Pyotr Çaykovski
 | Bu məqalənin bəzi məlumatlarının mənbəsi göstərilməmişdir. Daha ətraflı məlumat üçün məqalənin müzakirə səhifəsinə baxa və məqaləyə uyğun formada mənbələr əlavə edib Vikipediyanı zənginləşdirə bilərsiniz. |
| Pyotr Çaykovski | |
|---|---|
| rus. Пётр Ильич Чайковский | |
 | |
| Sənətçi məlumatları | |
| Doğum tarixi | 7 may 1840 |
| Doğum yeri | Votkinsk |
| Vəfat tarixi | 6 noyabr 1893 (53 yaşında) |
| Vəfat yeri | Sankt-Peterburq |
| Vəfat səbəbi | vəba |
| Dəfn yeri | Tixvin qəbiristanlığı |
| Vətəndaşlığı | |
| Peşəsi | Bəstəkar |
| Atası | İlya Petroviç Çaykovski |
| Anası | Aleksandra Andreyevna Çaykovskaya |
|
|
|
| Üslub | simfoniya, opera, balet[d] və klassik musiqi |
| Musiqi aləti | piano |
| Təhsili | |
| Mükafatları |
 |
 |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
|
.svg){kind=small}
Pyotr Çaykovski (tam adı: Pyotr İliç Çaykovski, rus. Пётр Ильич Чайкoвский; 25 aprel (7 may) 1840[1][2][…], Votkinsk, Vyatka quberniyası[d] – 25 oktyabr (6 noyabr) 1893[4][1][…], Malaya Morstaya küçəsi, 13[d], Sankt-Peterburq, Rusiya İmperiyası) — Rusiya romantik dövr bəstəkarı.
Mündəricat
Həyatı[redaktə | əsas redaktə]
Çaykovski musiqisi özünün nəzərəçarpacaq rus xalq musiqisi elementləri, zəngin harmoniyası və oynaq melodiyaları ilə seçilir. Bəstələdiyi əsərlərdə rus xalq musiqisi ənələri ilə yanaşı qərb musiqi elementlərindən böyük ustalıqla istifadə etmişdir.
Avtobiqrafı Entoni Holdenə görə Çaykovskidən öncə Rusiya musiqisində xalq melodiyaları və kilsə-kapella musiqisi istisna olmaqla milli musiqi ənənəsi yox dərəcəsində idi. 1913-cü ildə, ölümündən iyirmi il sonra İqor Stravinski "Bahar mərasimi"i ilə rus musiqisini XX əsrin dünya musiqi səhnəsinə daşıyır. XIX əsrin ortalarından öncəki rus musiqi sənəti ilə XX əsrdə dünya musiqi arenalarını fəth edən rus musiqisi arasında Çaykovski yeganə körpü rolunu oynamışdır.
Çaykovski dünya auditoriyasının qəlbini fəth etmiş ilk rus bəstəkarı kimi də Rusiya musiqi tarixinə düşmüşdür. Ondan öncə Mixayil Qlinka yalnız bir dəfə Parisdə konsert verə bilmişdir. Sonralar Çaykovskinin St. Peterburq konservatoriyasında müəllimi olacaq Anton Rubenşteyn də dünya musiqi səhnələrinin daimi "vətəndaşına" çevrilə bilən digər rus musiqiçisi olsa da, o bu nailliyətləri bəstəkar kimi deyil, yalnız virtuos pianoçu kimi əldə edə bilmişdir.
Moskva Konservatoriyasına Çaykovskinin adı verilmişdir.[5]
Əsərləri[redaktə | əsas redaktə]
Operaları[redaktə | əsas redaktə]
- Voyevoda (1868)
- Su pərisi (Undina) (1869)
- Opriçnik (1872)
- Dəmirçi Vakula (1874)
- Yevgeni Onegin (1878)
- Orleanlı qız (1879)
- Mazepa (1883)
- Çəkmələr (1885)
- Cadugər (1887)
- Qaratoxmaq qadın (1890)
- İolanta (1891)
Baletləri[redaktə | əsas redaktə]
Simfonik əsərləri[redaktə | əsas redaktə]
- "Tufan" uverturası (1864)
- Simfoniya No.1 "Qış xəyyaları" (1866)
- "Tale" simfonik fantaziyası (1868)
- Simfoniya No.2 (1872)
- Fortepiano üçün (konsertlə birgə) Konsert No.1 (1875)
- Simfoniya No.3 (1875)
- "Françeska de Rimini" simfpnik fantaziyası (1876)
- Rokoko müvzusunda variyasiya (konsertlə birgə violenç üçün) (1878)
- Konsertlə birgə Skripka üçün konsert (1878)
- Simfoniya No.4 (1878)
- "1812-ci il" təntənəli üvertura (1880)
- "Romeo və Culiyetta" üvertura-fantaziyası (1869, 1870, 1880)
- Orkestrlə birgə fortepiano üçün Konsert No.2 (1880)
- "Manfred" simfoniyası (1885)
- "Pezo kapriçiosu" (1887)
- Simfoniya No.5 (1880)
- Orkestrlə birgə fortepiano üçün Konsert No.3 (1893)
- Simfoniya No.6 (1893)
Fortepiano üçün əsərləri[redaktə | əsas redaktə]
- "Fəsillər" Op.37b, 12 xarakterik musiqi lövhələri (1876)
- Uşaq albomu Op.39, 24 yüngül pyeslər (1878)
- 18 pyes, Op.72 (1892)
Orkestr üçün bəzi əsərləri[redaktə | əsas redaktə]
- Slavyan marşı (1876)
- Könüllülər donanmasının marşı (1878)
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ 1,0 1,1 Брянцева В. Н. Чайковский Петр Ильич // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / red. ilə А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1978. — T. 29 : Чаган — Экс-ле-Бен. — S. 12–13.
- ↑ 2,0 2,1 Encyclopædia Britannica
- ↑ SNAC — 2010.
- ↑ Н. Соловьев Чайковский, Петр Ильич // Энциклопедический словарь — СПб.: Брокгауз — Ефрон, 1903. — T. XXXVIII. — S. 373–375.
- ↑ Kayzen.az - Böyük musiqiçilər: Pyotr Çaykovski
| Pyotr Çaykovskinin baletləri |
|---|
.jpg)
|
Xarici keçidlər[redaktə | əsas redaktə]
- Pyotr Çaykovski Tchaikov.ru saytında
| ||||||||||||||
- Vikipediya:Mənbəsiz məqalələr
- 7 mayda doğulanlar
- 1840-cı ildə doğulanlar
- Əlifba sırasına görə şəxslər
- 6 noyabrda vəfat edənlər
- 1893-cü ildə vəfat edənlər
- IV dərəcəli Müqəddəs Vladimir ordeninin kavalerləri
- Əlifba sırasına görə musiqiçilər
- Rusiya İmperiyasında doğulanlar
- Sankt-Peterburqda vəfat edənlər
- Rusiya bəstəkarları
- Opera bəstəkarları
- Balet bəstəkarları
- Pyotr Çaykovski
- Rus bəstəkarlar
- Rusiyada LGBT şəxslər
