Yaxşı hasar
Yaxşı hasar (ivr. הגדר הטובה, Ha-Qader Ha-Tova, ərəb. السياج الجيد, əs-Siyəc əl-Cəyid) — 1978-ci ildə Cənubi Livan münaqişəsindən sonrakı dövrdə (Livanda vətəndaş müharibəsi zamanı) İsrailin Livan ilə 80 mil (130 km) uzunluğunda olan şimal sərhədinə aid edilən termin.[1] O zaman Livanın cənubuna Azad Livan Dövləti (1978–1984) və daha sonra Cənubi Livan təhlükəsizlik kəməri administrasiyası formasında maruni xristian milisləri və Cənubi Livan Ordusu nəzarət edirdi.
Zəmin[redaktə | mənbəni redaktə et]
1948-ci ildə İsrail Dövlətinin qurulmasından 1970-ci ilə qədər İsrailin Livanla sərhədi sakit formada qalmışdı.Odur ki, hətta İsrailin Metula şəhərindən olan fermerlər Livanın daxilindəki Əyun vadisində torpaqlarını əkinçiliklə məşğul olurdular. 1970-ci ildə baş tutan Qara sentyabrda İordaniyadan qovulduqdan sonra FAT Livanın cənubuna nəzarəti ələ keçirməyə və regionda hökm sürən əmin-amanlığı pozmağa başlamışdı.[2]
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
"Yaxşı hasar"ın başlanğıcı 1976-cı ildə Livanda vətəndaş müharibəsinin başlaması və İsrailin Livanın cənubunda üstünlük təşkil edən maruni milislərinə Fələstin Azadlıq Təşkilatı ilə döyüşdə dəstəyi ilə üst-üstə düşür. 1977-ci ildən İsrail marunilərə və onların müttəfiqlərinə İsraildə iş tapmağa icazə vermiş, məhsullarının İsrailin liman şəhəri Hayfa vasitəsilə ixracına kömək etmişdir. Məhsulların və işçilərin keçdiyi əsas sərhəd keçidi Metula yaxınlığındakı Fatimə darvazası idi. Bu, Azad Livan Dövlətinin və sonrakı Cənubi Livan təhlükəsizlik kəməri administrasiyasına əsas iqtisadi sabitliyi təmin etmişdir.
İsrail hökuməti bildirir ki, 2000-ci ildən əvvəl Qərbi Qaliley Xəstəxanasında oftalmoloji xəstələrin təxminən üçdə biri sərhədi "Yaxşı hasar"dan keçən və ödənişsiz müalicə alan livanlılar idi.[3]
2000-ci ildə İsrailin Cənubi Livandan çıxması və Cənubi Livan təhlükəsizlik kəməri administrasiyasının və Cənubi Livan Ordusu milislərinin parçalanması ilə "Yaxşı hasar" öz mövcudluğunu dayandırmışdır.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ "Israel: The Good Fence Policy". 16 August 1976. February 20, 2011 tarixində orijinalından arxivləşdirilib – www.time.com vasitəsilə.
- ↑ Fisk, Robert. 3 // Pity the Nation: The Abduction of Lebanon. New York: Thunder's Mouth Press / Nation's Books. 2002. səh. 74. ISBN 1560254424.
- ↑ admin. "Doctor at Western Galilee Hospital recalls war's hectic days – j. the Jewish news weekly of Northern California". 27 April 2007. 9 August 2016 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 28 December 2023.