Antverpen: Redaktələr arasındakı fərq

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə
k clean up using AWB
Sətir 2: Sətir 2:
|status=Şəhər
|status=Şəhər
}}
}}
'''Antverpen''' ({{lang-nl|{{audio|Be-nl Antwerpen.ogg|Antwerpen}}}}, {{lang-fr|Anvers}}) — [[Belçika|Belçikanın]] [[Şimal|şimalında]] [[Şəhər|şəhər]]. Atverpen [[Əyalət|əyalətinin]] inzibati mərkəzi. İri [[Nəqliyyat|nəqliyyat]] qovşağı. Şelda çayı və Albert kanalı [[Sahil|sahilindədir]]. [[AES]] var. [[Əhali|Əhalisi]] 461 min ([[2006]]). Ən böyük [[Dəniz|dəniz]] [[Liman|limanlarından]] biri olan Antverpendə 173 [[Millət|millətin]] nümayəndəsi yaşayır. [[Avropa|Avropada]] yük dövriyyəsinə görə ([[2002-ci il|2002-ci ildə]] 132 mln. t) 2-ci ([[Rotterdam|Rotterdamdan]] sonra), [[Konteyner|konteyner]] daşınmalarına görə 3-cü (Rotterdam və [[Hamburq|Hamburqdan]] sonra) yerdədir. Yüklərin yarısını [[Kömür|kömür]], [[Filiz|filiz]], gübrə, 1/3-ni [[Neft|neft]] və neft məhsulları təşkil edir. Yüklərin 40%-ə yaxını [[Tranzit (iqtisadiyyat)|tranzitdir]]. Beynəlxalq [[Aeroport|aeroportu]] var. Antverpen Avropa əhəmiyyətli [[Sənaye|sənaye]], [[Nəqliyyat|nəqliyyat]] və ticarət-maliyyə mərkəzidir. Sənayesinin əsasını idxal edilən xammalların emalı təşkil edir. [[Qərbi Avropa|Qərbi Avropanın]] ən böyük [[Kimya|kimya]] və neft-kimya (“Bayer”, “BASF” şirkətləri), kinofotoplyonka (Mortseldə “Aqfa-Gevard” şirkəti) mərkəzlərindəndir. Neft emalı, [[Gəmiqayırma|gəmiqayırma]], əlvan metallurgiya, [[Avtomobil|avtomobil]] (“Ceneral motors” z-du) və [[Traktor|traktor]] yığma (“Ford traktor” z-du), elektro -texnika və [[Elektronika|elektronika]], almazlı qazıma alətlər istehsalı, [[Ağac|ağac]] emalı, [[Kağız|kağız]] və yeyinti sənayesinin iri milli mərkəzidir. [[Almaz]] cilalanmasının, brilyant [[Ticarət|ticarətinin]] və onların təkrar ixracının dünya mərkəzidir.
'''Antverpen''' ({{lang-nl|{{audio|Be-nl Antwerpen.ogg|Antwerpen}}}}, {{lang-fr|Anvers}}) — [[Belçika]]nın [[şimal]]ında [[şəhər]]. Atverpen [[əyalət]]inin inzibati mərkəzi. İri [[nəqliyyat]] qovşağı. Şelda çayı və Albert kanalı [[sahil]]indədir. [[AES]] var. [[Əhali]]si 461 min ([[2006]]). Ən böyük [[dəniz]] [[liman]]larından biri olan Antverpendə 173 [[millət]]in nümayəndəsi yaşayır. [[Avropa]]da yük dövriyyəsinə görə ([[2002-ci il]]də 132 mln. t) 2-ci ([[Rotterdam]]dan sonra), [[konteyner]] daşınmalarına görə 3-cü (Rotterdam və [[Hamburq]]dan sonra) yerdədir. Yüklərin yarısını [[kömür]], [[filiz]], gübrə, 1/3-ni [[neft]] və neft məhsulları təşkil edir. Yüklərin 40%-ə yaxını [[Tranzit (iqtisadiyyat)|tranzitdir]]. Beynəlxalq [[aeroport]]u var. Antverpen Avropa əhəmiyyətli [[sənaye]], [[nəqliyyat]] və ticarət-maliyyə mərkəzidir. Sənayesinin əsasını idxal edilən xammalların emalı təşkil edir. [[Qərbi Avropa]]nın ən böyük [[kimya]] və neft-kimya (“Bayer”, “BASF” şirkətləri), kinofotoplyonka (Mortseldə “Aqfa-Gevard” şirkəti) mərkəzlərindəndir. Neft emalı, [[gəmiqayırma]], əlvan metallurgiya, [[avtomobil]] (“Ceneral motors” z-du) və [[traktor]] yığma (“Ford traktor” z-du), elektro -texnika və [[elektronika]], almazlı qazıma alətlər istehsalı, [[ağac]] emalı, [[kağız]] və yeyinti sənayesinin iri milli mərkəzidir. [[Almaz]] cilalanmasının, brilyant [[ticarət]]inin və onların təkrar ixracının dünya mərkəzidir.
<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=7goyNBsBDPo |title=Avropanın almaz şəhəri –Antverpen |author=AzərTAc |date= 02.01.2017|work= |publisher=[http://www.youtube.com Youtube.com] |accessdate=2017-01-02 |language=az }}</ref>
<ref>{{cite web |url=https://www.youtube.com/watch?v=7goyNBsBDPo |title=Avropanın almaz şəhəri –Antverpen |author=AzərTAc |date= 02.01.2017|work= |publisher=[http://www.youtube.com Youtube.com] |accessdate=2017-01-02 |language=az }}</ref>


