Cacıq
Cacıq- azərbaycan və türk mətbəxinə aid olub qatıq, xiyar, sarımsaq, duz və sudan hazırlanır.
Tzatziki (ingilis /tætˈsiːki/, /tsætˈsiːki/, or /tɑːtˈsiːki/; Yunan: τζατζίκι, tzatzíki [dzaˈdzici]; Türk: cacık [d͡ʒɑˈd͡ʒɯk]; Bolqar: дзадзики, dzadziki) yemək ətdən və xüsusi soula hazırlanır. Tzatziki əsasən duz və qatıq (adətən qoyun və keçi südündən qatıq), həmçinin xiyar, sarımsaq, zeytun yağı, bəzən isə şərab və ya limon şirəsi əlavə edilərək yeyilir. Adətən soyuq halda serviz edilir[1].
Etimologiyası[redaktə | əsas redaktə]
Yunan dilində "tzatziki" türk sözündə götürələrək "cacık" deməkdir[2]. Bu sözün kökü Qərbi Asiya dilindən gəlib. Ərəb dilində zhazh (ژاژ) adlanır. Evliya Çelebi 17-ci əsrdə yazdığı "Səyahətnamə" əsərində bu yeməyi "cacıx" adlandırır. Əhməd Vefik Paşa 1876-cı ildə türk lüğətinə bu sözü "cacık" kimi daxil etmişdir[3]. O zaman bu yemək qatıq və salat ilə yeyilir.[4] [5]
Növləri[redaktə | əsas redaktə]
Balkan xalqlarında[redaktə | əsas redaktə]
Bu yemək Balkan xalqlarında tatator adı ilə məşhurdur[6]. Bolqarıstan və Serbiya mətbəxində bu yemək quru tatator (Bolqarıstan: сух таратор, Makedoniya: сув таратур, Serbiya: сув таратор) adlanır. Onlar bu yeməyi "Qış salatı" adlandırdığı salatla birlikdə yeyirlər. Yeməyin hazırlanması zamanı qatıq bir neçə saat qaynadılır (bolqarıstan: кисело мляко, Makedoniya: кисело млеко, Serbiya: кисело млеко. Sonradan ona xiyar, sarımsaq, duz, zeytun yağı və s. əlavə edilir[7].
Kipr[redaktə | əsas redaktə]
Bu yemək Kiprdə də eyni qayda ilə bişirilir və nanə əlavə edilir[8]. [9]
Yunanıstan[redaktə | əsas redaktə]
Yunanıstanda da bu yemək eyni qayda da bişirilir və yeyilməsi zamanı iyli şüyüd və cəfəridən istifadə olunur[10].[11]
Şərqi Asiya[redaktə | əsas redaktə]
Şərqi Asiya ölkələrində də bu yemək qatıq və xiyar ilə bişirilir[12].[13]
Digər ölkələr[redaktə | əsas redaktə]
Qafqaz ölkələrində bu yeməyin oxşarı akroşkadır.
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ "Cacık EtimolojiTurkce. Retrieved 2014-08-27.
- ↑ cookinginwestchester.com/2011/09/purslane-tzatziki.html
- ↑ Ahmet Vefik Pasha, Ottoman Turkish Dictionary, s.v. cacık
- ↑ "TÜRK DİL KURUMU tdk.gov.tr. Retrieved 5 February 2015
- ↑ Classic Greek Tzatziki Sauce
- ↑ Grigson, Jane; Yvonne Skargon (2007). Jane Grigson's Vegetable Book U of Nebraska P. pp. 239–40. ISBN 978-0-8032-5994-2. Retrieved 27 July 2010.
- ↑ "Eva's Classic Greek Tzatziki Sauce Thursday for Dinner - Cooking Videos of Family Recipes. Retrieved 5 February 2015.
- ↑ http://www.phrasebase.com/archive2/turkish/turkish-greek-similar-words.html
- ↑ "Purslane Tzatziki KALOFAGAS - GREEK FOOD & BEYOND. Retrieved 5 February 2015.
- ↑ "BUGÜNKÜ TÜRKÝYE TÜRKÇESÝ" balikesir.edu.tr. Retrieved 5 February 2015.
- ↑ Hoffman, Susanna (2004). The olive and the caper: adventures in Greek cooking Workman. p. 149. ISBN 978-1-56305-848-6.
- ↑ Razuvajeva, Olga (2009). "Slang in the Turkish Language as a Social, Linguistic, and Semiotic Phenomenon". University of Gaziantep Journal of Social Sciences. 8 (1): 299–316. ISSN 1303-0094
- ↑ pers comm, Емил Атанасов и Нина Шарова