Ömər Eldarov

Ömər Eldarov
Ömər Eldarov
Doğum tarixi	21 dekabr 1927 (93 yaş)
Doğum yeri	Dərbənd, Dərbənd rayonu, Dağıstan MSSR, RSFSR, SSRİ;
Vətəndaşlığı	SSRİ; Azərbaycan;
Fəaliyyəti	heykəltəraş, rəssam, heykəltəraşlıq
Təhsili	Repin adına Rəssamlıq İnstitutu[d];
Tanınmış işləri	Hüseyn Cavidin heykəli; 77-ci atıcı diviziyasının əsgərlərinin xatirə abidəsi; Füzulinin heykəli; Üzeyir Hacıbəyovun qəbirüstü abidəsi;
Mükafatları	; ;
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Ömər Həsən oğlu Eldarov (21 dekabr 1927(1927-12-21)^[1], Dərbənd, Dağıstan MSSR) — məşhur heykəltəraş, Azərbaycan Respublikasının xalq rəssamı, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü, Azərbaycan Rəssamlıq Akademiyasının rektoru,^[2] "Heydər Əliyev" ordeni laureatı (2017).

Həyatı[redaktə | əsas redaktə]

Ömər Eldarov 1927-ci dekabrın 21-i Dağıstan Muxtar Respublikasının Dərbənd şəhərində anadan olub. Azərbaycan Rəssamlıq Məktəbinin heykəltəraşlıq bölməsini qurtardıqdan sonra Ömər Eldarov peşə biliyini artırmaq məqsədilə Leninqraddakı İ. Repin adına rəngkarlıq, heykəltəraşlıq və memarlıq institutunun heykəltəraşlıq fakültəsində təhsilini davam etdirib. 1946-cı ildən etibarən Ömər Eldarov mütəmadi olaraq müxtəlif respublika, regional və beynəlxalq sərgi və müsabiqələrin iştirakçısı olub. Sənətkarın yaratdığı heykəllər dünyanın bir çox muzeylərində layiqli yer tutmaqdadır. Bu cür əsərlər sırasında şairə Natəvanın, şair Məhəmməd Füzulinin, şair-dramaturq Hüseyn Cavidin, Azərbaycanın görkəmli oftalmoloq alimi Zərifə Əliyevanın, professor İhsan Doğramacının heykəlləri, prezident Heydər Əliyevin, bəstəkar Üzeyir Hacıbəyovun, rəssam Səttar Bəhlulzadənin, yazıçı Süleyman Rəhimovun, akademik Ziya Bünyadovun və başqalarının qəbirüstü abidələrini göstərmək olar. Eyni zamanda sənətkar bir sıra kamera xarakterli, kiçik həcmli əsərlərin müəllifidir.

Yaradıcılıqla yanaşı, Ömər Eldarov həm də Azərbaycanın ictimai və mədəni həyatının fəal iştirakçısıdır. 1958–1968-ci illərdə o Rəssamlar İttifaqının Katibliyinə üzv seçilib. 1970-ci ildə isə o, SSRİ Rəssamlıq Akademiyasının heykəltəraşlıq üzrə Bakıdakı yaradıcılıq emalatxanasının rəhbəri təyin edilib. Bu illər ərzində məşhur heykəltəraş tərəfindən bir neçə nəsil istedadlı peşəkar rəssam yetişdirilib. Ömər Eldarov 1969–1973-cü illərdə Bakı Sovetinin deputatı seçilib və burada mədəni-maarif işi üzrə komissiyanın rəhbəri vəzifəsində çalışıb. 1995-ci ildə isə Ömər Eldarov müstəqil Azərbaycanın ali qanunvericilik orqanı olan Milli Məclisə deputat seçilib. Azərbaycan Rəssamlıq Akademiyasının rektorudur.

Mükafatları[redaktə | əsas redaktə]

"Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adı — 1963
"Şərəf Nişanı" ordeni — 9 iyun 1959
Rəşadətli əməyə görə V.İ.Leninin anadan olmasının 100 illiyi münasibəti ilə əlaqədar yubiley medalı — 1970
SSRİ dövlət mükafatı — 31 oktyabr 1980
"Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni — 22 avqust 1986
Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı — 1982
"Azərbaycan SSR xalq rəssamı" fəxri adı — 1 dekabr 1982^[3]
"İstiqlal" ordeni — 20 dekabr 1997^[4]
Heydər Əliyev Mükafatı — 5 may 2009
"Şərəf" ordeni — 17 dekabr 2012
"Heydər Əliyev" ordeni — 20 dekabr 2017^[5]
"Sənətkar medalı"(Azərbaycan Teatr Xadimləri İttifaqının medalı) (2021)

