Qoytı
| Qoytı | |
|---|---|
| ГIойтIа | |
 | |
| 43°09′51″ şm. e. 45°37′22″ ş. u. | |
| Ölkə | |
| Tarixi və coğrafiyası | |
| İlk məlumat | 1785 |
| Mərkəzin hündürlüyü | 214 m |
| Saat qurşağı | |
| Əhalisi | |
| Əhalisi |
|
| Rəsmi dili | |
| Rəqəmsal identifikatorlar | |
| Poçt indeksi | 366502 |
|
| |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
.svg)
Qoytı (çeçen. ГӀойтӀа[4] ) kəndi Çeçenistan Respublikasının Urus-Martan rayonunda yerləşir. Qoytı kənd yaşayış məntəqəsinin inzibati mərkəzidir.[5]
Coğrafiya[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kənd Qoyta çayının (Sunjanın sağ qolu) və Sənaye kanalının hər iki sahilində yerləşir. Qroznıdan 12 km cənubda, Qafqaz federal magistral yolundan 7 km cənubda və Urus-Martan şəhərindən 3 km şimal-şərqdə yerləşir.
Ən yaxın yaşayış məntəqələri: cənub-qərbdə Urus-Martan, şimal-qərbdə Alxan-Yurt, şimal-şərqdə Qikalo, şərqdə Qədim Ataqi, cənubda Miçurina, Qoyskoye və Alxazurovo.[6]
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kənd haqqında ilk məlumat 1785-ci ildə, Qafqaz müharibəsi tarixində, Şeyx Mənsurun Qoytı kəndindən bir qızla evləndiyi qeyd olunur. 1822-ci ildə Qoytı və Urus-Martan kəndləri polkovnik Qrekov tərəfindən dağıdıldı. 1918-19-cu illərdə Sovet hökumətini dəstəkləyən Taştamir Elderxanovun rəhbərliyi ilə Çeçenistan Xalq Şurası bu kənddə yerləşirdi. Qoytı Şurası, A.Şeripovun komandanlığı ilə Çeçenistan Qırmızı Ordusunu yaratdı.[7] 1919-cu ilin fevralında general Şatilov, Qroznının rus qoşunları tərəfindən azad edilməsindən sonra N. Qikalonun rəhbərliyi altında Qırmızı Ordunun qalıqları Sunjaya qaçdı. Qoytı Xalq Şurası qırmızıları təhvil verməkdən və Rusiyanın cənubundakı silahlı qüvvələr bölmələrinə sərt müqavimət göstərməkdən imtina etdi. 1919-cu ildə Qoytı kəndində, Vətəndaş müharibəsi dövrünün yüzgünlük döyüşləri nəticəsində general Denikin ordusu məğlub oldu. 1944-cü ildə çeçen xalqının sürgün edilməsindən və Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının ləğv edilməsindən sonra kənd Azad adlandırıldı.
1958-ci ildə Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasının bərpasından sonra kənd öz tarixi adına - Qoytı'ya qaytarıldı.[8]
Əhali[redaktə | mənbəni redaktə et]
2014-cü il məlumatına əsasən əhalinin milli tərkibini 99,3 % çeçenlər, 0,34 ruslar, 0,05 inquşlar və 0,31 digərləri təşkil edir.[9] Kəndlilər arasında müxtəlif teyplər, o cümlədən tsunqr, tsesi, türk, lyaşkor, çinx nümayəndələri var.[10]
İnfrastruktur[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kəndin mərkəzində XIX əsrdə tikilmiş böyük bir məscid var. Kənddə 5 məktəb, bir sıra təhsil müəssisələrinin filialları fəaliyyət göstərir. Dövlət ferması, bir sıra sənaye müəssisələri var.
Tanınmış şəxslər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Sulayev Maqomet Abuyeviç - çeçen şairi və yazıçısı.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 http://www.gks.ru/free_doc/2016/oktmo/tom4_oktmo.rar.
- ↑ 1 2 GEOnet Names Server. 2018.
- ↑ https://web.archive.org/web/20200822004543/https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/CcG8qBhP/mun_obr2020.rar.
- ↑ Сулейманов А. Топонимия Чечни. Грозный: ГУП «Книжное издательство», 2006
- ↑ "Гойтинская сельский округ (сельсовет)* (Урус-Мартановский район)". 2012-02-08 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-31.
- ↑ "Урус-Мартановский район- ГОЙТЫ". 2019-10-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-31.
- ↑ "Село Гойты-История". 2016-11-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-31.
- ↑ "Славная история села Гойты". 2019-07-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-31.
- ↑ [https://web.archive.org/web/20191025152849/http://www.u-martan.ru/index.php?option=com_content&view=category&layout=blog&id=17&Itemid=28 Arxivləşdirilib 2019-10-25 at the Wayback Machine Населенного пункта с.Гойты, Урус-Мартановского района, Чеченской Республики]]
- ↑ "Россия. Чечня. Урус-Мартановский район -ГОЙТЫ". 2019-10-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-31.