Klinoptilolit

Klinoptilolit
Ümumi məlumatlar
Kateqoriya	Mineral
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Klinoptilolit — təbii seolitlərdən ibarət olub, silisium və alüminium tetraedrnin mikroskopik düzülüşündən ibarətdir. Bu kompleksin formulu (Na, K, Ca)_2-3Al₃(Al,Si)₂Si₁₃O₃₆· 12H₂O-dur. Adı Yunan dilindəki klino (κλίνω; "maili"), ptylon (φτερών; "lələk") və lithos (λίθος; "daş") sözlərindən götürülmüşdür.

Tərkibi

Mousun sərtlik şkalası üzrə 3.5–4 və xüsusi kütləsi 2.1–2.2-dir. Molekulyar kütləsi 2,703.72 qm-dır.

Kalium	1.89 %   K	2.28 %  K2O
Barium	0.46 %   Ba	0.51 %  BaO
Natrium	3.21 %   Na	4.33 %  Na2O
Kalsium	0.90 %   Ca	1.27 %  CaO
Maqnezium	0.02 %   Mn	0.03 %  MnO
Alüminium	6.60 %   Al	12.46 %  Al2O3
Dəmir	0.39 %   Fe	0.08 %  FeO / 0.47 %  Fe2O3
Silisium	30.32 %  Si	64.87 %  SiO2
Hidrogen	1.52 %   H	13.59 %  H2O
Oksigen	54.68 %   O
	100%	99.89% (Oksidlərin ümumi cəmi)

Klinoptilolit əsasən tuflarda vulkanik şüşələrin devitrifikation məhsulu kimi və bazalt, andezit, riolitlərdə qabarcıq şəklində əmələ gəlir. O 1969-cu ildə müəyyən olunub.

O heylanditlə seriyalar əmələ gətirir:

Klinoptilolit-Ca – heylandit-Ca bərk məhlul sırası;

Klinoptilolit-K – heylandit-Ca bərk məhlul sırası;

Klinoptilolit-Na – heylandit-Ca bərk məhlul sırası;

İstifadəsi

Klinoptilolitdən sənayedə və ion dəyişkənliyi xüsusiyyətindən elmi işlərdə istifadə olunur. Onun bu yüksək dəyişkənlik xüsusiyyəti  ammoniuma (NH₄⁺) görədir. Bunun tipik nümunəsi onun enzim əsaslı karabamid sensorunda istifadəsidir. O həmçinin gübrə və tor çantalarda xırda çay daşı ölçüsündə olan deodorizer (iyi aradan qaldıran) kimi istifadə olunur.

Yataqları

Təbii klonoptilolitin zənginliyi sayəsində Egey dənizinin sahilləri ətrafında Yer səthinə ən yaxın olan yataqları formalaşıb.

Mənbə

• http://webmineral.com/data/Clinoptilolite-Na.shtml#.WL_LPlWGPIU