Xorvatlar

Xorvatlar

Ümumi sayı
9 milyon
Yaşadığı ərazilər
Xorvatiya 3,977,171 Bosniya və Herseqovina 656,414 (2009) ABŞ 401,208 (2000) Almaniya 836,600 Çili 380,000-500,000 Avstraliya 376,000 Kanada 297,050-310,880 Argentina 275,000 Serbiya 70,602 Avstriya 131,307 Braziliya 127,765 Fransa 150,000 İsveçrə 90,848 Sloveniya 75,642 İsveç 64,900 Macarıstan 55,730 İtaliya 41,360 CAR 30,000 Monteneqro 9,811 Rumıniya 8,786 Belçika 1,810
Dili
Xorvat dili
Dini
Roma Katolik
Qohum xalqlar
Slavyanlar

Xorvatlar (xorv. Hrvati) – Balkanda, başlıca olaraq Xorvatiya (89%) və Bosniya və Hersoqovinada (15%) yaşayan cənub slavyan millətidir. Xorvat icmaları həmçinin Qərbi Avropada, ABŞ-da, Cənubi Amerikada, Avstraliyada və Yeni Zelandiyada da mövcuddur. Xorvat dilində danışan xorvatlar Roma katolik məzhəbinə aiddirlər.

Tarix

Dalmasiya knyazlığı ilk xorvat dövləti sayılmaqdadır. Belə ki, 852-ci ildə bu dövlətin başçısı knyaz Tripimir özünü xorvatların hökmdarı elan etmişdir. 925-ci ildə isə xorvat hökmdarı Tomislav bütün xorvatları birləşdirərək və Panoniya knyazlığını işğal edərək, dövlət yaratmağa nail olmuşdur.

1102-ci ildə Macarıstanla sülalə ittifaqı yaratmış xorvatlar bu hadisədən sonra macarlaşmaya məruz qalmağa başladılar. 1526-ci ildə baş vermiş Mohaç döyüşündən sonra Macarıstan Krallığının ərazisi Osmanlı və Habsburqlar imperiyaları arasında bölüşdürülmüşdür. Bu vəziyyətdə Avstriya ilə ittifaq bağlamış xorvatlar tədricən alman təsiri altına düşür.

Birinci Dünya Müharibəsindən sonra Xorvatiya ərazisi panslavyan ideyası altında yaranmış Yuqoslaviya dövlətinin tərkib hissəsinə çevrilmiş, 1939-cu ildən etibarən adı çəkilmiş dövlət çərçivəsində muxtariyyat almışdır.

İkinci Dünya Müharibəsi zamanı Xorvatiya üzərində hakimiyyəti faşist rejimləri ilə geniş əməkdaşlıq edən ultramillətçi ustaşlar partiyası ələ keçirir. Buna cavab olaraq bir çox xorvat Yuqoslaviya Kommunist Partiyasının yaratdığı partizan hərəkatına qoşulmuş, nəhayət ustaşları ölkədən qovmağa nail olub. Müharibə zamanı həyatını itirmiş xorvatların sayı 40 min – 200 min arasında olduğu güman olunur.

Müharibən sonra Xorvatiya 6 respublikanı birləşdirən Yuqoslaviya Federativ Sosialist Respublikasına daxil olmuşdur. Yosip Broz Titonun vəfatından sonra başlamış demokratizasiya dövrü xorvatların da iştirak etdiyi çoxsaylı etnik toqquşmalarla müşaiyət olunur.

1990-cı ildə Xorvatiya Respublikası müstəqilliyini elan etmişdir. Bu hadisə yenicə yaranmış dövlətin ərazisinə Yuqoslaviya Xalq ordusunun daxil olmasına səbəb oldu. Baş vermiş müharibədə təxminəm 550 min insan tələf olmuşdur. Yenicə yaranmış Bosniya və Herseqovinada öz dövlətini yaratmağa cəhd edən xorvatların iştirakı ilə daha bir müharibə başlamışdır. Nəticədə əsasən xorvatların məskunlaşdığı ərazilər Bosniya və Herseqovina Federasiyasında yer almışdır.

Hökumətin müharibədən sonrakı siyasət ilk növbədə hərbi münaqişələr zamanı ölkəni tərk etmiş mühacirləri geri qaytarmağa yönəlmişdir. 1995-ci ildə bağlanmış sülhün nəticəsi olaraq qaçqınların əksəriyyəti doğma ocaqlarına qayıtmağa müvəffəq olmuşdur.