Panama

Panama Respublikası República de Panamá Panama
Bayraq Gerb
Şüarı: Pro Mundi Beneficio (latın "sülh naminə")
Himni: Himno Istmeño
Paytaxtı və ən böyük şəhəri	Panama 8°58′ şm. e. 79°32′ q. u.
Rəsmi dilləri	ispan
İdarəetmə forması	Prezident Respublikası
• Prezident	Xuan Karlos Varela
• Vitse-prezident	İsabel Sen Malo de Alvarado
Qurulması
Tarixi
• Kolumbiyadan ayrıldı	3 noyabr 1903
• Yaranması	1903
Ərazisi
• Ümumi	78200 (116)
• Su (%)	2,9
Əhalisi
• 2013 təxmini	3 689 293 (132)
• 2013 siyahıya alma	3 661 868
• Sıxlıq	445/km2 (1,152.5/kv. mil)
ÜDM (AQP)	2011 təxmini
• Ümumi	29,799 (90)
• Adam başına	13416
İİİ (2013)	0.765 yüksək · 65
Valyutası	Balboa ; ABŞ dolları ((PAB 590); (USD 840))
Saat qurşağı	-5
Yolun hərəkət istiqaməti	sağ
Telefon kodu	507
ISO 3166 kodu	PA
İnternet domeni	.pa

Panama Respublikası (isp. República de Panamá [re̞ˈpuβ̞lika ð̞e̞ panaˈma]) — Mərkəzi Amerikada ölkə. Qərbdə Kosta-Rika, şərqdə Kolumbiya ilə sərhəddir. 2012-ci ildə "New York Times" qəzetinin " dünyanın görməli yerləri" siyahısında Panama birinci yerdədir.

Əsas məlumatlar

Panama 9 əyalət, 3 muxtar əyalət və 2 komark (isp.comarca indígena)dan ibarətdir.

• Dövlət quruluşu - Demokratik Respublika.
• Dövlət və hakimiyyət başçısı - Prezident.
• Nazirlər kabinetini Prezident seçir, Prezident və vitse-Prezident ümumxalq səsverməsi ilə 5 ildən bir seçilir. Qanunverici orqan- birpalatalı Milli Assambleya(Asamblea Nacional)71 deputat, 5 illik müddətə seçilirlər.
• Panama Valyutası - balboa, 1903-dən, Panama Kolumbiyadan ayrılandan. Əsasən Amerika dolları istifadə olunur. 2010-cu ildə 1,7 milyon turist Panamanı ziyarət edib. Bu 2009-la müqaisədə 12% çoxdur.
• Əhali sayı-3 700 min( 2015-ci il, təxmini);sıxlıqı-47 adam/km².
• Etnik tərkib: Metis (Mestizo) -70%, qara dərili, mulat, sambo-14%, ağ dərili-10%, hindu-6%.
• Doğum-20,18 ‰(dünyada 96-ci yer, ölüm 4,66 ‰ (dünyada 196-cı yer).
• Əhalinin dili- İspan dili(rəsmi dil), İngilis(14%),fransız(18%).Panamalıların çoxu bir neçə dil bilir.
• Dini: Katolik 85%, Protestant 15%.
• Paytaxtı- Panama-siti şəhəri- 1 638 min sakin.

Coğrafiyası

• Coğrafi koordinatları-9 00 N, 80 00 W
• İqlimi-dəniz tropik,yüksək nəmlilik. May ayından yanvar ayına qədər-yağış mövsümü, yanvar ayından may ayına qədər -quraqlıq mövsümüdür. Ən yüksək nöqtəsi Baru vulkanı(volcan Baru) (3475 м)dır. Təbii sərvətləri Bal,dəniz məhsullarıdır. Panama ərazisində tez-tez uraqan və meşə yanğınları baş verir. Çayların kənd təsərüffatı tullantıları ilə çirklənməsi balıq resurslarına zərər törədir.

Tarixi

İndiki Panama ərazisi azsaylı hindu qəbilələri Kuna, Çoko, Quayaminin yerləşdiyi ərazidir. Cənubunda Kokle mədəniyyəti yaranmışdır. Dəmir alətlər və keramit istehsal edirdilər. Panamalıların Avropa ilə ilk tanışlığı 1501-ci ilə təsadüf edir. Bu ispan Radriqo de Batistasın vasitəsilə olmuşdur. 1502-ci ildə Xristofor Kolumb "yeni dünya"ya 4-cü səyahəti vaxtı Panamanın şərq sahillərini tədqiq etmişdir. Mingünlük müharibədən sonra müstəqil respublika elan edilmişdir.