[[Şəkil:0 Het Steen - Antwerpen (1).JPG|thumb |left|''Het Steen'']]
[[Şəkil:0 Het Steen - Antwerpen (1).JPG|thumb|left|''Het Steen'']]


== Tarixi ==
== Tarixi ==


Antverpen haqqında ilk yazılı məlumat [[726-cı il|726-cı ilə]] aiddir. [[Roma]] məskənlərinin yerində salınmışdır. [[1008-ci il|1008-ci ildən]] markqrafların iqamətgahı olmuş və təqribən [[1000-ci il|1100-ci ildə]] Brabant hersoqluğuna birləşdirilmişdir. [[1291-ci il|1291-ci ildə]] [[Şəhər|şəhər]] [[Hüquq|hüququ]] almışdır. [[1313-cü il|1313-cü ildə]] Qanzanın tərkibində olan Antverpen [[İngiltərə]] ilə [[Ticarət|ticarətdə]] vasitəçi rolu oynamışdır. [[1430-cu il|1430-cı ildən]] [[Burqundiya hersoqluğu|Burqundiya hersoqluğunun]], [[1477-ci il|1477-ci ildən]] isə [[Habsburqlar|Habsburqların]] [[Hakimiyyət|hakimiyyətinə]] keçmişdir. 12-ci əsrdən sənətkarlıq və ticarətin mərkəzi kimi inkişaf etmiş, 16-cı əsrin ortalarında [[Dünya|dünya]] əhəmiyyətli ticarət və [[Kredit|kredit]] mərkəzinə, həmçinin Avropanın ən varlı [[Şəhər|şəhərinə]] çevrilmişdir. Antverpendə [[İspaniya]], [[Portuqaliya]], [[Almaniya]], İngiltərə, [[İtaliya]] və s. [[Tacir|tacirlərinin]] kontorları yerləşirdi. [[Niderland]] burjua inqilabı (16-cı əsr) zamanı kəskin siyasi mübarizə meydanına çevrilmişdir. [[1576-cı il|1576-cı ildə]] ispan qoşunları Antverpeni talan etmişlər. [[1579-cu il|1579-cı ildə]] [[Utrext]] uniyasına birləşdirilmişdi. [[1585-ci il|1585-ci ilin]] [[Avqust|avqustunda]] ispanlar tərəfindən yenidən zəbt olunmuşdur. İspaniya ağalığı, [[1609-cu il|1609-cı ildə]] Şelda çayı mənsəbinin [[Hollandlar|hollandlar]] tərəfindən mühasirəyə alınması, sonralar isə Vestfal sülhü ([[1648]]) şərtləri Antverpenin iqtisadi əhəmiyyətinin itirilməsinə gətirib çıxardı. 1815–30-cu illərdə [[Niderland Krallığı]], [[1830-cu il|1830-cu ildən]] [[Belçika Krallığı]] tərkibində idi. Belçika Niderlanddan Şelda çayında ticarət aparmaq hüququnu satın aldıqdan sonra ([[1863]]) Antverpen yenidən dirçəldi və iri ticarət mərkəzinə çevrildi. Antverpen, həmçinin mühüm hərbi [[Qala|qala]] idi. Birinci və [[İkinci dünya müharibəsi|İkinci dünya müharibələri]] dövründə şəhər Almaniya tərəfindən işğala məruz qalmışdır. Şelda çayı Antverpeni iki hissəyə bölür; şəhərin hər iki hissəsini çayın altından keçən [[Tunel (funikulyor)|tunellər]] birləşdirir.
Antverpen haqqında ilk yazılı məlumat [[726-cı il]]ə aiddir. [[Roma]] məskənlərinin yerində salınmışdır. [[1008-ci il]]dən markqrafların iqamətgahı olmuş və təqribən [[1000-ci il|1100-ci ildə]] Brabant hersoqluğuna birləşdirilmişdir. [[1291-ci il]]də [[şəhər]] [[hüquq]]u almışdır. [[1313-cü il]]də Qanzanın tərkibində olan Antverpen [[İngiltərə]] ilə [[ticarət]]də vasitəçi rolu oynamışdır. [[1430-cu il|1430-cı ildən]] [[Burqundiya hersoqluğu]]nun, [[1477-ci il]]dən isə [[Habsburqlar]]ın [[hakimiyyət]]inə keçmişdir. 12-ci əsrdən sənətkarlıq və ticarətin mərkəzi kimi inkişaf etmiş, 16-cı əsrin ortalarında [[dünya]] əhəmiyyətli ticarət və [[kredit]] mərkəzinə, həmçinin Avropanın ən varlı [[şəhər]]inə çevrilmişdir. Antverpendə [[İspaniya]], [[Portuqaliya]], [[Almaniya]], İngiltərə, [[İtaliya]] və s. [[tacir]]lərinin kontorları yerləşirdi. [[Niderland]] burjua inqilabı (16-cı əsr) zamanı kəskin siyasi mübarizə meydanına çevrilmişdir. [[1576-cı il]]də ispan qoşunları Antverpeni talan etmişlər. [[1579-cu il|1579-cı ildə]] [[Utrext]] uniyasına birləşdirilmişdi. [[1585-ci il]]in [[avqust]]unda ispanlar tərəfindən yenidən zəbt olunmuşdur. İspaniya ağalığı, [[1609-cu il|1609-cı ildə]] Şelda çayı mənsəbinin [[hollandlar]] tərəfindən mühasirəyə alınması, sonralar isə Vestfal sülhü ([[1648]]) şərtləri Antverpenin iqtisadi əhəmiyyətinin itirilməsinə gətirib çıxardı. 1815–30-cu illərdə [[Niderland Krallığı]], [[1830-cu il]]dən [[Belçika Krallığı]] tərkibində idi. Belçika Niderlanddan Şelda çayında ticarət aparmaq hüququnu satın aldıqdan sonra ([[1863]]) Antverpen yenidən dirçəldi və iri ticarət mərkəzinə çevrildi. Antverpen, həmçinin mühüm hərbi [[qala]] idi. Birinci və [[İkinci dünya müharibəsi|İkinci dünya müharibələri]] dövründə şəhər Almaniya tərəfindən işğala məruz qalmışdır. Şelda çayı Antverpeni iki hissəyə bölür; şəhərin hər iki hissəsini çayın altından keçən [[Tunel (funikulyor)|tunellər]] birləşdirir.


