Şəki (tarixi ərazi)

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
Tarixi Azərbaycan əraziləri
Şəki
Ümumi məlumatlar
Bölgə Azərbaycan
Xəritədə yeri
Şəki xəritədə
Şəki xanlığının gerbi

Müxtəlif dövrlərdə hakimlik, xanlıq, vilayət, ölkə və s. adlandırılan bu tarixi ərazi əsasən İndiki Azərbaycan Respublikası ərazisinin şimal-qərb hisəsini, həmçinin, qismən, indiki Gürcüstan Respublikasının ərazisinin şərqini və indiki Rusiya Federasiyasındakı Dağıstan Respublikası ərazisinin cənubunu əhatə etmişdir.

Şəkinin hökmdarları, xanları və məlikləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Şəkidə Səfəvi, Osmanlı və Nadir şah hakimiyyəti dövrü (1551–1746)

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Şəki hakimləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • 1551 — ___1555 Toygün bəy Qacar
  • 1555 — ? Şamxal sultan Çərkəz
  • 1574–1580 İsa xan (Kaxetiya hakimi Levonun oğlu 12.12.1560-cı il tarixdə islamı qəbul edib, 25.12.1562-ci ildə Səfəvilər tərəfindən həbs edilib)

1591 — ___ Əmir Osman

  • ______ — ______Məhəmməd sultan
  • ______ — ______Aslan sultan
  • ______ — ______Abbasqulu sultan
  • ______ — ______Şahmir xan
  • 17-ci əsrin 90-cı illəri Allahqulu sultan

1722 — ___ +1730 Əli sultan

Şəki məlikləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • +1642 — ____ Məlik Səfiqulu
  • 1691 — ____ ; ____ — ____ Məlik Həsən
  • 1691 — _____ Məlik Səfərqulu (Məlik Səfiqulunun oğlu)
  • oktyabr, 1734 — may, 1737 Əlimərdan bəy (ibn Məhəmməd xan sultan, ibn Məlik Səfiqulu)
  • may, 1737–1743 Məlik Nəcəfqulu (Məlik Səfərqulunun oğlu)
  • 1743 — + sentyabr, 1746 Məlik Cəfər (Məlik Nəcəfqulunun qardaşı oğlu)

Müstəqil xanlıq dövrü (1747–1819; 1826)

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. Bu şəxsin Əli İnaq olması ehtimalı var. Şəki tarixlərində onun islamdan əvvəlki adının "Candar" olması göstərilir. Lakin mümkündür ki bu heç də onun adı yox, əslində rütbəsi idi. Belə ki həm "candar" və həm də "inaq" monqol hərbi rütbələri idi, özü də bu rütbələr bir birinə çox yaxın rütbələr idilər. Mustafa ağanın Şəki tarixində onun yalnız Nuxnaın hakımı olması göstərilir. Hacı Seyid Əbdülhəmidin Şəki tarixində isə qeyd olunur ki, Candar Qara keşiş oğlu (1444–1445-ci illərdə (islam tarixi ilə – 848-ci il) islamı qəbul edərək Əlican adını gütürdü. O zamanlar digər torpaqlardan, xüsusi ilə də İrandan, Şəkinin hökmransız və xansız qalmasından istifadə edərək quldurlar və əmirin əskərləri tez-tez Şəkiyə hücüm edirdilər. Şəki əhalisi Əlicanı cəsur və ağıllı olduğuna görə Şəkinin xanı seçir. O, 861 (1456–1457) ildə vəfat edir.
  2. Mustafa ağanın "Şəki tarixi"ndə onun Şəki şəhərini tutması və paytaxt etməsi göstərilir