Ömər Eldarov

Vikipediya, açıq ensiklopediya
Keçid et: naviqasiya, axtar
Ömər Eldarov
Ömər Həsən oğlu Eldarov
Doğum tarixi: 21 dekabr 1927 (1927-12-21) (90 yaş)
Doğum yeri: Dərbənd, Dağıstan, Flag of the Soviet Union.svg SSRİ
Janr: heykəltəraş
Mükafatları: Azərbaycan Respublikasının Xalq Rəssamı
SSRİ dövlət mükafatı Azərbaycan SSR dövlət mükafatı "Şərəf" ordeni "Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)
"Şərəf Nişanı" ordeni
"İstiqlal" ordeni "Heydər Əliyev" ordeni

Ömər Həsən oğlu Eldarov — məşhur heykəltəraş, Azərbaycan Respublikasının xalq rəssamı, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü, Azərbaycan Rəssamlıq Akademiyasının rektoru,[1] "Heydər Əliyev" ordeni laureatı (2017).

Həyatı[redaktə | əsas redaktə]

Ömər Eldarov 1927-ci dekabrın 21-i Dağıstan Muxtar Respublikasının Dərbənd şəhərində anadan olub. Azərbaycan Rəssamlıq Məktəbinin heykəltəraşlıq bölməsini qurtardıqdan sonra Ömər Eldarov peşə biliyini artırmaq məqsədilə Leninqraddakı İ. Repin adına rəngkarlıq, heykəltəraşlıq və memarlıq institutunun heykəltəraşlıq fakültəsində təhsilini davam etdirib. 1946-cı ildən etibarən Ömər Eldarov mütəmadi olaraq müxtəlif respublika, regional və beynəlxalq sərgi və müsabiqələrin iştirakçısı olub. Sənətkarın yaratdığı heykəllər dünyanın bir çox muzeylərində layiqli yer tutmaqdadır. Bu cür əsərlər sırasında şairə Natəvanın, şair Məhəmməd Füzulinin, şair-dramaturq Hüseyn Cavidin, Azərbaycanın görkəmli oftalmoloq alimi Zərifə Əliyevanın, professor İhsan Doğramacının heykəlləri, prezident Heydər Əliyevin, bəstəkar Üzeyir Hacıbəyovun, rəssam Səttar Bəhlulzadənin, yazıçı Süleyman Rəhimovun, akademik Ziya Bünyadovun və başqalarının qəbirüstü abidələrini göstərmək olar. Eyni zamanda sənətkar bir sıra kamera xarakterli, kiçik həcmli əsərlərin müəllifidir.

Yaradıcılıqla yanaşı, Ömər Eldarov həm də Azərbaycanın ictimai və mədəni həyatının fəal iştirakçısıdır. 1958-1968-ci illərdə o Rəssamlar İttifaqının Katibliyinə üzv seçilib. 1970-ci ildə isə o, SSRİ Rəssamlıq Akademiyasının heykəltəraşlıq üzrə Bakıdakı yaradıcılıq emalatxanasının rəhbəri təyin edilib. Bu illər ərzində məşhur heykəltəraş tərəfindən bir neçə nəsil istedadlı peşəkar rəssam yetişdirilib. Ömər Eldarov 1969-1973-cü illərdə Bakı Sovetinin deputatı seçilib və burada mədəni-maarif işi üzrə komissiyanın rəhbəri vəzifəsində çalışıb. 1995-ci ildə isə Ömər Eldarov müstəqil Azərbaycanın ali qanunvericilik orqanı olan Milli Məclisə deputat seçilib. Azərbaycan Rəssamlıq Akademiyasının rektorudur.

Mükafatları[redaktə | əsas redaktə]

Ömər Eldarov və Adil Əsədov
  • SSRİ Dövlət mükafatı (1980)
  • Azərbaycan SSR Dövlət mükafatı (1982)
  • Azərbaycan SSR xalq rəssamı — 01.12.1982[2]
  • "İstiqlal" ordeni — 20.12.1997[3]

Məşhur mədəniyyət və incəsənət xadimi, heykəltəraş Ömər Eldarovun yaradıcılığı və ictimai fəaliyyəti ölkə rəhbərliyi tərəfindən yüksək qiymətləndirilib.

”Şərəf nişanı”(1959), “Qırmızı Əmək Bayrağı”(1986), “İstiqlal” ordenləri ilə təltif olunub.

