Suqovuşan (Tərtər)

Suqovuşan
	Kənd
Suqovuşan
Bayraq	Gerb
	40°19′53″ şm. e. 46°43′46″ ş. u.
Ölkə	Azərbaycan
Rayon	Tərtər
Tarixi və coğrafiyası
Mərkəzin hündürlüyü	434 m
Saat qurşağı	UTC+04:00;
Əhalisi
Əhalisi	404 nəf. (2005);
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu	+994
Poçt indeksi	AZ5900
Nəqliyyat kodu	14
	Xəritəni göstər/gizlə Suqovuşan
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Suqovuşan (işğal dövründə: Madagiz) — Azərbaycan Respublikasının Tərtər rayonunun Çaylı kənd inzibati ərazi dairəsində kənd.^[1] Kənd 3 oktyabr 2020-ci il tarixində Qarabağda gedən döyüşlər zamanı Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən azad edilmişdir.^[2]

Tarixi[redaktə | əsas redaktə]

Suqovuşan kəndi əvvəllər Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətində Ağdərə rayonu inzibati ərazisinə aid idi, lakin 1992-ci ildə Ağdərə rayonu ləğv edilərək ərazisi qonşu Ağdam rayonu, Tərtər rayonu və Kəlbəcər rayonu arasında bölüşdürüldü. Suqovuşan kəndi də Tərtər rayonuna birləşdirilən kəndlərdən biridir.

Suqovuşan ilk dəfə 1991–1992-ci illərdə Azərbaycan Ordusu tərəfindən işğaldan azad edilib. 1994-cü ilin aprel ayında Manvel Qriqoryanın başçılığı altında Ermənistan ordusunun Eçmiədzin könüllülər dəstəsi yenidən Suqovuşanı işğal edib.

Azərbaycan kütləvi informasiya vasitələrində 2016-cı il aprelin 4-dən 5-nə keçən gecə baş verən ağır döyüşlərdən sonra Suqovuşan kəndinin Azərbaycan Ordusu tərəfindən işğaldan azad edildiyi xəbəri yayılsa da, bu barədə Azərbaycan Respublikası Müdafə Nazirliyi tərəfindən heç bir açıqlama verilməmiş, erməni tərəfi isə xəbərin dezinformasiya olduğunu bildirmişdir.

3 oktyabr 2020-ci il Azərbaycan Silahlı Qüvvələri tərəfindən işğaldan azad edilmişdir.^[2] Azərbaycan Respublikası Prezidenti İlham Əliyev tərəfindən tarixi adı bərpa edilərək Suqovuşan adlandırılmışdır.^[3]

Əhalisi[redaktə | əsas redaktə]

2016-cı ilin aprel ayına qədər bu yaşayış məntəqəsində 500 nəfərə qədər erməni yaşayırdı.

Görməli yerlər[redaktə | əsas redaktə]

Müqəddəs Yelisey monastırının zəng qülləsi və əsas girişi

Suqovuşan kəndi ərazisində üç tarix-memarlıq abidəsi qeydiyyata alınmışdır:

Müqəddəs Yelisey monastırı (4035) — XII əsrə aid Alban monastırı.
Körpü (4034)
Kilsə (4488) — 1898-ci ildə inşa edilib

Digər obyektlər[redaktə | əsas redaktə]

Kənd ərazisində Suqovuşan su anbarı və Madagiz-1 su elektrik stansiyası yerləşir. Kənddə 2014-cü ildə balıqartırma zavodu tikilib. Aprel döyüşləri zamanı elektrik stansiyası və balıqartırma zavoduna ziyan dəysə də, onlar sonradan yenidən bərpa ediliblər. 2022–23-cü illərdə Madagizdən başqa ölkələrə balıq və qara kürü ixracının başlanması planlaşdırılmışdı.^[4]

