Füzuli Azərbaycanda məşhur olan türk mənşəli Bayat tayfasındandır. Bəzi məlumatlara görə, Məhəmmədin atası Süleyman İraqa Azərbaycanın Ərəş mahalından köçmüşdür. Sonralar şairin oğlu Fəzli Ərəşə dönərək, yaxın qohumlarının yanında yaşayıb. O, burada özünün alimliyi ilə geniş şöhrət tapıb. Füzulinin özü də kamil təhsil görmüşdü. Elə bunu nəzərə alan tədqiqatçılar belə hesab edirlər ki, şairin atası kifayət qədər varlı adam olmuşdur. Eləcə də onun ziyarətgah sayılan Hillə və Kərbəla kimi şəhərlərdə yaşaması Süleymanın ruhani olduğuna dəlalət edir. Həqiqətən də belə bir rəvayət var ki, Füzulinin atası Hillə şəhərinin müftisi olmuşdur.
Məcnun və Leylinin timsalında yeni yaranan insani münasibətlər və baxışlar təqdir edilir, gec-tez bu yeni baxış və münasibətlərin qələbəsinə, köhnə dünyaya məxsus qanunların və dəblərin aradan çıxacağına qəti inam bildirilir. Qadın hüquqsuzluğunun dəhşətləri, əski münasibətlərin doğurduğu faciələr qələmə alınır.
Leyli və Məcnun timsalında insana, həyata və sevgiyə yeni münasibət ifadə olunmuşdur. Leyli və Məcnun yeni insan idealının, insan haqqındakı yeni baxışların köhnə baxışlar və ziddiyyətlə toqquşmasını əks etdirir. Bu toqquşma göstərir ki, köhnə baxışların, görüşlərin tarix səhnəsindən çıxmaq vaxtı yaxınlaşmışdır. Lakin bu köhnə baxışlar hələ şüurlardan silinməmişdir. Ona qarşı hər bir çixış, hər bir hərəkət dəlilik, ağılsızlıq, məcnunluq sayılır. İstər qız olsun, istər oğlan övladın kimisə seçməsi, kiməsə rağbət göstərməsi hələ ata hüququna müdaxilə etmək, dövrün adət-ənənələrinə zidd getmək kimi qarşılanır.
1996-cı ildə Füzulinin anadan olmasının 500 illik yubileyi, Bakıda geniş miqyasda qeyd olunmuşdur.
1996-cı ildə Azərbaycan Milli Bankı Füzulinin 500 illiyinə həsr olunmuş 100 manat nominalında qızıl, 50 manat nominalında isə gümüş xatirə sikkələri buraxıb.
1962-ci ildə Bakıda Füzulinin heykəl kompleksi ucaldılmışdır.
1959-cu il aprel ayında anadan olmasının 400 illiyi şərəfinə Azərbaycan rayonlarından birinə (keçmiş Qaryagin) Füzulinin adı verilib.
Füzuli
500
1994 –cü ildə Füzulinin 500 illik yubileyinin dünya miqyasında keçirilməsi ilə əlaqədar Birləşmiş Millətlər Təşkilatının YUNESKO təşkilatı tərəfindən qərar qəbul edərək yubiley ilini Füzuli ili elan etmişdir.
Füzuli
520
2014 –cü ildə Füzulinin Məhəmməd Füzulininn bu il anadan olmasının 520 illiyi mönasibətilə Bakı Şəhər Mədəniyyət və Turizm İdarəsinin təşkilatçılığı ilə M.Ə.Sabir adına kütləvi kitabxanada tədbir keçirilmişdir.
Salam verdim - rüşvət degildir deyü almadılar.
Hökm göstərdim – faidəsizdir deyü mültəfit olmadılar.
Əgərçi zahirdə surəti-itaət göstərdilər, əmma zəbani-hal ilə cəm'i sualıma cavab verdilər.
Dedim:- Ya əyyühəl-əshab! Bu nə fe'li-xəta vü çini-əbrudur?
Dedilər:- Müttəsil bizim adətimiz budur.
Dedim:- Mənim rəayətimi vacib görmüşlər. Və mənə bərati-təqaüd vermişlər ki,
övqafdan həmişə bəhrəmənd olam. Və padşaha fərağət ilə dua qılam.
Dedilər:- Ey miskin! Sənin məzaliminə girmişlər və sənə sərmayeyi-tərəddüd
vermişlər ki, müdam faidəsiz cidal edəsən. Və namübarək üzlər görüb,
namülayim sözlər eşidəsən.
Dedim:- Bəratımın məzmunu nə üçün surət bulmaz?
Dedilər:- Zəvaiddir, hüsuli mümkün olmaz.
Dedim:- Böylə övqaf zəvaidsiz olurmu?
Dedilər:- Zəruriyyati-asitanədən ziyadə qalırsa, bizdən qalırmı?
Dedim:- Vəqf malın ziyadə təsərrüf etmək vəbaldır.
Dedilər:- Ağçamız ilə satın almışız, bizə həlaldır.
Dedim:- Hesab alsalar, bu sülukunuzun fəsadı bulunur.
Dedilər:- Bu hesab qiyamətdə alınır.
Dedim:- Dünyada dəxi hesab alınır xəbərin eşitmişiz.
Dedilər:- Ondan dəxi bakimiz yox, katibləri razı etmişiz.