Vikipediya:Arbitraj Komitəsi

Qayda səsverməsi başlasa da sonradan yarıda dayandırılmışdır.

• Səsvermə müddəti:
• Qüvvədədir:

Arbitraj (son instansiya)
Arbitraj Komitəsinə müraciət
Arbitraj Komitəsinə müraciət forması
Məsələnin müzakirəsi
Arbitraj Komitəsinə təqdim edilmiş ərizələr
Arbitraj Komitəsinin qərarları
Arbitraj Komitəsində dayandırılmış ərizələr
Arbitraj Komitəsinin seçilmə qaydaları

Arbitraj Komitəsi (bundan sonra: AK) — Vikipediyanın azərbaycan dilindəki bölməsində (bundan sonra: AzViki-də) bölmənin işində ortaya çıxmış ciddi anlaşılmamazlıqların, bölmədə fəaliyyət göstərən tərəflər (bürokrat, idarəçi və aktiv istifadəçilər) arasında yaranmış ciddi mübahisə və konfliktlərin aradan qaldırılması, bürokrat və idarəçilərin açıq-aşkar, yaxud dolayı yolla Vikipediyanın prinsip və qaydalarına zidd hərəkətlərinin, yaxud hərəkətsizliklərinin qarşısının alınması üzrə səlahiyyətli seçkili komitə (AzViki-də fəaliyyət göstərən aktiv istifadəçilər və anonim istifadəçilər Vikipediyanın prinsip və qaydalarına zidd hərəkətlər etdikdə AzViki-nin bürokrat və idarəçiləri öz səlahiyyətlərindən istifadə etməklə bunun qarşısını özləri almağa çalışmalıdırlar). AK "Arbitraj Komitəsinin seçilmə qaydaları"na əsasən səsvermə yolu ilə 1 il müddətinə AK-ya üzv seçilmiş təcrübəli vikipediyaçılardan təşkil olunur.

AK-nın tərkibi barədə tələblər

• AK 5 nəfərdən ibarət olmalıdır; onlardan ikisi aktiv istifadəçilər, üçü isə idarəçilər arasından seçilir.
• Komitə 5 əsas və 2 ehtiyat üzvdən ibarət olmalıdır.
• Komitə üzvlərindən ikisi aktiv istifadəçi, üçü isə idarəçi olmalıdr.
• Ehtiyat üzvlərindən biri idarəçi, digəri isə aktiv istifadəçi olmalıdır.

AK-nın səlahiyyət müddəti

AK üzvləri səsvermə yolu ilə 1 il müddətinə seçilirlər və 1 ildən sonra yenidən səsvermə keçirilməlidir. AK üzvü növbəti il yenidən seçilmək hüququna malikdir. 2 dəfədən sonra azı bir il seçilmək üçün fasilə olmalıdır.

AK-nın vaxtından əvvəl buraxılması və yenidən seçilməsi

AK AzViki-də yaranmış böhranlı vəziyyəti həll etmək iqtidarında olmadıqda buraxılır və səsvermə yolu ilə komitənin yeni üzvləri seçilir. Qeyd: AK üzvləri daxil olmuş ərizəyə 3 gün ərzində reaksiya vermirsə və qərar qəbul edə bilmirsə, bu böhranlı vəziyyət hesab edilir.

AK üzvünün komitədən çıxarılması

• Passivlik nümayiş etdirən komitə üzvü səsvermə yolu ilə komitədən çıxarılır. Bu halda səsverməni komitə üzvlərindən biri başlada bilər.
• Passivlik nümayiş etdirən komitə üzvü minimum 3 qərarın qəbul edilməsində iştirak etmirsə komitədən avtomatik çıxarılır.

Qeyd: Passivlik nümayiş etdirən komitə üzvü dedikdə AK-ya gələn ərizələrin müzakirəsində və qərarın qəbulu üçün keçirilən səsvermədə iştirak etməyən komitə üzvü nəzərdə tutulur.

AK-ya müraciət tələbləri

Bürokrat və idarəçilər də öz aralarındakı fikir ayrılıqlarının, mübahisə və konfliktlərin aradan qaldırılması üçün istənilən vaxt AK-ya müraciət edə bilərlər. Aktiv istifadəçilər isə AK-ya yalnız AzViki ilə bağlı ciddi problemlərin aradan qaldırılması üçün müraciət etməlidirlər. AzViki-nin bürokrat və idarəçilərinin onlara qarşı Vikipediyanın prinsip və qaydalarına zidd hərəkətləri, aktiv istifadəçinin AzViki-də normal fəaliyyət göstərməsinə mane olan və onları narahat edən digər ciddi problemlər, hansılar ki AzViki-nin bürokrat və idarəçiləri həmin problemləri aradan qaldıra bilmirlər, yaxud aradan qaldırmaq istəmirlər, bu cür hallar aktiv istifadəçinin AK-ya müraciət etməsi üçün əsas ola bilər.

