Nanə

Nanə
Mentha
Sünbüllü nanə (Mentha spicata) — Nanə cinsinin tipik növü.
Elmi təsnifat
Aləmi: Bitkilər Şöbə: Örtülütoxumlular Sinif: İkiləpəlilər Yarımsinif: Lamiid Sıra: Dalamazçiçəklilər Fəsilə: Dalamazkimilər Cins: Nanə
Elmi adı
Mentha L.
Sinonimlər
Pulegium Mill.
Vikinövlərdə sistematika Şəkil axtarışı ÜTMX   32264 MBMM   21819

Nanə və ya Yarpız (lat. Mentha) - dalamazkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Dünyada 25-30 qədər növü olan, sağlamlıq baxımından son dərəcə faydalı, xoş qoxulu bir bitkidir. Daha çox nəmli yerləri sevir.

Faydaları

İştah açar. Sinirləri yatırar və bədənə rahatlıq verər. Stressə və baş ağrısına yaxşı gəlir. Spazm və ürək döyüntüsü riskini azaldır. Qızdırmanı salır. Həzm sistemi və mədə üçün çox faydalıdır. Həzmi asanlaşdırır. Qaz sökdürücüdür. Bağırsaq qurdlarını salmağa köməkçi olar. Xoraya və mədə yanmasına yaxşı gəlir. Qusmağı, ürək bulanmasını və ağrısını önləyər. Qrip, bronxit kimi soyuqdəymədə və öskürəkdə faydalıdır. Diş ağrısını və ağız qoxusunu aradan qaldırar. Ana südünü artırar. Əsəbi iqtidarsızlığa yaxşı gəlir.

İstifadəsi

Nanə salat və yeməklərə gözəl qoxusu və fərqli dadıyla ayrı bir ləzzət qatmaq üçün quru ya da təzə olaraq qatıla bilər. Ayrıca, nanə çayı həzmi asanlaşdırmaq üçün yeməklərdən sonra içilə bilər. Nanədən əldə edilən nanə yağı da müxtəlif məqsədlərlə istifadə edilməkdədir. Yarpaqlarından hazırlanan nanə çayı sakitlik verir. Soyuqdəyməni və ürək bulanmasını aradan qaldırır. Həzmi asanlaşdırır və bağırsaqdakı qazları sökər. Nanə suyuna bir miqdar sirkə qatılıb içilsə iç qanamaları dayandırmağa köməkçi olar. Nanənin sakitləşdirici təsiri nanə yağı üçün də etibarlıdır. Nanə yağı dəridəki yanıq ləkələrini aradan qaldırmaqda və soyuqdan qaynaqlanan şişlikləri endirmədə təsirlidir. Nanə qaynadılıb buxarı iylənilsə tənəffüs yollarını açar və soyuqdəyməyə yaxşı gəlir.

Növləri

Azərbaycanın dərman bitkiləri

• Çəmən yarpızı (Mentha arvensis L.)
• Su nanəsi (Mentha piperita L.) (istiot nanə, nanə, ingilis nanəsi)

Digər növləri

• Mentha aquatica
• Mentha asiatica
• Mentha australis
• Mentha canadensis
• Mentha cervina
• Mentha citrata
• Mentha crispata
• Mentha dahurica
• Mentha diemenica
• Mentha laxiflora
• Mentha longifolia
• Mentha requienii
• Mentha sachalinensis
• Mentha spicata
• Mentha vagans
• Mentha × gracilis