1992-ci ilin sentyabr ayında Qarabağda formalaşdırılan beşinci müdafiə rayonu hərbi hissəsi Qarabağ döyüşlərində bir çox təxribatçı əməliyyatlarda iştirak edib və azad edilənədək işğalçı Ermənistan ordusunun Qarabağdakı ən yaxşı hərbi hissələrindən biri hesab olunurdu. Hərbi hissənin nömrəsi 49971 idi. 5-ci müdafiə rayonu, dağatıcı alay, 49971 nömrəli hərbi hissə olaraq, 10-cu dağatıcı diviziyanın tərkibinə daxil idi. Ehtimal edilir ki, hərbi hissə Ağdərəyə yaxın ərazilərdən Madagiz yaşayış məntəqəsi hüdudlarınadək döyüş növbətçiliyinə cəlb olunurdu. Bura aprel döyüşlərində Azərbaycan ordusunun əsas hədəflərindən biri olub.^[5] Bundan başqa erməni ordusunun 6-cı müdafiə rayonu kimi qeyd etdiyi 33651 nömrəli hərbi hissə də Madagizdə yerləşirdi.^[6]

Həmçinin bax[redaktə | əsas redaktə]

Suqovuşan su anbarı

İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]

↑ Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi (2019). "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı" (PDF) (azərb.). stat.gov.az. 2020-04-16 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-04-16.
↑ ¹ ² Ayna.az (03.10.2020). "Azərbaycan Prezidenti elan etdi: Madagiz işğaldan azad olunub" (azərb.). Ayna.az. İstifadə tarixi: 2020-10-03.
↑ Teleqraf.com (03.10.2020). "Prezident Madagizin tarixi adını bərpa etdi" (azərb.). Teleqraf.com. İstifadə tarixi: 2020-10-04.
↑ Matagisdən qara kürü
↑ Düşmənin Qarabağdakı canlı qəssabxanası — 49971 nömrəli hərbi hissə (FAKTLAR)
↑ Düşmənin Madagizdə yerləşən hərbi hissəsinin komandiri kimdir? — ARAŞDIRMA (FOTOLAR)

Xarici keçidlər[redaktə | əsas redaktə]

	Vikianbarda Suqovuşan (Tərtər) ilə əlaqəli mediafayllar var.

[1] Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi (2019). "İnzibati ərazi bölgüsü təsnifatı" (PDF) (azərb.). stat.gov.az. 2020-04-16 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-04-16.

[azadlıq-2] ¹ ² Ayna.az (03.10.2020). "Azərbaycan Prezidenti elan etdi: Madagiz işğaldan azad olunub" (azərb.). Ayna.az. İstifadə tarixi: 2020-10-03.

[3] Teleqraf.com (03.10.2020). "Prezident Madagizin tarixi adını bərpa etdi" (azərb.). Teleqraf.com. İstifadə tarixi: 2020-10-04.

[4] Matagisdən qara kürü

[5] Düşmənin Qarabağdakı canlı qəssabxanası — 49971 nömrəli hərbi hissə (FAKTLAR)

[6] Düşmənin Madagizdə yerləşən hərbi hissəsinin komandiri kimdir? — ARAŞDIRMA (FOTOLAR)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

Tərtər rayonunun yaşayış məntəqələri
Şəhərlər	Tərtər • Ağdərə
Qəsəbələr	Şıxarx
Kəndlər	Ağabəyyalı • Aşağı Qapanlı • Aşağı Oratağ • Ağkənd • Alışarlı • Azad Qaraqoyunlu • Bala Kəngərli • Bayandur • Bayandurlu • Bəyimsarov • Bildirçinli • Borsunlu • Buruc • Canyataq • Cəmilli • Çardaqlı • Çaylı • Çıraqlı • Çiləbürt • Dəmirçilər • Dəmirli • Düyərli • Dostagir • Evoğlu • Ələsgərli • Əskipara • Güləbatlı • Gülyataq • Hacallı • Hacıqərvənd • Həsənqaya • Hüsənli • Xoruzlu • İlxıçılar • İrəvanlı • İsmayılbəyli • Kəbirli • Kəngərli • Kiçik Qarabəy • Köçərli • Köyarx • Kövdadıq • Maralyansarov • Miqrelalay • Qapanlı • Qaraağacı • Qaradağlı • Qasapet • Qaynaq • Qazaxlar • Qazyan • Qırmızı-Saqqallar • Qırmızıkənd • Qızıloba • Lüləsaz • Mamırlı • Meqrelalay • Poladlı • Ortakənd • Rəcəbli • Sarıcalı • Sarov • Seydimli • Seysulan • Səhləbad • Soyulan • Suqovuşan • Talış • Təzəkənd • Tonaşen • Umudlu • Ulu Qarabəy • Yarımca • Yenikənd • Yuxarı Qaradağlı • Yuxarı Qapanlı • Yuxarı Sarıcalı • Zəylik • Zolgəran