Harputun mühasirəsi
| Harputun mühasirəsi | |||
|---|---|---|---|
| Səfəvi-Osmanlı müharibəsi (1514–1555) | |||
 Qalanın hal-hazırkı vəziyyəti | |||
| Tarix | 23-26 mart 1516-cı il | ||
| Yeri | Harput, Türiyə | ||
| Səbəbi | Səfəvi-Osmanlı münasibətləri | ||
| Nəticəsi | Osmanlı İmperiyası qalib gəldi | ||
| Ərazi dəyişikliyi | Harput da daxil olmaqla, Elazığ Osmanlı dövlətinin əlinə keçdi. | ||
| Münaqişə tərəfləri | |||
|
|
|||
| Komandan(lar) | |||
|
|||
.svg){kind=small}
Harputun mühasirəsi — Səfəvi imperiyasının əlində olan Bayburt şəhərinin Osmanlı ordusu tərəfindən mühasirəyə alınması nəzərdə tutulur.[1]
Arxa plan[redaktə | mənbəni redaktə et]
Hələ şahzadə olduğu dövrdən Səfəvilərin və onları dəstəkləyən Anadolu türk tayfalarının fəaliyyətlərini yaxından izləyən və mövcud təhlükəni görən Səlim 1512-ci ildə sultan taxtını ələ keçirdikdən sonra onlara qarşı aktiv mübarizəyə keçdi.
Buna qədər Şah İsmayıl Anadoludakı özünə rəğbət bəsləyən müxtəlif türk-qızılbaş tayfalarını təşkilatlandırmış və onların vasitəsiylə Anadoluda özü üçün güclü dayaq yaratmışdı. Nəhayət 1514-ci ildə Sultan Səlim uzun hazırlıqlardan sonra Şah İsmayıl üzərinə hücuma keçdi. Elə həmin ildə baş vermiş Çaldıran döyüşündə qızılbaş ordusu böyük cəsarətlə döyüşsə də, sonda artilleriya silahlarının çatışmazlığı və Osmanlıda bu silahların çoxluğu nəticəsində məğlub oldu. Qızılbaş ordusunun məğlubiyyətindən sonra Anadoludakı Səfəvi mülkləri təhlükə altına düşdü, Osmanlı ordusu bir-bir bu qalaları və şəhərləri ələ keçirməyə başladı.[2]
Bunun ardınca Kəmax, Diyabəkir mühasirələrində və Ovacıq döyüşündə Səfəvi ordusu məğlub oldu.
Mühasirə[redaktə | mənbəni redaktə et]
Şərqi Anadolunun fəthi üçün Diyarbəkir bəylərbəyi Bıyıklı Mehmed Paşaya Qaraman bəylərbəyi Hüsrəv Paşa komandanlığında bir ordu göndərildi. Bu yardım qüvvələri Mardin dolaylarında olan Mehmed paşaya qatılmadan öncə Harputu mühasirəyə aldı. 23 martda başlayan mühasirə üç gün davam edən döyüşdən sonra Osmanlı ordusunun qələbəsi ilə nəticələndi. Qala təslim alındıqdan sonra Hüsrəv paşa Mardində olan Bıyıklı Mehmed paşanın ordusu ilə birləşdi.[3][4]
Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Kemahın mühasirəsi
- Diyarbəkirin mühasirəsi
- Bayburtun mühasirəsi
- Çaldıran döyüşü
- Qoçhisar döyüşü
- Mardinin mühasirəsi
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ İsmail Hami Danişmend. İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi. II. İstanbul: Topkapı/İstanbul: Doğu Kütüphanesi. 1971. səh. 35.
- ↑ Afaq Qasımova. Yeniyetmələrin tarixi şəxsiyyətlərin nümunəsində tərbiyə edilməsi. Bakı: Nurlan. 2006. səh. 30.
- ↑ Nejat Göyünç. Kuvvetlerin takviyesi alınan tedbirler. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Basımevi. 1969. səh. 21. ISBN 9789751604026.
- ↑ Mehmet Ali Ünal. "Harput". TDV İslam Ansiklopedisi. 1997. 19 avqust 2019 tarixində arxivləşdirilib.