Cümhuriyyət Muzeyi
| Cümhuriyyət Muzeyi | |
|---|---|
| türk. Cumhuriyet Müzesi | |
 Hazırda Cümhuriyyət Muzeyi kimi istifadə edilən II Türkiyə Böyük Millət Məclisinin binası | |
 | |
| Əsası qoyulub | 1981 |
| Açılış tarixi |
18 oktyabr 1924 (II Türkiyə Böyük Millət Məclisi binası) 30 oktyabr 1981 (muzey) |
| Ölkə |
 Türkiyə |
| Yerləşir | Ulus, Altındağ, Ankara |
| Kolleksiyası | 2.275[1] (2019) |
| Ziyarətçi sayı | 377.507[1] (2019) |
| 39°56′28″ şm. e. 32°51′07″ ş. u. | |
| cumhuriyetmuzesi.gov.tr | |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Cümhuriyyət Muzeyi (türk. Cumhuriyet Müzesi) və ya II Türkiyə Böyük Millət Məclisinin binası — 1924-1960-cı illər arasında Türkiyə Böyük Millət Məclisinin fəaliyyət göstərdiyi bina.
Muzey, Ankaranın Altındağ mahalının Ulus rayonunda yerləşir. 1923-cü ildə memar Vədat Tək (1873-1942) tərəfindən Cümhuriyyət Xalq Partiyasının toplantı yeri kimi layihələndirilib inşa edilən bu binadan, sonradan funksiyası dəyişdirilərək parlament binası kimi istifadə edilmişdir.
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
I Türkiyə Böyük Millət Məclisi binasının vəziyyətinin qəzalı olması və inkişaf etməkdə olan Cümhuriyyət Türkiyəsi parlamentinin ehtiyaclarını ödəyə bilməməsi səbəbindən binada bəzi dəyişikliklər edilmiş, daha sonra 18 oktyabr 1924-cü ildə II Türkiyə Böyük Millət Məclisi olaraq istifadəyə verilmişdir.
1924-1960-cı illərdə Atatürkün prinsip və islahatlarının həyata keçirildiyi II Türkiyə Böyük Millət Məclisində; Cümhuriyyətin inkişafı üçün Türkiyənin beynəlxalq aləmdə nüfuzunu artıran çox mühüm müasir qərarlar qəbul edildi və müqavilələr bağlandı. Türkiyənin siyasi tarixində mühüm yeri olan II Türkiyə Böyük Millət Məclisinin binası 27 may 1960-cı il hərbi çevrilişinə qədər 36 il müddətində fəaliyyətini davam etdirib. 1961-ci ildə yenidən istifadəyə verilən Assambleya, tikintisi başa çatan müasir binasına köçdükdən sonra bu bina Mərkəzi Müqavilə Təşkilatının istifadəsinə (CENTO) verilib. 1961-1979-cu illərdə CENTO-nun Baş Qərargahı kimi istifadə edilən bu bina, CENTO ləğv edildikdən sonra həmin il Mədəniyyət Nazirliyinin istifadəsinə verilib. Binanın ön hissəsinin Cümhuriyyət Muzeyi, arxa hissəsinin isə Qədim Əsərlər və Muzeylər Baş İdarəsinin xidməti binası kimi istifadə olunması qərara alınıb. Muzey bölməsi, təmir-bərpa işlərindən sonra təşkil edilmiş və 1981-ci il oktyabrın 30-da "Cümhuriyyət Muzeyi" kimi ziyarətçilərin istifadəsinə verilmişdir.[2] 1985-ci ildə təmirə bağlanan muzey, 1991-ci ildə yenidən ziyarətçilərin istifadəsinə verilmişdir. 2001-ci ilin avqustunda yenidən ziyarətçilərin üzünə bağlanan muzey 2008-ci il oktyabrın 29-da bərpa-təmir işlərindən sonra ziyarətçilərin ixtiyarına verilmişdir.
Muzey, Ankara Cümhuriyyət Muzeyi Müdirliyinin nəzdində fəaliyyət göstərir.[3]
Muzeyin girişi ilə üzbəüz yerləşən "Ümumi Yığıncaq" salonu 1924-1960-cı illər arasında Türkiyə Böyük Millət Məclisinin Ümumi Yığıncaq salonu kimi istifadə edilmişdir. Seçki dövrlərinə görə deputatların sayı artaraq 610-a çatıb. Zalda ümumilikdə 116 deputat masası vardır. 1924-1960-cı illər arasında bu salonda bir çox qanunlar qəbul edilib, mühüm müqavilələr imzalanıb, çoxpartiyalı sistemə keçid əldə edilib. Atatürkün, 15-20 oktyabr 1927-ci il tarixləri arasında 6 gün 36 saat 33 dəqiqə davam edən "Böyük nitq"i bu salonda söylənilib.[4]
Muzeydə ilk üç prezidentin (Mustafa Kamal Atatürk, İsmət İnönü və Cəlal Bayar) dövrü ilə bağlı hadisə, hekayələrin fotoşəkilləri ilə yanaşı, prezidentlərin şəxsi əşyaları, dövrün parlamentində qəbul edilən qərar, qanunların mətni və arxiv materialları sərgilənir.[2]
Qalereya[redaktə | mənbəni redaktə et]
Xarici[redaktə | mənbəni redaktə et]
-
Uzaqdan görünüşü -
Giriş qapısı -
Pəncərə detayları -
Pəncərə detayları -
Tavan altları
Daxili[redaktə | mənbəni redaktə et]
-
Kürsüdəki "Hakimiyyət millətindir" yazısı -
Kürsü -
Millət vəkilləri oturacaqları -
Salon -
Millət vəkilləri oturacaqları (2) -
Məclis salonundakı kristal çilçıraq
Girişi və nərdivanlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
-
Giriş zalı -
Giriş zalının tavan işləməsi -
Aşağı mərtəbəyə enən nərdivanlar
Tavan işləmələri[redaktə | mənbəni redaktə et]
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ 1 2 "2019 Yıl Sonu İl Brifingi". Ankara İl Kültür ve Turizm Başkanlığı. 6 Haziran 2020 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ 1 2 "Cumhuriyet Müzesi" (Türkçe). 29 Ekim 2023 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "Ankara Cumhuriyet Müzesi Müdürlüğü". 4 Ağustos 2020 tarixində arxivləşdirilib.
- ↑ "CUMHURİYET MÜZESİ | Kültür Portalı". 27 Mart 2023. 27 Mart 2023 tarixində arxivləşdirilib.
Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]