== Mədəniyyəti ==
== Mədəniyyəti ==


Antverpenin qədim hissəsində qotik [[Kilsə|kilsə]] (1352–1616), [[İntibah dövrü|intibah dövrünə]] aid ratuşa binası (1561–65, memar K. Floris) və patrisi [[Ev|evləri]] (16-cı əsr), [[Barokko|barokko]] üslubunda [[Kilsə|kilsə]] (1614–21), kral sarayı (1743–45) və s. var. 20-ci əsrdə Antverpendə çox mərtəbəli “Torengebau” [[Bina|binası]] (1930–31), [[Aeroport|aeroport]] ([[1931]]), Kil (1950 –55), Lüxtbal ([[1955]]) və s. yaşayış kompleksləri tikilmişdir. Antverpendə Kral İncəsənət Muzeyi ([[1810-cu il|1810-cu ildə]] əsası qoyulmuşdur), P.P. Rubensin ev-muzeyi (təqr. 1610–18-ci illərdə tikilmişdir), Qotik kilsə (14–16-cı əsrlər) və s. var. [[İncəsənət]] [[Akademiya|akademiyası]], flamand rəssamlıq qalereyası, [[Konservatoriya|konservatoriya]] və s. var.
Antverpenin qədim hissəsində qotik [[kilsə]] (1352–1616), [[intibah dövrü]]nə aid ratuşa binası (1561–65, memar K. Floris) və patrisi [[ev]]ləri (16-cı əsr), [[barokko]] üslubunda [[kilsə]] (1614–21), kral sarayı (1743–45) və s. var. 20-ci əsrdə Antverpendə çox mərtəbəli “Torengebau” [[bina]]sı (1930–31), [[aeroport]] ([[1931]]), Kil (1950 –55), Lüxtbal ([[1955]]) və s. yaşayış kompleksləri tikilmişdir. Antverpendə Kral İncəsənət Muzeyi ([[1810-cu il]]də əsası qoyulmuşdur), P.P. Rubensin ev-muzeyi (təqr. 1610–18-ci illərdə tikilmişdir), Qotik kilsə (14–16-cı əsrlər) və s. var. [[İncəsənət]] [[akademiya]]sı, flamand rəssamlıq qalereyası, [[konservatoriya]] və s. var.



