I Yese

I Yese Əliqulu xan
იესე I ალიყული-ხანი
Kartli çarı 1714 — 1716
Sələfi	Keyxosrov
Xələfi	VI Vaxtanq
Kartli çarı 1724 — 1727
Sələfi	VI Vaxtanq
Xələfi	Osmanlı işğalı (sonra II Teymuraz)
Şəxsi məlumatlar
Doğum tarixi	1680
Doğum yeri	Tiflis, Kartli krallığı
Vəfat tarixi	1727
Vəfat yeri	Tiflis, Kartli krallığı
Sülalə	Baqrationi
Atası	Levan
Anası	Tinatin Avalişvili
Həyat yoldaşları	Mariam Orbeliani Yelena Baqrationi
Uşaqları	Arçil
Hərbi xidmət
Rütbəsi	general
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Yese — Kartli çarı.

Həyatı

Yese 1680-ci ildə qəyyum Levanın və ikinci həyat toldaşı Tinatin Avalişvilinin oğlu olaraq doğulmuşdu. Müsəlman olduqdan sonra Əliqulu xan adını götürən Yese 1708-1709-cu illərdə Kirman naibi, 1709-1711-ci illərdə isə Kirman bəylərbəyi olmuşdu. 1711-1714-cü illərdə isə Səfəvi ordusunun topçubaşı (artilleriya üzrə baş komandan) olmuşdu.

Hakimiyyəti

1714-cü ilin martında VI Vaxtanq İslamı qəbul etmədiyi üçün onun yerinə çar olmuşdu. II David ilə ittifaq quran çar 1716-cı ilin iyunu çarlıqdan kənarlaşdırılaraq yerinə VI Vaxtanq gəldi.

Həbs və dini dəyişiklik

Yesse Telaviyə köçdü və III Bakarın qəyyumluğu altında yaşamağa başladı. 1721-ci ildə VI Vaxtanq tərəfindən Kartli ədalət naziri təyin edildi. II Konstantin Baqrationinin hücuma hazırlaşdığını eşidən Yese 1723-cü ildə Osmanlıya qaçaraq sünni oldu və 1724-cü ildə Mustafa paşa adı ilə çar elan edildi. 1727-ci ildə öləndən sonra isə çarlıq institutu ləğv edildi.

Ailəsi

Yese 2 dəfə ailə qurmuşdu:

• 1712-ci ildə Maryam Orbeliani (1692-1767) ilə: Georgi Allahverdi (1713-1762)
• Bir kənizlə:
  • Arçil
  • İshaq Aleksandr Baqrationi
  • Levan Hüseyn Baqrationi
• I İrakli Baqrationinin qızı Yelena ilə:

1. Teymuraz Baqrationi (1720—1788) - gələcək katolikos I Anton
2. David (1716-1738)
3. Nikolas
4. İoane (ö. 1717)
5. Xoreşan
6. Anastasiya