Qvatemala

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Qvatemala
República de Guatemala
Bayraq Gerb[d]
Bayraq Gerb[d]

El País de la Eterna Primavera 

Daim yazın olduğu ölkə
Himn: Guatemala Feliz
Rəsmi dilləri
Paytaxt Qvatemala şəhəri
İdarəetmə forması Prezident respublikası
Prezident Alexandro Cammattei
Vitse-prezident Xafet Kabrera
Sahəsi Dünyada 107-ci
 • Ümumi 108890 km²
 • Su sahəsi (%) 1,6
Əhalisi
 • Əhali 15,1 milyon nəfər (67-ci)
 • Siyahıyaalma (24.XI.2002) 11 237 196 nəf.
 • Sıxlıq 138 nəf./km²
ÜDM (AQP)
 • Ümumi 119 milyard dollar  (79-cu)
 • Adambaşına 7 500 dollar  (151-ci)
İnternet domeni .gt
ISO kodu GT
BOK kodu GUA
Telefon kodu +502
Saat qurşaqları
Nəqliyyatın yönü sağ[d][2]
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
Xəritə
Qvatemala

Qvatemala — Mərkəzi Amerikada dövlət. Sahəsi 108.9 min km², əhalisi 10,9 milyon nəfərdir. İnzibati ərazisi 22 departamentə bölünür. Dövlət və hökumət başçısı prezidentdir. Qanunvericı orqanı birpalatalı Milli Konqresdir. Paytaxtı Qvatemala şəhəridir. 2020-ci ildə keçirilən prezident seçkilərində Alejandro Giammattei yeni prezident seçilmişdir.

Adın etimologiyası

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Atstek dilindəki "quauhtemallan" sözündən - meşə ilə örtülü yer mənasını verir.

1523-1524-cü illərdə ərazisi ispanlar tərəfindən işğal edilmişdir. Bu işğal 1821-ci ilədək davam etmişdir. Elə həmin ildə ölkə müstəqillik əldə edir.

1823-1839-cu illərdə Mərkəzi Amerika Birləşmiş Əyalətləri Federasiyasının tərkibində varlığını sürdürür.

Bir sıra hərbi çevrilişlərdən sonra 1952-1985-ci illərdə ölkədə hərbi diktatura rejimi bərqərar olur.

Nəhayət 1996-cı ildə hökumətlə Qvatemala Milli İnqilabi Hərəkatı arasında sülh haqqında müqavilə imzalanır.

Fiziki-coğrafi xarakteristika

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ölkə Şimali Amerika qitəsində yerləşir və qərbdə Meksika, cənubda Salvador, şərqdə Beliz və cənub şərqdə Honduras ilə qonşudur.

İnzibati ərazi bölgüsü

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Ölkənin ərazisi 108,889 km²-dir. Şəhər və kəndlərdən ibarətdir.

Mərkəzi Amerikanın ən kasıb ölkələrindən biri hesab olunur. Hazırda 400.000 insanın işsiz olduğu göstərilir. Başqa sözlə əhalinin 56,2 % yoxsul şəraitdə yaşayır.

15,806,675. Əhalinin 59,4%-ni metislər, qlanın isə başqa yerli etnoslar təşkil edir.

Rəsmi dil ispan dili olsa da bəzi qismlərdə yerli qvatemal dilində danışırlar.

Əhalisinin 50-60 %-i xristianlığın katolik məzhəbinə, 30-40 %-i protestanlıq, qalanları isə provaslavlıq məzhəbinə qulluq edirlər.

Ölkənin paytaxtında müxtəlif muzey və qallereyalar fəaliyyət göstərir.

Futbol ölkənin ən populyar idman növüdür.

Ölkədə adətən ikinci dərəcəli məktəblər fəaliyyət göstərir və bunların hamısı pulsuzdur.

Əsaəsən mayya mətbəxinin nümunələrindən qida kimi istifadə olunur.

  1. 143 // Constitution of Guatemala.
  2. http://chartsbin.com/view/edr.