Cığatay xan
| Çağatay xan Цагадай |
|||
 |
|||
|
|||
|---|---|---|---|
| 1226 — 1241 | |||
| Sələfi: | Çingiz xan | ||
| Xələfi: | Qara Hülakü | ||
| Təvəllüdü: | 22 dekabr 1183 | ||
| Vəfatı: | 1 iyul 1242 (58 yaşında) Almalıq, Çin |
||
| Sülalə: | Borucigin | ||
| Atası: | Çingiz xan | ||
| Anası: | Börte | ||
| Həyat yoldaşı: | Ebuskun | ||
| Uşaqları: | Baydar, Mütügen, Yesü Möngke | ||
Çığatay Xan (monq. Цагадай, Tsagaday, Farsca: چغتاى خان Chaghatāī khān; d. 1186 – ö. 1242) — Moğol şahzadəsi və Çingiz Xan ın ikinci oğulu.
Qardaşlarıyla birlikdə atasının Çin (1211-1216) və Xarəzm (1219-1224) səfərlərinə qatıldı. Xarəzmşahlar dövləti paytaxtı Ürgençin ələ keçərilməsində əhəmiyyətli rol oynadı (1221). Monqollara məğlub olaraq Hindistana qaçan Cəlaləddin Xarəzmşahı təqib etməyə göndərildi.
Çingizin Tangut səfəri əsnasında (1225-1227) Monqolustanda saxlanılan hərbi qüvvələrin komandirliyinə gətirildi. Atası ölən zaman (1227), onun vəliəhd seçdiyi qardaşı Ögedayı böyük xan elan etdi. Çingiz Qanunu mövzusundakı mütəxəssisliyi səbəbindən dövlət rəhbərliyində böyük möhtərəmlik qazandı.
Çingiz tərəfindən Quru Hıtayın torpaqları verildisə Maveraünnehirdən Şərq Türkistana qədər uzanan bölgədə olan şəhərlər İmperatorluğun mərkəz rəhbərliyinə bağlı qalmış və Ögeday tərəfindən təyin edilən qubernatorlar tərəfindən idarə olunmuşdu. Qardaşı Ögedayın ölümündən (1241) qısa müddət sonra öldü. Ölümündən sonra qurulan dövlətə Cığatay xanlığı adı verilmişdi.
