dynasties de la Caucasie chrétienne de l’Antiquité jusqu’au XIXe siècle. Tables généalogiques et chronologiques. — Rome, 1990. — P. 144.