16 aprel 2014-cü ildə "Birlik ulduzları-2014" mükafatının laureatı olub.[4][5]

18 aprel 2014-cü ildə aka­de­mik Ömər Eldarov Azərbaycan mədəniyyətinin və monumental heykəltəraşlıq sənətinin inkişafındakı xidmətlərinə görə akademik Üzeyir Hacıbəyli adı­na mükafata layiq görülüb[6].

10 iyun 2015-ci ildə akademik Ömər Eldarov 2015 Avropa Oyunlarının məşəlini Heydər Əliyev Mərkəzinə gətirmişdir.

20 dekabr 2017-ci ildə Ömər Eldarov Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafında xüsusi xidmətlərinə görə "Heydər Əliyev" ordeni ildə təltif olunmuşdur.[7].

Əsərləri[redaktə | əsas redaktə]

Bu cür əsərlər sırasında şairə Natəvanın (1960 il, Bakı), mütəfəkkir şair Məhəmməd Füzulinin (1963 il, Bakı), dramaturq Hüseyn Cavidin (1993 il, Bakı), Azərbaycanın görkəmli siyasi xadimi Heydər Əliyevin (1987 il, Naxçıvan) , Sapun dağı hücumu iştirakçıları olmuş 72 –ci diviziyanın əsgərləri "Azərbycanın qorxmaz oğul və qizlarına" həsr olunmuş memorial (1974 il, Sevastopol), Sədrəddin Ayninin (1979 il, Düşənbə), İbn Sinanın (1980, Düşənbə), professor İhsan Doğramacının (2001 il, Ankara), Heydər Əliyevin (2001 il, Qars) heykəlləri , bəstəkar Üzeyir Hacıbəyovun (1955 il, Bakı), rəssam Səttar Bəhlulzadənin (1974 il, Bakı), bəstəkar və caz musiqiçisi Vaqif Mustafazadənin (1984 il, Bakı), dirijor Niyazinin (1989 il, Bakı), yazıçı Süleyman Rəhimovun (1991 il, Bakı), bəstəkar Fikrət Əmirovun (1988 il, Bakı), şərqşünas-tarixçi, akademik Ziya Bünyadovun (2000 il, Bakı), akademik Həsən Əliyevin (1988 il, Bakı) xatirə abidələri "Elegiya" abidəsi (1989 il), akademik Zərifə Əliyevanın (1995 il , Bakı) və Azərbaycanın ümummilli lideri Heydər Əliyevin (2004 il, Bakı) qəbirüstü abidələri vardır. Eyni zamanda sənətkar bir sıra kamera xarakterli, kiçik həcmli əsərlərin müəllifidir. Bu qabildən olan "Qızım Lalənin portreti", "Oğlum Müslümun portreti", "Analıq" , "İlin dörd fəslı", "Bacılar" əsərləri şair Nəsiri Xosrovun və yazıçı Rabindranat Taqorun heykəl portretləri müxtəlif vaxtlarda nüfuzlu respublika və beynəlxalq sərgilərdə uğurla nümayini etdirilmişdir.

İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]

  1. ↑ Azərbaycanlılar Rusiya Rəssamlıq İttifaqının fəxri üzvü seçilib!
  2. ↑ Respublika təsviri sənət xadimlərinə Azərbaycan SSR fəxri adları verilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 1 dekаbr 1982-ci il tarixli Fərmanı — anl.az saytı
  3. ↑ "Ö. H. Eldarovun «İstiqlal» ordeni ilə təltif edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 20 dekabr 1997-ci il tarixli, 660 nömrəli Fərmanı  (azərb.)
  4. ↑ "Ömər Eldarov mükafata layiq görüldü" (az). lent.az. 17.04.2014 11:45. http://www.oxu.az/culture/21386. İstifadə tarixi: 2014-04-18.
  5. ↑ Ayna (18.04.2014). "Ömər Eldarov dövlətlərarası “Birliyin ulduzları” mükafatına layiq görülüb" (az). Ayna.az. http://ayna.az/2014/omer-eldarov-dovletlerarasi-birliyin-ulduzlari-mukafatina-layiq-gorulub/. İstifadə tarixi: 2017-07-18.
  6. ↑ Alimlər AMEA-nın ali mükafatları ilə təltif olunublar — sia.az saytı
  7. ↑ President.az (20.12.2017). "Ö.H.Eldarovun “Heydər Əliyev” ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı" (az). President.az. http://president.az/articles/26469. İstifadə tarixi: 2017-12-20.

Xarici keçidlər[redaktə | əsas redaktə]

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Ömər_Eldarov&oldid=4242366"