16 aprel 2014-cü ildə "Birlik ulduzları-2014" mükafatının laureatı olub.^[6]^[7]

18 aprel 2014-cü ildə akademik Ömər Eldarov Azərbaycan mədəniyyətinin və monumental heykəltəraşlıq sənətinin inkişafındakı xidmətlərinə görə akademik Üzeyir Hacıbəyli adına mükafata layiq görülüb.^[8]

10 iyun 2015-ci ildə akademik Ömər Eldarov 2015 Avropa Oyunlarının məşəlini Heydər Əliyev Mərkəzinə gətirmişdir.

Əsərləri[redaktə | əsas redaktə]

Bu cür əsərlər sırasında şairə Natəvanın (1960, Bakı), mütəfəkkir şair Məhəmməd Füzulinin (1963, Bakı), dramaturq Hüseyn Cavidin (1993, Bakı), Azərbaycanın görkəmli siyasi xadimi Heydər Əliyevin (1987, Naxçıvan) , Sapun dağı hücumu iştirakçıları olmuş 77-ci diviziyanın əsgərləri "Azərbycanın qorxmaz oğul və qizlarına" həsr olunmuş memorial (1974, Sevastopol), Sədrəddin Ayninin (1979, Düşənbə), İbn Sinanın (1980, Düşənbə), professor İhsan Doğramacının (2001, Ankara), Heydər Əliyevin (2001, Qars) heykəlləri , bəstəkar Üzeyir Hacıbəyovun (1955, Bakı), rəssam Səttar Bəhlulzadənin (1974, Bakı), bəstəkar və caz musiqiçisi Vaqif Mustafazadənin (1984, Bakı), dirijor Niyazinin (1989, Bakı), yazıçı Süleyman Rəhimovun (1991, Bakı), bəstəkar Fikrət Əmirovun (1988, Bakı), şərqşünas-tarixçi, akademik Ziya Bünyadovun (2000, Bakı), akademik Həsən Əliyevin (1988, Bakı) xatirə abidələri "Elegiya" abidəsi (1989), akademik Zərifə Əliyevanın (1995, Bakı), Azərbaycanın ümummilli lideri Heydər Əliyevin (2004, Bakı), professor Lütfi Zadənin (2018, Bakı)), bəstəkar Arif Məlikovun^[9] (2020, Bakı) qəbirüstü abidələri vardır. Eyni zamanda sənətkar bir sıra kamera xarakterli, kiçik həcmli əsərlərin müəllifidir. Bu qabildən olan "Qızım Lalənin portreti", "Oğlum Müslümun portreti", "Analıq" , "İlin dörd fəslı", "Bacılar" əsərləri şair Nəsiri Xosrovun və yazıçı Rabindranat Taqorun heykəl portretləri müxtəlif vaxtlarda nüfuzlu respublika və beynəlxalq sərgilərdə uğurla nümayini etdirilmişdir.

Hüseyn Cavidin Bakıda heykəli.
Xurşidbanu Natəvanın heykəli (Bakı)
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının A.İ.Qarayev adına Fiziologiya İnstitutunun qarşısında akademik Zərifə Əliyevanın barelyefi, 2003
Üzeyir Hacıbəyovun abidəsi
Üzeyir Hacıbəyovun qəbirüstü abidəsi

Ailəsi[redaktə | əsas redaktə]

Həyat yoldaşı Erna Eldarova 13 noyabr 2018-ci ildə vəfat etmişdir^[10].

İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]

