Ömər Eldarov

Vikipediya, açıq ensiklopediya
Jump to navigation Jump to search
Ömər Eldarov
Fotoqrafiya
Doğum tarixi 21 dekabr 1927(1927-12-21) (91 yaş)
Doğum yeri Dərbənd, Dağıstan MSSR, SSRİ
Vətəndaşlığı Flag of the Soviet Union.svg SSRİ
Flag of Azerbaijan.svg Azərbaycan
Fəaliyyəti heykəltəraş
Təhsili Repin adına Rəssamlıq İnstitutu[d]
Tanınmış işləri Hüseyn Cavidin heykəli və 77-ci atıcı diviziyasının əsgərlərinin xatirə abidəsi[d]
Mükafatları "Azərbaycan SSR xalq rəssamı" fəxri adı — 1982 "Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adı — 1963 SSRİ dövlət mükafatı — 1980 Azərbaycan SSR dövlət mükafatı — 1982
Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi ilə əlaqədar yubiley medalı — 1970 "Qırmızı Əmək Bayrağı" ordeni (SSRİ)  — 1986 "Şərəf Nişanı" ordeni  — 1959
AZ Heydar Aliyev Order ribbon.png AZ Sharaf Order ribbon.png "İstiqlal" ordeni — 1997
Commons-logo.svg Ömər Eldarov Vikianbarda

Ömər Həsən oğlu Eldarov (d. 21 dekabr 1927, Dərbənd, Dağıstan MSSR, SSRİ) — məşhur heykəltəraş, Azərbaycan Respublikasının xalq rəssamı, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü, Azərbaycan Rəssamlıq Akademiyasının rektoru,[1] "Heydər Əliyev" ordeni laureatı (2017).

Həyatı[redaktə | əsas redaktə]

Ömər Eldarov 1927-ci dekabrın 21-i Dağıstan Muxtar Respublikasının Dərbənd şəhərində anadan olub. Azərbaycan Rəssamlıq Məktəbinin heykəltəraşlıq bölməsini qurtardıqdan sonra Ömər Eldarov peşə biliyini artırmaq məqsədilə Leninqraddakı İ. Repin adına rəngkarlıq, heykəltəraşlıq və memarlıq institutunun heykəltəraşlıq fakültəsində təhsilini davam etdirib. 1946-cı ildən etibarən Ömər Eldarov mütəmadi olaraq müxtəlif respublika, regional və beynəlxalq sərgi və müsabiqələrin iştirakçısı olub. Sənətkarın yaratdığı heykəllər dünyanın bir çox muzeylərində layiqli yer tutmaqdadır. Bu cür əsərlər sırasında şairə Natəvanın, şair Məhəmməd Füzulinin, şair-dramaturq Hüseyn Cavidin, Azərbaycanın görkəmli oftalmoloq alimi Zərifə Əliyevanın, professor İhsan Doğramacının heykəlləri, prezident Heydər Əliyevin, bəstəkar Üzeyir Hacıbəyovun, rəssam Səttar Bəhlulzadənin, yazıçı Süleyman Rəhimovun, akademik Ziya Bünyadovun və başqalarının qəbirüstü abidələrini göstərmək olar. Eyni zamanda sənətkar bir sıra kamera xarakterli, kiçik həcmli əsərlərin müəllifidir.

Yaradıcılıqla yanaşı, Ömər Eldarov həm də Azərbaycanın ictimai və mədəni həyatının fəal iştirakçısıdır. 1958-1968-ci illərdə o Rəssamlar İttifaqının Katibliyinə üzv seçilib. 1970-ci ildə isə o, SSRİ Rəssamlıq Akademiyasının heykəltəraşlıq üzrə Bakıdakı yaradıcılıq emalatxanasının rəhbəri təyin edilib. Bu illər ərzində məşhur heykəltəraş tərəfindən bir neçə nəsil istedadlı peşəkar rəssam yetişdirilib. Ömər Eldarov 1969-1973-cü illərdə Bakı Sovetinin deputatı seçilib və burada mədəni-maarif işi üzrə komissiyanın rəhbəri vəzifəsində çalışıb. 1995-ci ildə isə Ömər Eldarov müstəqil Azərbaycanın ali qanunvericilik orqanı olan Milli Məclisə deputat seçilib. Azərbaycan Rəssamlıq Akademiyasının rektorudur.

Mükafatları[redaktə | əsas redaktə]

Məşhur mədəniyyət və incəsənət xadimi, heykəltəraş Ömər Eldarovun yaradıcılığı və ictimai fəaliyyəti ölkə rəhbərliyi tərəfindən yüksək qiymətləndirilib.