== Şəhərdə keçirilmiş beynəlxalq tədbirlər ==
== Şəhərdə keçirilmiş beynəlxalq tədbirlər ==


* [[1920-ci il|1920-ci ildə]] 7-ci [[Yay Olimpiya Oyunları|Yay Olimpiya oyunları]] burada keçirilmişdir. <ref>{{AME|1|564 - 565}}</ref>
* [[1920-ci il]]də 7-ci [[Yay Olimpiya Oyunları|Yay Olimpiya oyunları]] burada keçirilmişdir.<ref>{{AME|1|564 - 565}}</ref>



== İstinadlar ==
== İstinadlar ==


{{Commons|Antwerpen}}
{{Vikianbar kateqoriyası|Antwerpen}}


[[Kateqoriya:Belçika şəhərləri]]
[[Kateqoriya:Belçika şəhərləri]]

20:01, 18 may 2019 tarixindəki versiya

Şəhər
Antverpen
Antwerpen
Bayraq[d] Gerb[d]
Bayraq[d] Gerb[d]
51°13′16″ şm. e. 4°23′59″ ş. u.
Ölkə
Tarixi və coğrafiyası
İlk məlumat VII əsr
Sahəsi
  • 204,32 km² (2022)[2]
Mərkəzin hündürlüyü 7 m[3]
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi
  • 536.079 nəf. (1 yanvar 2023)[4]
Rəsmi dili
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu +32 3
Poçt indeksi 2000[5], 2018[5], 2020, 2030, 2040, 2050, 2060[5], 2100[5], 2140, 2170, 2180, 2600, 2610, 2660
Digər
antwerpen.be
antwerpen.be/FR
antwerpen.be/DE
antwerpen.be/EN
Xəritəni göstər/gizlə
Antverpen xəritədə
Antverpen
Antverpen
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Antverpen (nid. Antwerpenⓘ, fr. Anvers) — Belçikanın şimalında şəhər. Atverpen əyalətinin inzibati mərkəzi. İri nəqliyyat qovşağı. Şelda çayı və Albert kanalı sahilindədir. AES var. Əhalisi 461 min (2006). Ən böyük dəniz limanlarından biri olan Antverpendə 173 millətin nümayəndəsi yaşayır. Avropada yük dövriyyəsinə görə (2002-ci ildə 132 mln. t) 2-ci (Rotterdamdan sonra), konteyner daşınmalarına görə 3-cü (Rotterdam və Hamburqdan sonra) yerdədir. Yüklərin yarısını kömür, filiz, gübrə, 1/3-ni neft və neft məhsulları təşkil edir. Yüklərin 40%-ə yaxını tranzitdir. Beynəlxalq aeroportu var. Antverpen Avropa əhəmiyyətli sənaye, nəqliyyat və ticarət-maliyyə mərkəzidir. Sənayesinin əsasını idxal edilən xammalların emalı təşkil edir. Qərbi Avropanın ən böyük kimya və neft-kimya (“Bayer”, “BASF” şirkətləri), kinofotoplyonka (Mortseldə “Aqfa-Gevard” şirkəti) mərkəzlərindəndir. Neft emalı, gəmiqayırma, əlvan metallurgiya, avtomobil (“Ceneral motors” z-du) və traktor yığma (“Ford traktor” z-du), elektro -texnika və elektronika, almazlı qazıma alətlər istehsalı, ağac emalı, kağız və yeyinti sənayesinin iri milli mərkəzidir. Almaz cilalanmasının, brilyant ticarətinin və onların təkrar ixracının dünya mərkəzidir. [6]

