Pyotr Çaykovski

Vikipediya, azad ensiklopediya
Jump to navigation Jump to search
Pyotr Çaykovski
Pyotr İliç Çaykovski
Chaikovskiy PI.jpg
Ümumi məlumatlar
Doğum tarixi
Doğum yeri Votkinsk
Vəfat tarixi (53 yaşında)
Vəfat yeri Sankt-Peterburq
Vəfat səbəbi vəba
Dəfn yeri Tixvin qəbiristanlığı
Vətəndaşlığı
Atası İlya Petroviç Çaykovski
Anası Aleksandra Andreyevna Çaykovskaya
Musiqiçi məlumatları
Fəaliyyəti Bəstəkar
Fəaliyyət illəri 1866-cı ildən
Janrlar simfoniya, opera, balet[d], klassik musiqi
Musiqi aləti piano
Təhsili
Mükafatları Qılınclı və bantlı IV dərəcəli Müqəddəs Vladimir ordeni
İmzanın şəkli
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Pyotr Çaykovski (tam adı: Pyotr İliç Çaykovski, rus. Пётр Ильич Чайкoвский; 25 aprel (7 may) 1840[2][3][4][…], Votkinsk, Rusiya imperiyası[5] – 25 oktyabr (6 noyabr) 1893[6][2][3][…], Sankt-Peterburq[5]) — Rusiya romantik dövr bəstəkarı.

Həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]

Çaykovski musiqisi nəzərəçarpacaq rus xalq musiqisi elementləri zəngin harmoniyası və oynaq melodiyaları ilə seçilir. Bəstələdiyi əsərlərdə rus xalq musiqisi ənənələri ilə yanaşı qərb musiqi elementlərindən böyük ustalıqla istifadə etmişdir.

Avtobiqrafı Entoni Holdenə görə Çaykovskidən öncə Rusiya musiqisində xalq melodiyaları və kilsə-kapella musiqisi istisna olmaqla milli musiqi ənənəsi yox dərəcəsində idi. 1913-cü ildə, ölümündən iyirmi il sonra İqor Stravinski "Bahar mərasimi"i ilə rus musiqisini XX əsrin dünya musiqi səhnəsinə daşıyır. XIX əsrin ortalarından öncəki rus musiqi sənəti ilə XX əsrdə dünya musiqi arenalarını fəth edən rus musiqisi arasında Çaykovski yeganə körpü rolunu oynamışdır.

Çaykovski dünya auditoriyasının qəlbini fəth etmiş ilk rus bəstəkarı kimi də Rusiya musiqi tarixinə düşmüşdür. Ondan öncə Mixail Qlinka yalnız bir dəfə Parisdə konsert verə bilmişdir. Sonralar Çaykovskinin St. Peterburq konservatoriyasında müəllimi olacaq Anton Rubenşteyn də dünya musiqi səhnələrinin daimi "vətəndaşına" çevrilə bilən digər rus musiqiçisi olsa da, o bu nailliyətləri bəstəkar kimi deyil, yalnız virtuos pianoçu kimi əldə edə bilmişdir.

Moskva Konservatoriyasına Çaykovskinin adı verilmişdir.[7]

Əsərləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Operaları[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • Voyevoda (1868)
  • Su pərisi (Undina) (1869)
  • Opriçnik (1872)
  • Dəmirçi Vakula (1874)
  • Yevgeni Onegin (1878)
  • Orleanlı qız (1879)
  • Mazepa (1883)
  • Çəkmələr (1885)
  • Cadugər (1887)
  • Qaratoxmaq qadın (1890)
  • İolanta (1891)

Baletləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

Simfonik əsərləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • "Tufan" uverturası (1864)
  • Simfoniya No.1 "Qış xəyyaları" (1866)
  • "Tale" simfonik fantaziyası (1868)
  • Simfoniya No.2 (1872)
  • Fortepiano üçün (konsertlə birgə) Konsert No.1 (1875)
  • Simfoniya No.3 (1875)
  • "Françeska de Rimini" simfonik fantaziyası (1876)
  • Rokoko müvzusunda variyasiya (konsertlə birgə violonçel üçün) (1878)
  • Konsertlə birgə Skripka üçün konsert (1878)
  • Simfoniya No.4 (1878)
  • "1812-ci il" təntənəli üvertura (1880)
  • "Romeo və Culiyetta" üvertura-fantaziyası (1869, 1870, 1880)
  • Orkestrla birgə fortepiano üçün Konsert No.2 (1880)
  • "Manfred" simfoniyası (1885)
  • "Pezo kapriçiosu" (1887)
  • Simfoniya No.5 (1880)
  • Orkestrla birgə fortepiano üçün Konsert No.3 (1893)
  • Simfoniya No.6 (1893)

Fortepiano üçün əsərləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • "Fəsillər" Op.37b, 12 xarakterik musiqi lövhələri (1876)
  • Uşaq albomu Op.39, 24 yüngül pyeslər (1878)
  • 18 pyes, Op.72 (1892)

Orkestr üçün bəzi əsərləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • Slavyan marşı (1876)
  • Könüllülər donanmasının marşı (1878)

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ Tchaikovsky: The Quest for the Inner Man. Schirmer Books, 1991. səh. 50. ISBN 978-0-02-871885-9
  2. ↑ 1 2 Брянцева В. Н. Чайковский Петр Ильич // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1978.Т. 29 : Чаган — Экс-ле-Бен. С. 12–13.
  3. ↑ 1 2 Encyclopædia Britannica (ing.).
  4. ↑ Peter Ilyich Tchaikovsky // Internet Broadway Database (ing.). 2000.
  5. ↑ 1 2 Archivio Storico Ricordi. 1808.
  6. ↑ Соловьев Н. Чайковский, Петр Ильич (rus.). // Энциклопедический словарь СПб: Брокгауз — Ефрон, 1903.Т. XXXVIII. С. 373–375.
  7. ↑ Kayzen.az - Böyük musiqiçilər: Pyotr Çaykovski
Pyotr Çaykovskinin baletləri
Porträt des Komponisten Pjotr I. Tschaikowski (1840-1893).jpg

Qu gölü (1876)
Yatmış Gözəl (1889)
Şelkunçik (1892)

Əsərlərinin siyahısı

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vikianbarın loqosu Vikianbarda Pyotr Çaykovski ilə əlaqəli mediafayllar var.
  • Pyotr Çaykovski Tchaikov.ru saytında
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Pyotr_Çaykovski&oldid=5621572"