↑ ¹ ² ³ The Fine Art Archive — 2003.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P6846"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P6848"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P6847"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P6844"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P6845"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q10855166"></a>
↑ Azərbaycanlılar Rusiya Rəssamlıq İttifaqının fəxri üzvü seçilib!^{[ölü keçid]}
↑ Respublika təsviri sənət xadimlərinə Azərbaycan SSR fəxri adları verilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 1 dekаbr 1982-ci il tarixli Fərmanı — anl.az saytı
↑ "Ö. H. Eldarovun "İstiqlal" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 20 dekabr 1997-ci il tarixli, 660 nömrəli Fərmanı^{[ölü keçid]} (azərb.)
↑ President.az (20.12.2017). "Ö.H.Eldarovun "Heydər Əliyev" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı" (azərb.). President.az. İstifadə tarixi: 2017-12-20.
↑ "Ömər Eldarov mükafata layiq görüldü" (azərb.). lent.az. 17.04.2014 11:45. İstifadə tarixi: 2014-04-18.
↑ Ayna (18.04.2014). "Ömər Eldarov dövlətlərarası "Birliyin ulduzları" mükafatına layiq görülüb" (azərb.). Ayna.az. 2019-02-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-07-18.
↑ "Alimlər AMEA-nın ali mükafatları ilə təltif olunublar — sia.az saytı". 2016-03-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-04-19.
↑ İctimai TV (04.06.2020). "Arif Məlikovun abidəsi ucaldılıb" (azərb.). Youtube.com. İstifadə tarixi: 2020-06-04.
↑ Ömər Eldarovun həyat yoldaşı vəfat etdi. qafqazinfo.az, 13. noyabr 2018 (azərb.)

Xarici keçidlər[redaktə | əsas redaktə]

[_22955de8b6ee8a50-1] ¹ ² ³ The Fine Art Archive — 2003.
<a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P6846"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P6848"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P6847"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P6844"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:P6845"></a><a href="https://wikidata.org/wiki/Track:Q10855166"></a>

[2] Azərbaycanlılar Rusiya Rəssamlıq İttifaqının fəxri üzvü seçilib!^{[ölü keçid]}

[01.12.1982-3] Respublika təsviri sənət xadimlərinə Azərbaycan SSR fəxri adları verilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 1 dekаbr 1982-ci il tarixli Fərmanı — anl.az saytı

[4] "Ö. H. Eldarovun "İstiqlal" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 20 dekabr 1997-ci il tarixli, 660 nömrəli Fərmanı^{[ölü keçid]} (azərb.)

[5] President.az (20.12.2017). "Ö.H.Eldarovun "Heydər Əliyev" ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı" (azərb.). President.az. İstifadə tarixi: 2017-12-20.

[6] "Ömər Eldarov mükafata layiq görüldü" (azərb.). lent.az. 17.04.2014 11:45. İstifadə tarixi: 2014-04-18.

[7] Ayna (18.04.2014). "Ömər Eldarov dövlətlərarası "Birliyin ulduzları" mükafatına layiq görülüb" (azərb.). Ayna.az. 2019-02-01 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-07-18.

[8] "Alimlər AMEA-nın ali mükafatları ilə təltif olunublar — sia.az saytı". 2016-03-05 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-04-19.

[9] İctimai TV (04.06.2020). "Arif Məlikovun abidəsi ucaldılıb" (azərb.). Youtube.com. İstifadə tarixi: 2020-06-04.

[10] Ömər Eldarovun həyat yoldaşı vəfat etdi. qafqazinfo.az, 13. noyabr 2018 (azərb.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

Ömər Eldarov
Heykəllər	Xurşidbanu Natəvanın heykəli (Bakı 1960) • Məhəmməd Füzuli heykəli (Bakı 1962) • Sədrəddin Ayninin heykəli (Düşənbə 1979) • İbn Sinanın heykəli (Düşənbə 1980) • Hüseyn Cavidin heykəli (Bakı 1993) • İhsan Doğramacı heykəli (Ankara 2001) • Əzim Əzimzadənin heykəli (Bakı 2002) • Nizami Gəncəvinin heykəli (Çeboksarı 2004) • Üzeyir Hacıbəyovun abidəsi (Vyana 2006) • Mustafa Kamal Atatürkün heykəli (Bakı 2010) • Nikola Teslanın heykəli (Bakı 2013)
Qəbirüstü abidələr	Səttar Bəhlulzadənin qəbirüstü abidəsi (Bakı 1975) • Üzeyir Hacıbəyovun qəbirüstü abidəsi • Vaqif Mustafazadənin qəbirüstü abidəsi (Bakı 1984) • Niyazinin qəbirüstü abidəsi (Bakı 1984) • Fikrət Əmirovun qəbirüstü abidəsi (Bakı 1988) • Süleyman Rəhimovun qəbirüstü abidəsi (Bakı 1991) • Zərifə Əliyevanın qəbirüstü abidəsi (1995) • Ziya Bünyadovun qəbirüstü abidəsi (Bakı 2000) • Heydər Əliyevin qəbirüstü abidəsi (Bakı 2004) • Lütfi Zadənin qəbirüstü abidəsi (Bakı 2018) • Arif Məlikovun qəbirüstü abidəsi (2020)