Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Günü
Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Günü (ing. International Children's Day) — 1 iyun 1950-ci ildə BMT Baş Assambleyası tərəfindən qeyd olunması qərara alınıb.[1] Həmin gün təşkil olunan "Qadınların Beynəlxalq Konfransı"nda uşaq hüquqlarının təmin edilməsi ilə bağlı təkliflər səslənib və elə həmin tədbirdə də 1 iyun tarixini uşaqların beynəlxalq müdafiəsinə həsr etmək qərarı verilib. Bundan sonra iyunun 1-i Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Günü kimi tarixə düşüb. Dünyanın əksər ölkələrində olduğu kimi, bu gün Azərbaycanda da qeyd edilir.
Bu bayramla yanaşı BMT -nin Baş Assambleyası tərəfindən 20 noyabr tarixində Ümumdünya Uşaqlar Günü də qeyd olunur. "Ümumdünya Uşaqlar Günü" 1954-cü ildə BMT -nin Baş Assambleyasının № 836 (IX) saylı qətnaməsində 1956-cı ildən bütün dövlətlərdə uşaqların şərəfinə keçirilməsi tövsiyə olunan bayram kimi qeyd olunub.[2]
BMT tərəfindən 1959-cu ilin 20 noyabrında "Uşaq Hüquqları Bəyənnaməsi[3]", 1989-cu ildə isə "Uşaq Hüquqları Konvensiyası[4]" qəbul etmişdir.
BMT-nin Uşaq Fondu Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Baş Məclisi tərəfindən Uşaq Hüquqları Konvensiyası (UHK) uşaqların insan hüquqlarını təsdiq edən ilk icbari hüquqa malik beynəlxalq konvensiyadır. 1989-cu ildən bu günədək BMT-yə və ya Cenevrə Konvensiyasına üzv olan ölkələrin sayını üstələyən 193 ölkə tərəfindən ratifikasiya edilmiş UHK demək olar ki, bütün dünyada qəbul edilib.
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Azərbaycan Respublikasında uşaqlara dövlət qayğısının gücləndirilməsi, uşaq problemlərinə vətəndaş cəmiyyəti qurumlarının diqqətinin artırılması və ölkənin uşaqlarla bağlı demoqrafik perspektivlərinin müəyyənləşdirilməsi məqsədi ilə 22 dekabr 2008-ci il tarixli sərəncam imzalamışdır. Sərəncama görə 2009-cu il "Uşaq ili" elan olunmuşdur.
Tarix[redaktə | mənbəni redaktə et]
1924-cü ildə ilk dəfə olaraq Uşaqların hüquqlarını təmin edən bəyənnamə qəbul edilmişdir. Bu bəyənnamədə deyilirdi ki, "bəşəriyyət məcburdur ki, uşaqları ən yaxşı şeylərlə təmin etsin". Bu bəyənnaməni qəbul edilməsində ilk işlər Eqlantine Gebb tərəfindən edilmişdir.
Birinci dünya müharibəsinin dəhşətlərinin şahidi olan, Eqlantine Gebb müharibənin dəhşətlərindən sarsılaraq uşaqların xüsusi müdafiəyə ehtiyac duyduğlarını anladı. Bacısı Doroti Bakston köməyi ilə 1919-cu ildə, uşaqlara yardım, kömək göstərib, onların müdafiəsini təmin etmək üçün Londonda "uşaqlara yardım fondu"nun əsasını qoydu.[5]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "International Children's day". 2012-08-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-06-02.
- ↑ Baş Assambleyanın № 836 (IX)[ölü keçid] saylı qətnaməsi
- ↑ "United Nations Declaration of the Rights of the Child (1959)". 2012-05-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-06-18.
- ↑ "Convention on the Rights of the Child". 2013-01-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-06-18.
- ↑ "Geneva Declaration of the Rights of the Child, 1924". 2012-05-15 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-06-02.
Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
- International Children's Day Flag
- Uşaq Hüquqları Klinikası Arxivləşdirilib 2012-01-13 at the Wayback Machine
- Uşaq Hüquqlarına dair sənədlər
- Uşaq Hüquqlarına dair Beynəlxalq sənədlər Arxivləşdirilib 2012-04-13 at the Wayback Machine
- Uşaq Hüquqları üzrə Cenevrə Bəyannaməsi,1924
- Uşaq hüquqları haqqında Konvensiyaya, uşaqlarla ticarət, uşaq fahişəliyi, uşaq pornoqrafiyası ilə əlaqədar Fakultativ Protokol Arxivləşdirilib 2011-11-22 at the Wayback Machine