Het Steen

Tarixi

Antverpen haqqında ilk yazılı məlumat 726-cı ilə aiddir. Roma məskənlərinin yerində salınmışdır. 1008-ci ildən markqrafların iqamətgahı olmuş və təqribən 1100-ci ildə Brabant hersoqluğuna birləşdirilmişdir. 1291-ci ildə şəhər hüququ almışdır. 1313-cü ildə Qanzanın tərkibində olan Antverpen İngiltərə ilə ticarətdə vasitəçi rolu oynamışdır. 1430-cı ildən Burqundiya hersoqluğunun, 1477-ci ildən isə Habsburqların hakimiyyətinə keçmişdir. 12-ci əsrdən sənətkarlıq və ticarətin mərkəzi kimi inkişaf etmiş, 16-cı əsrin ortalarında dünya əhəmiyyətli ticarət və kredit mərkəzinə, həmçinin Avropanın ən varlı şəhərinə çevrilmişdir. Antverpendə İspaniya, Portuqaliya, Almaniya, İngiltərə, İtaliya və s. tacirlərinin kontorları yerləşirdi. Niderland burjua inqilabı (16-cı əsr) zamanı kəskin siyasi mübarizə meydanına çevrilmişdir. 1576-cı ildə ispan qoşunları Antverpeni talan etmişlər. 1579-cı ildə Utrext uniyasına birləşdirilmişdi. 1585-ci ilin avqustunda ispanlar tərəfindən yenidən zəbt olunmuşdur. İspaniya ağalığı, 1609-cı ildə Şelda çayı mənsəbinin hollandlar tərəfindən mühasirəyə alınması, sonralar isə Vestfal sülhü (1648) şərtləri Antverpenin iqtisadi əhəmiyyətinin itirilməsinə gətirib çıxardı. 1815–30-cu illərdə Niderland Krallığı, 1830-cu ildən Belçika Krallığı tərkibində idi. Belçika Niderlanddan Şelda çayında ticarət aparmaq hüququnu satın aldıqdan sonra (1863) Antverpen yenidən dirçəldi və iri ticarət mərkəzinə çevrildi. Antverpen, həmçinin mühüm hərbi qala idi. Birinci və İkinci dünya müharibələri dövründə şəhər Almaniya tərəfindən işğala məruz qalmışdır. Şelda çayı Antverpeni iki hissəyə bölür; şəhərin hər iki hissəsini çayın altından keçən tunellər birləşdirir.

Mədəniyyəti

Antverpenin qədim hissəsində qotik kilsə (1352–1616), intibah dövrünə aid ratuşa binası (1561–65, memar K. Floris) və patrisi evləri (16-cı əsr), barokko üslubunda kilsə (1614–21), kral sarayı (1743–45) və s. var. 20-ci əsrdə Antverpendə çox mərtəbəli “Torengebau” binası (1930–31), aeroport (1931), Kil (1950 –55), Lüxtbal (1955) və s. yaşayış kompleksləri tikilmişdir. Antverpendə Kral İncəsənət Muzeyi (1810-cu ildə əsası qoyulmuşdur), P.P. Rubensin ev-muzeyi (təqr. 1610–18-ci illərdə tikilmişdir), Qotik kilsə (14–16-cı əsrlər) və s. var. İncəsənət akademiyası, flamand rəssamlıq qalereyası, konservatoriya və s. var.

Şəhərdə keçirilmiş beynəlxalq tədbirlər

İstinadlar

Vikianbarda Antverpen ilə əlaqəli mediafayllar var.
  1. ↑ 1 2 archINFORM (alm.). 1994.
  2. ↑ https://bestat.statbel.fgov.be/bestat/crosstable.xhtml?view=98d704f1-0a0a-40ee-8945-dd5453eddd7c.
  3. ↑ GeoNames (ing.). 2005.
  4. ↑ https://www.ibz.rrn.fgov.be/fileadmin/user_upload/fr/pop/statistiques/population-bevolking-20230101.pdf.
  5. ↑ 1 2 3 4 Crossroad Bank of Enterprises.
  6. ↑ AzərTAc. "Avropanın almaz şəhəri –Antverpen" (az.). Youtube.com. 02.01.2017. İstifadə tarixi: 2017-01-02.
  7. ↑ Azərbaycan Milli Ensiklopediyası (25 cilddə). 1-ci cild: A – Argelander (25 000 nüs.). Bakı: "Azərbaycan Milli Ensiklopediyası" Elmi Mərkəzi. 2009. səh. 564 – 565. ISBN 978-9952-441-02-4.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Antverpen&oldid=4743195"