Şərafəddin İzmir
| Şərafəddin İzmir | |
|---|---|
| türk. Şerafettin İzmir | |
 | |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 1889 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 6 noyabr 1951 |
| Vəfat yeri | |
| Vətəndaşlığı | |
| Təhsili | |
| Hərbi fəaliyyəti | |
| Xidmət illəri | 1906-cı ildən |
Şərafəddin İzmir (1889, İstanbul – 6 noyabr 1951, İstanbul) Türk əsgəri. Türk Qurtuluş Savaşının son mərhələsi olan İzmirin qurtuluşu dövründə ilk dəfə bayrağı İzmir Hökumət Sarayına sancdı.
Həyatı və hərbi xidməti
[redaktə | vikimətni redaktə et]Krımdan kapitan İbrahim bəyin və Maçkalı Zülüfoğullarından Bahriyə Xanımın oğlu olaraq dünyaya gəldi. 1906-cı ildə Hərbi Akademiyaya daxil oldu və 1909-cu ildə leytenant rütbəsi ilə məzun oldu. Məzun olduqdan sonra, 1909–1911 arasında 4. Nümunə Süvari Alayı 4. Bölməyə təyin edildi. 1912-ci ildə süvari qazma təlimatçısı oldu. 1912-ci ildə Balkan müharibələri dövründə Çatalca döyüşlərində iştirak etmişdir. 1913-cü ildə Gelibolu, Lüləburgaz və Bolayırda xidmət etmişdir. Elə həmin il baş leytenant rütbəsi aldı. Birinci Dünya müharibəsi dövründə Çanaqqala Cəbhəsində Səddülbahir və Kirtədə xidmət etmişdir. 1916-cı ildə 15. Korpus əmrində Dobrucaya göndərildi. 1917-ci ildə Səna və Fələstin cəbhəsində Beer-Şevada vəzifələndirildi. Həmin il o, kapitan rütbəsinə yüksəlmişdir. 1918-ci ildə Tripolitaniyada xidmət edən 15. Piyada Diviziyası Komandiri Şahzadə Osman Fuad Əfəndinin köməkçisi idi. Bu vəzifə müddətində Şahzadə Osman Fuad Əfəndi tərəfindən hədiyyə olaraq bir saat hədiyyə edildi.
1921-ci ildə Anadoluya getdi və Türk Qurtuluş Savaşına qatıldı. Sakarya Döyüşü əsnasında Döyərdə rota komandiri vəzifəsini icra etdi. Böyük Hücumda. 4. Süvari Diviziyasında komandir müavini olaraq Belovada, Kulada, Dərəköydə, Sabuncubelində və Bornovada döyüşdü. Sabuncubeli döyüşlərində də böyük fayda göstərdi. Bornova və İzmirin azad edilməsi zamanı bir qarşıdurmada yaralanmasına baxmayaraq, İzmir Hökumət İdarəsinə getdi və ilk dəfə Türk bayrağını sancdı. 1921-ci ildə Buxara nümayəndə heyəti tərəfindən Mustafa Kamal Paşa və İsmət Paşaya verilən qılıncdan əlavə İzmirə girən ilk türk əsgərinə başqa bir qılınc verildi. Üçüncü Buxara qılıncı, 15 sentyabr 1922-ci ildə Türkiyə Böyük Millət Məclisinin Baş Komandanı Müşir Qazi Mustafa Kamal Paşa tərəfindən təşkil edilən mərasimlə Şərafəddin bəyə verildi.[1] Müharibədəki üstün nailiyyətlərinə görə mayor rütbəsinə qədər yüksəldildi və "İstiqlaliyyət" medalı ilə təltif edildi.
Qurtuluş Müharibəsi bitdikdən sonra süvari qazma məktəbi müəllimi təyin edildi. 1927-ci ildə Fransaya təhsil almaq üçün getdi və qayıdandan sonra eyni məktəbdə müəllim işləməyə davam etdi. 1930-cu ildə 1. Süvari Diviziyası ilə Şərqdə xidmət etdi. 1931-ci ildə podpolkovnik rütbəsinə yüksəldi. 1933-cü ildə Süvari Alayının Komandir müavini olaraq Ayvalıqda olmuş və 1936-cı ildə 4. Komandir olmuşdur. Alay komandirinin müavini olaraq Lüləburqazda idi. 1937-ci ildə polkovnik rütbəsinə yüksəldi. Polkovnik rütbəsindəki Lüləburqazdakı Motorlu Alay Komandanlığı və 1939-cu ildə Karakösədəki 2. Ordu Alayında Alay komandiri vəzifəsini icra etdi. 1940-a qədər müxtəlif hissələrdə və qərargahlarda xidmət etdi. 1940–1943-cü illər arasında Kuleli Hərbi Liseyində dərs demişdir. 1934-cü ildə qəbul edilmiş Soyad Qanunu ilə "İzmir" soyadı Mustafa Kamal Atatürk tərəfindən verilmişdir. 1942-ci ildə Parkinson xəstəliyinə tutuldu; həkimlər bu xəstəliyin səbəbini İzmirin azadlığı zamanı aldığı qəlpə yaraları ilə əlaqələndirdilər. 28 avqust 1944-cü ildə xəstəliyi səbəbiylə xidmət edə bilmədikdə, birinci dərəcəli əlilliyi olan bir polkovnik olaraq təqaüdə çıxdı.
Fransızca bilməkdə olub Əmin Paşa və Binnaz Xanımın qızı Sirət Xanımla evləndi. Bu evlilikdən biri dörd aylığında vəfat edən iki uşaq dünyaya gəldi. Xəstəliyi dövründə sağ qalan yeganə övladı, qızı Könülə (Manioğlu) müasir bir təhsil vermək üçün çox səy göstərdi. Maddi çətinliklərlə qarşılaşdı, tez-tez İstanbul Qürəba Xəstəxanasında qalmalı oldu. Ölümündən əvvəl TRT Radio-nun İzmirlə bağlı verilişlərində adının çəkilmədiyinin və ya adı çəkilsə də ölüm şayiələrinin şahidi oldu. Silah yoldaşı və komandir Fəxrəddin Altay tərəfindən yazılmış xatirələrində mərhum kimi yazıldığını da oxudu.
1947-ci ildə həyat yoldaşı Sirət Xanımın ölümündən sonra daha da çətin günlərlə qarşılaşdı. 6 noyabr 1951-ci ildə İstanbulda vəfat etdi. İstanbulda Yəhya Əfəndi Lojasında ailə qəbiristanlığında həyat yoldaşının yanında dəfn edildi.
İstinadlar
[redaktə | vikimətni redaktə et]- ↑ Kemal Arı, İzmir'in Kurtuluşu ve Üçüncü Kılıç, Zeus Kitabevi, İzmir 2007.