Şize dağı
| Şize | |
|---|---|
| rus. Шизе | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Dağ sistemi | Böyük Qafqaz |
| Dağ silsiləsi | Qruzinka |
| Mütləq hündürlüyü | 542 m |
| Yerləşməsi | |
| 44°44′22″ şm. e. 38°09′16″ ş. u. | |
| Ölkə |
 Rusiya |
|
|
|
|
|
|
.jpg)
Şize — Krasnodar diyarının Abinski rayonunda yerləşən dağ. Dağ Erivan stansiyasının şimal-qərbindədir. Şize Qruzinka silsiləsinin ən yüksək zirvəsidir. Zirvə forma baxımdan yastıdır, şərqdən qərbə doğru alçalır. Cənub yamacı Abin çayı dərəsinə baxır. Dağda hündürlüyü 80–100 metr, uzunluğu 1,5 km olan qayalıq əraziləri mövcuddur.
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Böyük Vətən müharibəsi illərində dağ güclü döyüşlərin getdiyi ərazi olub. Qruzinka silsiləsinin şimal yamaclarından Novorossiysk müdafiə xətti keçirdi. Faşistlərin bu ərazidə xüsusi hazırlıqlı üçüncü dağ diviziyası döyüşürdü. 1942-ci ilin 26 sentyabrında diviziya darmadağın edilmişdir.[1] Bu hadisənin şərəfinə dağda xatirə lövhəsi qurulub.
Bitki örtüyü[redaktə | mənbəni redaktə et]
Dağ zirvəsində vəhşi armud, alma, zoğal, yemişan və itburnu yetişir. Dağın qayalıq ərazilərində ardıc ağacları üstünlük təşkil edir. Yazın sonunda, yayın başlanğıcında dağ ərazisində qafqaz alışanı çiçək açır. Bitki ilə kontakt zamanı bədəndə bioloji yanıqlar meydana gəlir. Bu bitki ancaq çiçəkləmə dövründə təhlükəlidir[2].
Heyvanat aləmi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Dağın zirvəsində, eləcə də bütün Qruzinka silsiləsində tez-tez qabana, amerika yenotuna, boz dovşana və nadir hallarda cüyürə rast gəlinir.
Etimologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Dağın adı adıgey mənşəlidir. "Şı" — bir, "Zı" — at. Ad təxminən belə tərcümə olunur:"Tənha at"[3]
Marşrut[redaktə | mənbəni redaktə et]
Şize dağına gedən turist marşrutunun uzunluğu 7 km, vaxt isə 1,5 saatdır. Erivan stansiyası Krasnodar şəhərindən 100 km məsafədə yerləşir. Erivan stansiyasına kimi avtobusla və ya maşınla getmək mümkündür. Yol asfalt örtüyə malikdir. Yolun davamı artıq daşlıq yoldur. Bu yolu da avtomobillə getmək mümkündür. İlin bütün vaxtlarında getmək mümkündür. Erivan stansiyasından sonra kiçik aşırımı keçdikdən sonra qərb istiqamətində dağa çığır qalxır. Çığırın 10 dəqiqəlik hissəsi düzdür. Daha sonra yol dikləşir. Cığır qayalı ərazidən keçsə də çətinlik yaratmır. Dik yamacdan sonra, təxminən 50 dəqiqə sonra Şize zirvəsinə çatmaq mümkündür. Qruzinka silsiləsinin Vasikov silsiləsi ilə kəsişdiyi ərazidə bulaq var.[4]
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Самойленко А. А. Путеводитель по Кубани. Краснодар, 2001.
- Белый В. В. Под небом голубым. Абинск, 1996.
- Печерин А. И., Лозовой С. П. Памятники природы Краснодарского края. Краснодар: изд-во "Советская Кубань", 1980.
- Трофимов С.А. Путеводитель по Северо-Западному Кавказу. Абинск, 2006 г.
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Белый В.В. Под небом голубым. — Абинск, 1996.
- ↑ Трофимов С.А. Путеводитель по Северо-Западному Кавказу. — г. Абинск, 2006
- ↑ Твёрдый А.В. Топонимический словарь Кавказа. — Краснодар.
- ↑ "Arxivlənmiş surət". 2021-10-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-17.