Qeyd-şərtsiz kapitulyasiya
Qeyd-şərtsiz kapitulyasiya — təslim olan tərəfə heç bir zəmanət, arxayınlıq və vəd verilmədiyi təslimiyyət. Çox vaxt tamamilə məhv edilmə təhlükəsi ilə tələb olunur.
Yalnız qeyd-şərtsiz kapitulyasiyanın məqbul olduğunu elan etmək daha zəif rəqibə psixoloji təzyiq göstərir, lakin bu, həm də düşmənçilik müddətini uzada bilər. Tərəf adətən yalnız öz rəqibləri üzərində əhəmiyyətli üstünlüyə malik olduğu halda, qələbənin qaçılmaz olduğu düşünüldükdə qeyd-şərtsiz kapitulyasiyanı tələb edir.
Müasir dövrdə qeyd-şərtsiz kapitulyasiya daha çox beynəlxalq hüququn təmin etdiyi təminatları əhatə edir. Bəzi hallarda kapitulyasiya həqiqətən qeyd-şərtsiz qəbul edilir, digər hallarda isə şərtlər təklif edilir və qəbul edilir, lakin qüvvələrin simvolik məqsədlər üçün "qeyd-şərtsiz kapitulyasiya"ya tabe olduğu elan edilir. Bu cür təslimiyyət təslim edən tərəf tərəfindən qeyri-rəsmi olaraq razılaşdırılmış təminatların gözlənilməsi ilə də qəbul edilə bilər.
Nümunələr[redaktə | mənbəni redaktə et]
Bəni-Qureyzə[redaktə | mənbəni redaktə et]
Müsəlmanların çox az itki verərək taktiki cəhətdən rəqiblərinə qalib gəldiyi Xəndək döyüşündən sonra müsəlmanları məğlub etmək cəhdləri uğursuzluğa düçar olmuş, islam regionda nüfuz sahibinə çevrilmişdir. Nəticədə müsəlman ordusu Bəni-Qureyzə qəbiləsinin məhəlləsini mühasirəyə almış və onların qeyd-şərtsiz kapitulyasiyasına səbəb olmuşdur.[1] İslamı qəbul edən bir neçə kişidən başqa bütün kişilər edam edilmiş, qadınlar və uşaqlar isə köləyə çevrilmişdir.[2][3][4][5][6]
Əfqanıstan müharibəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
15 avqust 2021-ci ildə Əfqanıstan İslam Respublikası hökuməti və Əfqanıstan Milli Təhlükəsizlik Qüvvələri "Taliban"a qeyd-şərtsiz kapitulyasiya olmuşdular.[7][8][9] Qeyd-şərtsiz kapitulyasiya münaqişəyə son qoymuş, "Taliban"a Əfqanıstanı ələ keçirməyə və ölkədə öz hökumətini qurmağa imkan vermişdir.[10]
Qarabağ münaqişəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
2020-ci ildə Azərbaycan Silahlı Qüvvələri və Ermənistan Silahlı Qüvvələri arasında Dağlıq Qarabağda baş tutmuş İkinci Qarabağ müharibəsində bütün döyüş əməliyyatlarını dayandıran atəşkəs bəyanatı bəzi hallarda kimi təsnif edilmişdir.[11] 2023-cü ilin sentyabrında Azərbaycan və Dağlıq Qarabağdakı erməni qüvvələri arasında döyüşlər baş tutmuşdur. Bir gün çəkən döyüşlərin nəticəsində Dağlıq Qarabağ Respublikası qeyd-şərtsiz kapitulyasiya etmişdir.[12][13]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Watt, Muhammad: Prophet and Statesman, pp. 167–174.
- ↑ Peterson, Muhammad: the prophet of God, p. 125-127.
- ↑ Ramadan, In the Footsteps of the Prophet, p. 140f.
- ↑ Hodgson, The Venture of Islam, vol. 1, p. 191.
- ↑ Brown, A New Introduction to Islam, p. 81.
- ↑ Lings, Muhammad: His Life Based on the Earliest Sources, p. 229-233.
- ↑ "Fall of Afghanistan: Taliban seek unconditional surrender at palace". NZ Herald (ingilis). 15 August 2021. 25 April 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 April 2024.
- ↑ Gabriel Hernandez, Michael. "Blinken on Afghanistan withdrawal: 'We inherited a deadline,' not plan". www.aa.com.tr. 2024-04-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-25.
- ↑ Whitlock, Craig. "Afghan security forces' wholesale collapse was years in the making". Washington Post. 16 August 2021. 19 August 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 April 2024.
Those fears, rarely expressed in public, were ultimately borne out by the sudden collapse this month of the Afghan security forces, whose wholesale and unconditional surrender to the Taliban will go down as perhaps the worst debacle in the history
- ↑ "Taliban Seizes Power, Says 'War is Over'; President Ghani Flees Afghanistan". TheQuint (ingilis). 14 August 2021. 25 April 2024 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 April 2024.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2024-04-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-25.
- ↑ ""İlham Əliyev qalib tərəf kimi qeyd-şərtsiz kapitulyasiya siyasətini davam etdirir" - Alaverdyan". 2024-04-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-25.
- ↑ "Nagorno-Karabakh: Azerbaijan demands enclave's surrender – DW – 09/20/2023". dw.com. 2023-09-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-04-25.
Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
- German Surrender Documents of WWII (US Historical Documents)