Uluxanlı məktəbi

Uluxanlı məktəbi
Əsası qoyulub	1881-ci il
Şəhər	Uluxanlı
Ölkə	Ermənistan
Ünvan	Uluxanlı, Zəngibasar mahalı, Qərbi Azərbaycan

Uluxanlı məktəbi — İrəvan quberniyasında Uluxanlı məktəbinin ilk yeni tipli məktəblərindən biri.

Uluxanlı məktəbi barədə

"Qafqaz təqvimi" (rus. "Кавказский календар") məcmuəsinin 1892-ci il tarixli nömrəsində İrəvan quberniyasında Uluxanlı məktəbinin ilk yeni tipli məktəblərdən biri olması və 1881-ci ildə fəaliyyətə başlaması barədə məlumat verilmişdir. Allahverdi Hacı Hüseyn oğlunun evində yerləşən bu məktəbin ilk müdiri o zamanın tanınmış maarifçisi Muxin olmuşdur. Xanlar bəy Həsənbəyov fənn müəllimi, Hacı Məşədi Hüseyn oğlu şəriət müəllimi, Məmməd bəy Lütfəli bəy oğlu Qazıyev, Əbdüləli Bağır oğlu Muxtarov, Rəhim Xəlilov və başqaları burada işləmişdir.

Tanınmış ədəbiyyatşünaslardan və tənqidçilərdən Əziz Şərifin “Molla Nəsrəddinin yaranması” və Qulam Məmmədlinin “Molla Nəsrəddin” kitabında qeyd olunur ki, “keçən əsrin 80-ci illərində (XIX əsr nəzərdə tutulur – Z.M.) Uluxanlı kəndində ilk dünyəvi məktəb açıldı. Görkəmli maarifçi Cəlil Məmmədquluzadə müəllimlik fəaliyyətinə Uluxanlı məktəbində başlamışdır”.

Əziz Şərif “Molla Nəsrəddinin yaranması” kitabında bu məktəb haqqında lazımi məlumatlar vermişdir.

Mədəni irsimizə hörmət əlaməti olaraq respublikada yüksək səviyyədə həyata keçirilən tədbirlər sırasında Uluxanlı məktəbinin 125 illik yubileyinin qeyd olunması, məktəbin keçdiyi yol, məzunları və burada müəllim işləmiş böyük ədib və dramaturq Cəlil Məmmədquluzadənin anadan olmasının 140 illiyinə ithaf olunan “Zülmət səltənətində məşəl” adlı ensiklopedik toplu- kitabın 2006-cı ildə nəşr olunması təqdirəlayiq haldır. Kitab Uluxanlı məktəbinin keçmiş direktorlarından biri olmuş İsmayıl Abdulla oğlu İsmayılov və dünyasını çox cavan yaşlarında dəyişmiş Eldar Hüseyn oğlu Həsənovun birgə müəllifliyi ilə işıq üzü görmüşdür. Burada Azərbaycanın ictimai-siyasi və mədəni həyatında əvəzsiz xidmətləri olan məşhur ziyalıların tərcümeyi-hal – oçerkləri oxuculara təqdim edilmişdir.

Uluxanlı məktəbinin bir sıra məzunları müxtəlif vaxtlarda qı­ zıl medala layiq görülmüşlər. Bunlar aşağıdakılardır:

• 1. Teymur Əkbər oğlu Əhmədov
• 2. Hidayət Şirzad oğlu Ağayev
• 3. Heydər Məmməd oğlu Quliyev
• 4. Kərəm Yusif oğlu Həsənov
• 5. Gültəkin Sərvət qızı Qədiməliyeva
• 6. Firudin Xəlil oğlu Xəlilov
• 7. Maral İslam qızı Mirzəyeva
• 8. Mahirə Kamal qızı Qasımova

Gümüş medalla bitirənlər:

• 1. Ümbül Ağa qızı Həsənova
• 2. Hüseyn Möhsün oğlu Məmmədov
• 3. Zakir İslam oğlu Mirzəyev
• 4. Elmira Orucəli qızı Orucova
• 5. Xəlil Qurbanəli oğlu Ələkbərov
• 6. Telman Məmməd oğlu Babayev
• 7. Maarif Qasım oğlu Qasımov
• 8. Sevil Məmməd qızıMəmmədova.

Uluxanlı məktəbinin bir sıra məzunları dissertasiya müdafiə edərək elmlər namizədi, elmlər doktoru, professor adma layiq görül­ müşlər. Uluxanlı məktəbini bitirənlərdən elmi dərəcə alanlar:

• 1. Əhmədov Teymur Əkbər oğlu - filologiya elmləri doktoru, professor
• 2. Əsgərov Telman Mirzə oğlu - texnika elmləri doktoru
• 3. Qasımov Maqsud Səfər oğlu - tibb elmləri doktoru,professor
• 4. Məmmədova Gülçöhıə Hüseyn qızı - memarlıq elmləri doktoru, professor
• 5. Məmmədov Fərrux Məmməd oğlu - biologiya elmləri doktoru
• 6. Rzayev Zakir Məhərrəm oğlu - kimya elmləri doktoru
• 7. Quliyev Abbas Məmməd oğlu - kimya elmləri doktoru
• 8. Xəlilov Firidun Xəlil - texnika elmləri doktoru
• 9. Zeynalov Əsgər Məmmədəli oğlu - filologiya elmləri doktoru, professor
• 10. Əliyev Rafiq - iqtisadiyyat elmləri doktoru
• 11. Rzayev Orucəli Hüseynqulu oğlu - fizika-riyaziyyat elmləri doktoru
• 12. İsmayılov Oruc Bayram oğlu - tibb elmləri namizədi
• 13. Əhmədov Ələmdar Paşa oğlu - fəlsəfə elmləri namizədi
• 14. Teyyubov Rəhim Abbas oğlu - tibb elmləri namizədi
• 15. Axundov Səttar Əbdüləli oğlu - fizika-riyaziyyat elmləri namizədi
• 16. Məmmədov Nuru Zeynalabdin oğlu - tarix elmləri namizədi
• 17. Tağıyev Nazim Əli oğlu - kənd təsərrüfatı elmləri namizədi
• 18. Əliyev Əli Əkbər oğlu - fizika-riyaziyyat elmləri namizədi
• 19. Xudaverdiyev Rəhim Əkbər oğlu - kimya elmləri namizədi
• 20. Hüseynov Firidun Səfər oğlu - fizika-riyaziyyat elmləri namizədi
• 21. Məmmədova Asiya Hüseyn qızı - tibb elmləri namizədi
• 22. Bağırov Adil Məmməd oğlu - texnika elmləri namizədi
• 23. Məmmədov Vaqif Əli oğlu - coğrafiya elmləri namizədi
• 24. Məsimova Hicran Sabir qızı - fizika-riyaziyyat elmləri namizədi
• 25. Məmmədli Sevil Akif qızı - biologiya elmləri namizədi
• 26. Bayramov Nizami Səttar oğlu - fizika-riyaziyyat elmləri namizədi
• 27. Bayramov Məhərrəm Bağır oğlu - filologiya elmləri namizədi
• 28. Əhmədov Nizami İbrahim oğlu - fizika-riyaziyyat elmləri namizədi

Mənbə

• Ziyəddin Məhərrəmov, "İrəvanda məktəbdarlıq və maarifçilik", Bakı, Nurlan nəşriyyatı, 2010.
• "İrəvan mahalı Uluxanlı məktəbinin 125 illik yubileyi haqqında" Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 29 dekabr 2006-cı il tarixli, 1883 nömrəli Sərəncamı  (az.)