Bürokrat, yaxud idarəçi hər hansı məqaləni Vikipediya qaydalarına zidd olaraq silərsə, mühafizə edərsə və ya mühafizə altında olan məqaləni izahat vermədən mühafizədən çıxararsa bu problemlə bağlı şikayət ərizəsi ilə AK-ya müraciət edilə bilər. AzViki-də blok altında olan istifadəçi AK-ya AK üzvlərindən birinin e-poçt ünvanına e-məktub göndərməklə müraciət edə bilər.

AK-da müraciətə baxılma və qərar qəbul edilmə tələbləri

• Hər hansı aktiv istifadəçi, idarəçi, yaxud bürokrat AK-ya ərizə ilə müraciət edərsə komitə 3 gündən gec olmayaraq o istifadəçinin şikayətini təftiş edib lazım olan qərarı verməlidir.
• AK-ya daxil olan ərizələrdəki məsələlərin həllində komitənin bütün əsas üzvləri iştirak etməlidirlər.
• AK-nın qərarı onun tərkibindəki istifadəçilərin səs çoxluğu ilə qəbul edilir.

AK-nın səlahiyyət dairəsi

AK Vikipediya qaydalarına zidd olmayan istənilən qərarı qəbul etmək səlahiyyətindədir. Bu xəbərdarlıq, müəyyən müddətə və ya birdəfəlik hansısa məqalənin redaktəsinin məhdudlaşdırılması, yaxud qadağan edilməsi, istifadəçinin müəyyən müddətə bloklanması, məqalənin neytral vəziyyətə gətirilməsi üçün müəyyən redaktorun təyin edilməsi, mübahisə üzrə yekun qərar verilməsi, idarəçi barədə səsvermə keçirilməsi (idarəçi adının alınması və ya yeni idarəçinin seçilməsi) və s. O cümlədən:

Bürokrat və idarəçilərlə bağlı

• Bürokrat və idarəçilərin açıq-aşkar, yaxud dolayı yolla Vikipediyanın prinsip və qaydalarına zidd hərəkətlər, yaxud hərəkətsizliklər etməsinin qarşısının alınması üçün AK-nın onlara xəbərdarlıq edilməsi, yaxud onların müəyyən və ya qeyri-müəyyən müddətə bloklanması, yaxud onların statusunun ləğv edilməsi, yaxud etimad səsverməsinin keçirilməsi barədə qərar vermək səlahiyyəti var. Həmçinin, AK bürokrat və idarəçilərin qərarlarını dəyişdirmək, ləğv etmək, onların müəyyən mövzuları və ya məqalələri redaktə etməsinə qadağa və ya məhdudiyyət də qoymaq səlahiyyətindədir.

Bloklarla bağlı

• Aktiv istifadəçi AzViki-nin bürokratı, yaxud idarəçisi tərəfindən bloklanıbsa və bu blokun haqsız olaraq verilməsi AK tərəfindən qəbul edilərsə, blok istifadəçi üzərindən götürülür və istifadəçinin fəaliyyət statistikasından silinir.
• AzViki-də fəaliyyət göstərən tərəflərdən hansısa biri nə vaxtsa haqsız olaraq blok alıbsa, məsələ ilə əlaqədar ərizə ilə AK-ya müraciət edə bilər. Köhnə bloklar komitə tərəfindən "etibarsız" hesab edilərsə, onlar həmin istifadəçinin fəaliyyət statistikasından silinir.

Məqalələrlə bağlı

• AK AzViki-dəki hər hansı mühafizə altında olmayan məqalənin müəyyən müddətə mühafizə edilməsinə, mühafizə altında olan məqalənin isə mühafizəsinin qaldırılmasına qərar vermək səlahiyyətindədir.
• AK AzViki-dəki "Seçilmiş məqalə", yaxud "Yaxşı məqalə" statusuna malik hər hansı məqalənin Vikipediya prinsiplərinə zidd olduğunu, yaxud keyfiyyətinin aşağı olduğunu aşkar edərsə, onların mövcud statusunu ləğv etmək səlahiyyətindədir.
• AK AzViki-dəki hər hansı məqalənin Vikipediya prinsiplərinə zidd olduğunu aşkar edərsə, həmin məqaləni silmək səlahiyyətindədir.
• AK AzViki-də daha əvvəl mövcud olmuş, lakin sonradan silinmiş hər hansı məqalənin Vikipediya prinsiplərinə zidd olaraq silindiyini aşkar edərsə, həmin məqaləni bərpa etmək səlahiyyətindədir.
• AK AzViki-də məqalənin neytral vəziyyətə gətirilməsi üçün ona müəyyən redaktor təyin etmək səlahiyyətindədir.
• AzViki-də məqalənin adı ilə bağlı olaraq istifadəçilər arasında mübahisələr yaranarsa, AK məqalənin adının Vikipediya prinsiplərinə uyğun neytral vəziyyətə gətirmək səlahiyyətindədir.

AzViki-dəki səsvermələrlə bağlı

• Hər hansı səsvermə Vikipediyanın prinsiplərinə və AzViki-nin qaydalarına zidd keçirilirsə, AK səsverməni dayandıra bilər.
• Hər hansı səsvermədə yekunlaşma düzgün aparılmayıbsa, AK səsvermənin nəticəsini dəyişə, yaxud ləğv edə bilər.

