Vitold Zqlenitski
| Vitold Zqlenitski | |
|---|---|
| pol. Witold Zglenicki | |
 | |
| Digər adı | Polşalı Nobel |
| Doğum tarixi | |
| Doğum yeri | Mazoviya, Polşa |
| Vəfat tarixi | (54 yaşında) |
| Vəfat yeri | Bakı, Azərbaycan |
| Vəfat səbəbi | Şəkərli diabet |
| Dəfn yeri | |
| Milliyyəti | Polyak |
| Fəaliyyəti | mesenat |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Vitold Zqlenitski (pol. Witold Zglenicki; 6 yanvar 1850 – 3 iyul 1904, Bakı) — Azərbaycan polyaklarından olan məşhur mesenat.
Həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]
1850-ci ildə Polşanın Mazoviya vilayətində anadan olub.[1] Əvvəlcə Varşava İqtisadiyyat Məktəbinin riyaziyyat-fizika fakültəsini 1875-ci ildə isə Peterburq Dağ-Mədən İnstitutunu bitirib. Polşada, daha sonra isə Riqada işləyib. Vitold Zqlenitski 1891-ci ildə Bakıya köçüb və ömrünün sonuna qədər burada fəaliyyət göstərib.
Neftin çıxarılması üsullarının modernləşdirilməsi ilə məşğul olub. Təkcə qazma platforması konsepsiyasını deyil, həm də qazma işini asanlaşdırmaq üçün bir sıra ixtiralar, məsələn, neft quyularının əyriliyini ölçmək üçün cihaz və valları daha sürətli və daha böyük dərinliklərə qazmağa imkan verən texniki həllər hazırlayıb.
O, öz vəsiyyətində neft yataqlarından əldə etdiyi gəliri elmin və xeyriyyəçiliyin inkişafına ayırıb. Zqlenitskinin təşəbbüsü ilə, Bakıda su kanalının tikintisinə başlanılıb. Elmi kitabxananın büdcəsinə 1000 rubl pul köçürüb.
Vitold Zqlenitski 1904-cü ildə şəkərli diabet xəstəliyindən vəfat edib. Cənazəsi Polşaya aparılıb və Wola Kielpinska qəbiristanlığında dəfn olunub.[2]
Zqlenitski, öz var-dövlətinin elmin və maarifin inkişafına sərf olunmasını vəsiyyət etmişdir. Bakı şəhərində tərəfindən görülən işləri yüksək qiymətləndirilmiş, mesenat fəaliyyətinə görə Polşalı Nobel adını almışdır.
Xatirəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]
1963-cü ildə Polşanın Plotsk şəhərində neft emalı zavodundan şəhərin mərkəzinə doğru gedən küçəyə Vitold Zqlenitskinin adı verilib.[3] Vitold Zqlenitski haqqında 1973-cü ildə rejissor Rişard Badovski "Qafqaz bioqrafiyası",[4] 1988-ci ildə rejissor Vladislav Vasilevski "Vitold Zqlenitski və digərləri",[5] 2008-ci ildə isə resjissor Adam Roqala "Polşalı Nobel" filmini çəkiblər.[6]
Polşada Vitold Zqlenitski adına Gimnaziya fəaliyyət göstərir.[7]
2024-cü ildə Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyində Vitold Zqlenitski haqqında "Polşalı Nobel" adlı kitabən təqdimatı olub.[8] Kitabın müəllifi Andjey Yan Xodubskidir.[9]
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "Polonia Baku". www.polonia-baku.org. 2024-02-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-02-22.
- ↑ Əli, Anar. ""Polşalı Nobel" kitabının təqdimatı keçirilib". Xalqqazeti.az (az.). 2024-02-21. 2024-02-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-02-22.
- ↑ "130 lat temu zaczęła się kariera Witolda Zglenickiego - "polskiego Nobla"". Nauka w Polsce (polyak). 2024-01-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-02-22.
- ↑ "Kaukaski życiorys (1973)". filmweb.p. 2024-02-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-02-22.
- ↑ "FilmPolski.pl". FilmPolski (polyak). 2021-04-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-02-22.
- ↑ "Polski Nobel". filmweb.pl. 2023-06-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-02-22.
- ↑ "Polşa məktəblərində Azərbaycan mövzusuna maraq (FOTO)". Trend.Az (az.). 2015-07-02. 2024-02-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-02-22.
- ↑ "Azərbaycanın neft-qaz sektorunun yaradıcılarından olan polşalı geoloq haqqında kitab hazırlanıb". Report İnformasiya Agentliyi (az.). 2024-02-20. 2024-02-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-02-22.
- ↑ ""Polşalı Nobel" adlı kitabın təqdimat mərasimi keçirilib". 525-ci qəzet. 2024-02-21. 2024-02-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-02-22.