Külcə

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Şəhər
Külcə
çin. sadə. 伊宁, pinyin: Yíníng
43°55′ şm. e. 81°19′ ş. u.
Ölkə  ÇXR
Region [[Sintszyan]]
Prefektura [[İli-Qazax]]
Mer Seyfəddin Yimu Hoto
Tarixi və coğrafiyası
Yaşayış məntəqəsi statuslu 1952
Sahəsi 521 km²
İqlimi Yarımsəhra
Saat qurşağı UTC+6 , yayda UTC+7
Əhalisi
Əhalisi 345 nəfər (2015)
Sıxlığı 860 nəf./km²
Milli tərkibi Uyğur, dunqan, qazax
Rəsmi dili Çin dili
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu +86 (0)999
Poçt indeksi 835000
Nəqliyyat kodu 新F
Digər
yining.gov.cn
Xəritəni göstər/gizlə
Külcə xəritədə
Külcə
Külcə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Külcə (uyğ. غۇلجا /Ғулҗа, qaz. قۇلجا /Құлжа) və yaxud İnin (çin. sadə. 伊宁, pinyin: Yíníng) — Sintszyan-Uyğur Muxtar Rayonunda qəza, şəhər.

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Göytürk xaqanlığı dönəmində dağüstü yaylalardan biri Külcə adlanırdı.

Hindistan istiqamətində Qerman və Robert Şlaqintveyt qardaşları bu ərəfədə Mərkəzi Asiyaya doğru irələləməkdə idilər. Onlar Təkla-Məkan səhrasının cənubunda yerləşən Xotana qədər gələ bilsələr də Yarkəndə çata bilmədilər.

1865-ci ildə V.Q.Djonson Xotanda on altı gün qalmaqla şəhərin coğrafi koordinatlarını müəyyən etdi. Hindistan topoqrafiya idarəsinin nümayəndəsi Mirzə Şudça Amu-Dəryaya çatır, Çakmak-Kul gölünü aşkar etdikdən sonra Qaşqar istiqamət götürür. Xeyuord həmin ildə Pişəvərdən Yarkəndə daxil olarkən Qaraqaş Yarkənd-Dərya çaylarının ümumi axınını müəyyən etməyə nail oldu.

Səyyahlar 1890-cu ildən sonrakı dövrdə Monqolustan, Tibet və Çin Türkistanında daha böyük nailiyyətlər əldə etdilər. Prejevalski istisna olmaqla ilk əvvəllər Tibet yaylasına şimaldan daxil olmaq müvəffəqiyyətsizliyə uğrasa da sonrakı ekspedisiyalar uğurla nəticələndi. Lakin Çin Türkistanının öyrənilməsində ingilis tədqiqatçısı Litldeylin rolu daha böyük olmuşdur. O, 1893-cü ildə bütün Rusiya ərazisini keçməklə səyahətə başlamaq qərarına gəlir. Səmərqənd, Kaşkar, Aksu və Lob-Noru keçməklə Çinin şimalında Lançjov şəhərinə çatır, daha sonra Pekinə səyahətini davam etdirir. Növbəti ekspedisiyasını Litldeyl Istanbul, Poti, Bakı, Marı, Buxara, Kokand, Kaşkar istiqamətində davam etdirir. Bu ərəfədə Tibetdən Lxasa gedən yolun böyük əhəmiyyət kəsb etmədiyini düşünən Liven Qedin Şimali Tibet və Tarim çayı hövzəsini tədqiq etməyi qərara alır. Xotan və Yarkənd arasından keçərkən qumla basdırılmış şəhərlər müəyyən etməklə Lob-Nor gölünə çatır.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]