16 aprel 2014-cü ildə "Birlik ulduzları–2014" mükafatının laureatı olub.[5][6]

18 aprel 2014-cü ildə aka­de­mik Ömər Eldarov Azərbaycan mədəniyyətinin və monumental heykəltəraşlıq sənətinin inkişafındakı xidmətlərinə görə akademik Üzeyir Hacıbəyli adı­na mükafata layiq görülüb.[7]

10 iyun 2015-ci ildə akademik Ömər Eldarov 2015 Avropa Oyunlarının məşəlini Heydər Əliyev Mərkəzinə gətirmişdir.

Əsərləri[redaktə | əsas redaktə]

Bu cür əsərlər sırasında şairə Natəvanın (1960, Bakı), mütəfəkkir şair Məhəmməd Füzulinin (1963, Bakı), dramaturq Hüseyn Cavidin (1993, Bakı), Azərbaycanın görkəmli siyasi xadimi Heydər Əliyevin (1987, Naxçıvan) , Sapun dağı hücumu iştirakçıları olmuş 72 –ci diviziyanın əsgərləri "Azərbycanın qorxmaz oğul və qizlarına" həsr olunmuş memorial (1974, Sevastopol), Sədrəddin Ayninin (1979, Düşənbə), İbn Sinanın (1980, Düşənbə), professor İhsan Doğramacının (2001, Ankara), Heydər Əliyevin (2001, Qars) heykəlləri , bəstəkar Üzeyir Hacıbəyovun (1955, Bakı), rəssam Səttar Bəhlulzadənin (1974, Bakı), bəstəkar və caz musiqiçisi Vaqif Mustafazadənin (1984, Bakı), dirijor Niyazinin (1989, Bakı), yazıçı Süleyman Rəhimovun (1991, Bakı), bəstəkar Fikrət Əmirovun (1988, Bakı), şərqşünas-tarixçi, akademik Ziya Bünyadovun (2000, Bakı), akademik Həsən Əliyevin (1988, Bakı) xatirə abidələri "Elegiya" abidəsi (1989), akademik Zərifə Əliyevanın (1995, Bakı), Azərbaycanın ümummilli lideri Heydər Əliyevin (2004, Bakı), professor Lütfi Zadənin (2018, Bakı) qəbirüstü abidələri vardır. Eyni zamanda sənətkar bir sıra kamera xarakterli, kiçik həcmli əsərlərin müəllifidir. Bu qabildən olan "Qızım Lalənin portreti", "Oğlum Müslümun portreti", "Analıq" , "İlin dörd fəslı", "Bacılar" əsərləri şair Nəsiri Xosrovun və yazıçı Rabindranat Taqorun heykəl portretləri müxtəlif vaxtlarda nüfuzlu respublika və beynəlxalq sərgilərdə uğurla nümayini etdirilmişdir.

Ailəsi[redaktə | əsas redaktə]

Həyat yoldaşı Erna Eldarova 13 noyabr 2018-ci ildə vəfat etmişdir[8].

İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]

  1. ↑ Azərbaycanlılar Rusiya Rəssamlıq İttifaqının fəxri üzvü seçilib!
  2. ↑ Respublika təsviri sənət xadimlərinə Azərbaycan SSR fəxri adları verilməsi haqqında Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 1 dekаbr 1982-ci il tarixli Fərmanı — anl.az saytı
  3. ↑ "Ö. H. Eldarovun «İstiqlal» ordeni ilə təltif edilməsi haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 20 dekabr 1997-ci il tarixli, 660 nömrəli Fərmanı  (azərb.)
  4. ↑ President.az (20.12.2017). "Ö.H.Eldarovun “Heydər Əliyev” ordeni ilə təltif edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı" (az). President.az. http://president.az/articles/26469. İstifadə tarixi: 2017-12-20.
  5. ↑ "Ömər Eldarov mükafata layiq görüldü" (az). lent.az. 17.04.2014 11:45. http://www.oxu.az/culture/21386. İstifadə tarixi: 2014-04-18.
  6. ↑ Ayna (18.04.2014). "Ömər Eldarov dövlətlərarası “Birliyin ulduzları” mükafatına layiq görülüb" (az). Ayna.az. http://ayna.az/2014/omer-eldarov-dovletlerarasi-birliyin-ulduzlari-mukafatina-layiq-gorulub/. İstifadə tarixi: 2017-07-18.
  7. ↑ Alimlər AMEA-nın ali mükafatları ilə təltif olunublar — sia.az saytı
  8. ↑ Ömər Eldarovun həyat yoldaşı vəfat etdi. qafqazinfo.az, 13.11.2018  (azərb.)

Xarici keçidlər[redaktə | əsas redaktə]

Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Ömər_Eldarov&oldid=4656381"