Şeyx Səfi xalçası
|
Bu məqalə Ərdəbil xalçası haqqındadır. Digər mənalar üçün Ərdəbil (dəqiqləşdirmə) səhifəsinə baxın. |
| Xalça Şeyx Səfi xalçası | ||
   
| ||
|---|---|---|
 "Ləçəktürünc" kompozisiyası | ||
| Xalça haqqında məlumat | ||
| Tam adı: | Şeyx Səfi xalçası | |
| Məktəbi: | Təbriz xalçaçılıq məktəbi | |
| Növü: | Xovlu | |
| Ölkə: | Cənubi Azərbaycan | |
| Şəhər: | Təbriz | |
| Toxunması haqqında məlumat | ||
| Tarixi: | XVI əsr (1539-cu il) [1] | |
| Sifarişçi: | I Təhmasib[2] | |
| Digər məlumatlar | ||
| Sahəsi: | 56,12 m²[2] | |
| Uzunluğu: | 10,51 m[2] | |
| Eni: | 5,34 m[2] | |
| Material: | Yun | |
| Saxlanıldığı yer: | Viktoriya və Albert muzeyi, London[3] | |
| Vəziyyəti: | Şeyx Səfi kompleksi üçün toxunulmuşdur. 1893 cü ildə ingilislər alaraq Londona aparmışlar. Muzey eksponatıdir. | |
"Şeyx Səfi xalçası"[4][5][2] və ya "Ərdəbil xalçası"[6] — Təbrizdə toxunmuş "Ləçəktürünc" kompozisiyalı məşhur xalı (ölçüsü 56,12 kv. m, 1539-cu il, "Viktoriya və Albert" muzeyi, London) ornamental xalçaların ən gözəl nümunəsi, Təbriz xalçaçılıq məktəbinin şah əsəri.
1539-cu ildə Səfəvi hökumdarı I Təhmasibin sifarişi ilə Şeyx Səfi məscidi üçün toxunmuşdur. 1893 cü ildə ingilislər satın alaraq Londona aparmışlar.
Eni 5,34 m, uzunluğu 10,51 m, sahəsi 56,12 m² olan xalça dünya muzeylərində saxlanılan ən nadir xalq sənəti nümunələrindəndir. Bəzəkləri gül-çiçək rəsmlərindən ibarətdir. Zəngin rəng çalarları vəhdət təşkil edir. Xalının mərkəzində yerləşən qönçə Günəşi, onun ətrafında dairə şəklində düzülmüş xırda güllər haləni, yaşıl, qırmızı, sarı rəngli 16 kiçik dairəvi qübbə isə Günəş şüalarını əks etdirir. Həmin kompozisiyanın yuxarı və aşağı hissələrində zəngin bəzəkli, qırmızı və şəkəri rəngli qəndil təsviri vardır. Ətrafdakı saysız hesabsız əlvan naxışlar kainatdakı ulduzların rəmzidir.[2]
Heydər Əliyev Fondunun təşəbbüsü ilə xalçanın təkrar nüsxəsi yaradılmışdır. Hazırda həmin üzü köçürülmüş nüsxə Azərbaycan Müasir İncəsənət Muzeyində nümayiş etdirilir.[7]
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, Bakı, 2007, səhifə.781.
- ↑ 1 2 3 4 5 6 Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, Bakı, 2007, səhifə.780.
- ↑ Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, Bakı, 2007, səhifə.781.
- ↑ Azərbaycan tarixi (yeddi cilddə), III cild, Bakı, 2007, səh 563
- ↑ Rasim Əfəndi – Azərbaycan İncəsənəti, Bakı, 2008, səh 326
- ↑ The Ardabil Carpets
- ↑ İradə Sarıyeva, "Azərilmə" müxtəlif yollarla xaricə aparılmış xalçalarımızın təkrar nüsxələrini toxuyur, Bakı xəbər, səh. 15, 17 fevral 2011
Mənbə[redaktə | əsas redaktə]
- Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, Bakı, 2007, səhifə 780-781.
Həmçinin bax[redaktə | əsas redaktə]
Xarici keçidlər[redaktə | əsas redaktə]
- "Dünya xalçaçılığının "Şeyx Səfi" möcüzəsi" ( (azərb.)). azertag.az. 2017-04-26. 2017-04-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-26.