Novruzəli bəy məscidi
| Novruzəli bəy məscidi | |
|---|---|
| 40°10′35″ şm. e. 44°31′02″ ş. u. | |
| Ölkə |
 Ermənistan |
| Şəhər | İrəvan |
| Yerləşir | İrəvan |
| Aidiyyatı | İrəvan xanlığı |
| Tikilmə tarixi | 1766 |
| Üslubu | İslam memarlığı |
| Vəziyyəti | dağıdılıb |
| Xəritədə yeri | |
 |
|
Novruzəli bəy məscidi — Ermənistanda İrəvan şəhərinin tarixi hissəsi olan Şəhər bölməsində mövcud olmuş məscid.[1]
Haqqında[redaktə | mənbəni redaktə et]
İrəvan şəhərinin qədim Şiə məscidlərindən biri olan Novruzəli bəy məscidinin dəqiq inşa tarixi bilinməsə də memarlıq xüsusiyyətləri baxımından tədqiqatçılar bu məscidi XIV əsr abidəsi hesab edirlər.[2] Digər versiyaya görə isə, məscid XVII əsrin II yarısında tikilmişdir.
Bir minarəli məscidin əsas binası böyük günbəzlə tamamlanmış, xarici divarları rəngli kaşılarla işlənmişdi.
1918-1920-ci illərdə tarixi qurulan erməni daşnak hökuməti zamanı və Sovet Ermənistanının ilk illərində Sərdar, Təpəbaşı, Sərtib xan, Hacı Novruzəli bəy məscidlərində Türkiyədən qaçıb gələn erməni qaçqınları məskunlaşdırılmışdılar. Tarixi məscid 1920-1930-cu illərdə İrəvan şəhərinin baş memarlıq planı hazırlanarkən ilk növbədə şəhərin mərkəzində yerləşən azərbaycanlılara məxsus tarixi-memarlıq abidələrinin, o cümlədən məscidlərin sökülməsinə və onların yerində yaşayış kvartallarının, meydanların və parkların salınmasına başlanıldı. Bu plan nəticəsində faktiki olaraq yoxa çıxarılan abidələrdən biri də Novruzəli bəy məscidi olmuşdur.[3]
Məscid XX əsrin birinci yarısında dağıntılara məruz qalmış və 1950-ci illərdən sonra tamamilə məhv edilmişdir. Görünüş etibarilə Zal xan məscidinə bənzəyən Novruzəli bəy məscidi ondan bir qədər kiçik olmuşdur.
Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Акопян, Т. X. Очерк истории Еревана. Yerevan: Издательство Ереванского университета. 1977. səh. 131.
- ↑ Ə. Ələkbərli - Qərbi Azərbaycan abidələri, Bakı, 2007
- ↑ Nazim Mustafa. "İrəvanın tarixi – memarlıq abidələri". www.virtualkarabakh.az. 2018. 8 December 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 8 December 2021.