Arbitrlər

Səlahiyyət müddəti —

• [[]] (idarəçi)
• [[]] (idarəçi)
• [[]] (idarəçi)
• [[]] (istifadəçi)
• [[]] (istifadəçi)

Ehtiyat arbitrlər

Səlahiyyət müddəti —

• [[]] (idarəçi)
• [[]] (istifadəçi)

Arbitraj Komitəsinin zamanla tarixi

{{}}

Arbitrlərin dəyişdirilməsi

Seçilmiş arbitrın ehtiyatda olan arbitrlə dəyişdirilməsi (seçilmiş arbitr (idarəçi) ↔ ehtiyatda olan arbitr (idarəçi) və seçilmiş arbitr (istifadəçi) ↔ ehtiyatda olan arbitr (istifadəçi) sistemi üzrə) aşağıdakı hallarda olur:

1. Arbitrin səlahiyyət müddəti başa çatana qədər dəyişdirilməsi ilə bağlı şəxsi xahişi

Bu xahişə uyğun olaraq dəyişiklik avtomatik həyata keçirilir.

2. Qeyri-fəal olduğuna görə arbitrın dəyişdirilməsi

Əgər arbitr üç gün müddətində arbitraja təqdim olunan ərizələrlə bağlı öz mövqeyini bildirmirsə və bu ərizlər ətrafında komitədə gedən müzakirələrdə iştirak etmirsə (əgər göstərilən müddətdə arbitraja ərizələr təqdim olunubsa) o qeyri-fəal sayılır. Əgər AK-nin tərkibində fəal arbitrlərin sayı ikidən artıq deyilsə, qeyri-fəal arbitrlərdən birinin dəyişdirilməsi avtomatik həyata keçirilir (daha uzun müddətə qeyri-fəal olan arbitr dəyişdirilir). Bu zaman idarəçi və istifadəçi arbitr balansı nəzərə alınır (2/5 ↔ 1/3). Digər bütün hallarda qeyri-fəal arbitrın əvəzlənməsi fəal arbitrlərin qərarı ilə baş verir və əvəzlənən qeyri-fəal arbitr ehtiyat arbitr siyahısına əlavə olunur, ehtiyat arbitr isə əsas heyətə salınır.

3. Arbitrın şəxsi xahişi ilə onun müvəqqəti əvəzlənməsi

Arbitr konkret müddətdə özünün ehtiyatdakı arbitrlə müvəqqəti əvəzlənməsini xahiş edə bilər. Bu müddət bitəndən və arbitr arbitrlər forumunda geri döndüyünü bəyan edəndən sonra geriyə dəyişiklik avtomatik həyata keçirilir. Əsas heyət arbitrləri arasında konsensus əldə olunarsa ehtiyat arbitrın qəbulunda və müzakirələrində iştirak etdiyi ərizələrə baxılması işində geriyə dəyişiklik baş vermir və ehtiyat arbitr səsvermədə əsas arbitr kimi iştirak edir.

4. Konkret ərizəyə baxılarkən arbitrın müvəqqəti əvəzlənməsi

Əgər arbitrlər bir arbitrı konkret ərizəyə baxılması prosesindən uzaqlaşdırırlarsa (və ya hansısa arbitr öz istəyi ilə bu addımı atırsa), onlar ehtiyatda olan arbitrın bu ərizəyə baxılması prosesinə cəlb edilməsi ilə bağlı qərar verə bilərlər.

Qeyd: Komitə üzvünün konkret ərizəyə baxılması prosesindən uzaqlaşdırılması yalnız o halda baş verə bilər ki, arbitr ərizədə göstərilən məsələdə maraqlı tərəf olsun. Uzaqlaşdırılan arbitr ehtiyat arbitrlə əvəz olunur. Ərizə ilə əlaqədar problemin müzakirəsi və qərarın qəbulu bitdikdən sonra uzaqlaşdırılmış arbitr yenidən AK-ya qaytarılır. Dəyişiklik haqqında qərarlar arbitrlər arasında arbitrlər forumunda əldə olunmuş konsensus əsasında qəbul olunur. Bütün arbitrlər (o cümlədən ehtiyatda olanlar) arbitraja təqdim olunan ərizələrin müzakirəsində iştirak edə bilərlər, amma ərizələrin qəbulu və qərarların verilməsi ilə bağlı keçirilən səsvermələrdə yalnız səsvermə keçirilən müddətdə əsas heyətin tərkibində olan arbitrlər (5 komitə üzvü) səs verə bilərlər.

Qeyd: Komitə üzvünün hər hansı üzrlü səbəbə (xəstəliyi, tətildə olması və ya digər texniki səbəblərə) görə AK-nın müzakirəsində iştirak edə bilmirsə, olmayacağı müddəti göstərilməklə AK-ya müraciət etməlidir. Göstərilən müddət intervalında arbitr ehtiyatda olan arbitrlə əvəz olunur.

Həmçinin bax

• Vikipediya:Arbitraj Komitəsinə müraciət
• Vikipediya:Arbitraj Komitəsinin seçilmə qaydaları