Osmanlı İmperiyasının demoqrafiyası

Bu məqalə Osmanlı İmperatorluğunun əhali sıxlığı, etnik qrupları, təhsil səviyyəsi, dini mənsubiyyəti və əhalinin digər aspektlərini özündə əks etdirən demoqrafik göstəricidir.

Əhalinin statistikası

il	Əhali

Osmanlı İmperiyasında siyahıyaalma XIX əsrdə başlamışdır. Əvvəlki dövrlər üçün əhalinin sayı və p

paylanması müşahidə olunan demoqrafik nümunələrə əsasən qiymətləndirilir.

Əhalinin XVIII əsrdə XVIəsrə nisbətən az olmasının səbəbi məlum deyildir. Lakin XIX əsrin əvvəllərindən əhalinin sayı artmağa başladı: imperiyanın Avropa əyalətlərində (əsasən Balkanlarda ) təxminən 10 milyon, Asiya əyalətlərində 11 milyon və Afrika əyalətlərində təxminən 3 milyon olmaqla, ümumi əhalisi sayı 25-32 milyona çatmışdır. 1900-cü illərdə 18,5 milyon ilə 1800-cü illərə yaxın bir əhali sayı mövcud idi. Bu dövrdə imperiyanın sərhədləri 3 milyon kvadrat kilometrdən 1 milyon kvadrat kilometrə qədər azaldı. Bu o deməkdir ki, əhali iki dəfə artıb və buna görə də əhalinin sıxlığı artıb.

Epidemiyalar və qıtlıqlar əhəmiyyətli pozulmalara və demoqrafik dəyişikliklərə səbəb oldu. 1785-ci ildə Misir əhalisinin təxminən on altıda biri vəbadan öldü və 18-ci əsrdə.19-cu əsrdə Hələbin əhalisi 20% azalıb. 1687-1731-ci illər arasında təkcə Misirdə 6 qıtlıq baş verdi. Və son qıtlıq qırx il sonra Anadoluya gəldi. 19. əsrdə əsrdə

Bu yüksəliş paroxodların və dəmir yollarının inkişafı ilə yüksələn liman şəhərlərində əhalinin qruplaşmasına səbəb oldu. Şəhərləşmə 1700-1922-ci illər arasında sürətlə artdı, şəhərlərdə və şəhərlərdə artım oldu. Sağlamlıq və mühafizə tədbirlərinin inkişafı bu şəhərləri yaşamaq və işləmək üçün daha cəlbedici edib. Məsələn, bir liman şəhəri olan Salonikinin əhalisi 1800-cü illərdə 55.000 ikən 1912-ci ildə 160.000-ə çatmışdır. Yenə 1800-cü illərdə 150.000 əhalisi olan İzmirin əhalisi 1914-cü ildə 300.000-ə çatmışdır. Əksinə, bəzi rayonlarda əhalinin sayında azalma müşahidə olunub. Belqradın əhalisi əsasən siyasi çəkişmələr səbəbindən 25.000-dən 8.000-ə düşüb. Buna görə də əhali statistikası müxtəlif regionlardakı dəyişiklikləri ört-basdır edə bilər.

İqtisadi və siyasi köçlər imperiyaya çarpaz təsir göstərdi. Məsələn, Rusiya və Avstriyanın Krımı və Balkanları ilhaq etməsi müsəlmanların böyük axınına səbəb oldu. 200 min Krım tatar qaçqını Dobrucaya qaçdı. Bəzi köçlər imperiyanın hissələri (məsələn, Türkiyə - Bolqarıstan ) arasında siyasi gərginlik kimi qalıcı izlər buraxdı. 1783-1913-cü illər arasında Osmanlı İmperatorluğuna təxminən 5-7 milyon qaçqın axın etdi və onların ən azı 3,8 milyonu Rusiyadan idi.