Latviyada insan hüquqları

Vikipediya saytından
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç
30 iyun 1922-ci ildə hökumət qəzeti "Valdibas Vēstnesis"də dərc edilmiş Latviya Konstitusiyası

Latviyada insan hüquqları (latış. Cilvēktiesības Latvijā‎) — 1998-ci ildə qəbul edilmiş Latviya Respublikasının Konstitusiyanın 8-ci fəslində təsbit olunmuş – “Əsas insan hüquqları” 28 maddədən ibarətdir.[1] — Fəsildə təsbit olunmuş hüquqlar siyahısına həm birinci və ikinci nəslin hüquqları, həm də üçüncü nəslin bəzi hüquqları daxildir: əlverişli mühitdə yaşamaq hüququ və milli azlıqlara mənsub şəxslərin hüquqları. 116-cı maddə müdafiəsi üçün bir sıra insan hüquqlarının məhdudlaşdırılmasına yol verilən dəyərləri müəyyən edir: başqa insanların hüquqları, dövlətin demokratik quruluşu, cəmiyyətin təhlükəsizliyi, rifahı və mənəviyyatı.

ABŞ Dövlət Departamenti və Freedom Housea əsasən Latviya hökuməti tərəfindən ümumiyyətlə insan haqlarına hörmət edilir.

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1918-ci ildə Latviyanın müstəqilliyini elan edən Xalq Şurasının siyasi platformasının yeddi bölməsindən ikisi insan hüquqlarına həsr olunmuşdu. 5 dekabr 1919-cu ildə Xalq Şurası Latviyada 1917-ci il oktyabrın 25-dən əvvəl verilmiş Rusiya qanunlarının Latviya qanunları ilə əvəz olunana qədər qüvvədə olması haqqında qanun qəbul etdi. Beləliklə, Rusiya Müvəqqəti Hökumətinin ittifaqlar, yığıncaqlar, söz və vicdan azadlığı haqqında aktları etibarlı idi. 1920-ci ildə Müəssislər Məclisi dövlət quruluşu ilə bağlı bir sıra insan hüquqlarını nəzərdə tutan müvəqqəti qaydalar qəbul etdi. 1922-ci ildə Müəssislər Məclisi iki oxunuşda Konstitusiyanın insan hüquqlarına dair müddəaları özündə əks etdirən ikinci hissəsinin layihəsini qəbul etdi, lakin üçüncü oxunuşda layihəni rədd etdi.[2] Каталог İnsan hüquqları haqqında müddəalar Latviya SSR-in 1940-cı və 1978-ci il konstitusiyalarında mövcud idi.

Latviya Respublikası Konstitusiyasının 8-ci fəsli qəbul edilənə qədər bərpa edilmiş Latviya Respublikasının insan hüquqları sahəsində əsas sənədi 1991-ci ildə qəbul edilmiş “İnsan və vətəndaşın hüquq və vəzifələri” konstitusiya qanunu olmuşdur.[3]

Təsis edilməsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1990-cı ildən parlamentdə insan haqları komissiyası (ilkin olaraq - insan hüquqları və milli məsələlər üzrə komissiya,[4] 2017-ci ildə - insan hüquqları və ictimai işlər üzrə komissiya[5]) fəaliyyət göstərir.

Konstitusiya Məhkəməsi 1996-cı ildən fəaliyyət göstərir. Fiziki şəxslər 2001-ci il iyulun 1-dən konstitusiya hüquqlarının pozulması ilə bağlı şikayətlərlə ona müraciət edə bilərlər.[6]

1993-1995-ci illərdə insan hüquqları üzrə dövlət naziri vəzifəsi var idi.[7][8] 1998-ci ildə Xarici İşlər Nazirliyinin nəzdində Nazirlər Kabinetinin beynəlxalq hüquq müdafiə təşkilatlarında nümayəndəsi vəzifəsi yaradılmışdır.[9]

1995-ci ildə Ədliyyə Nazirliyinin nəzdində İnsan Hüquqları üzrə Dövlət Bürosu[10][11] yaradılmış, 1996-cı ildə müstəqil quruma, 2007-ci ildən isə Ombudsman Aparatına çevrilmişdir.

Latviya beynəlxalq insan hüquqlarının müdafiəsi sistemində

[redaktə | mənbəni redaktə et]

1990-cı ildə Latviya İnsan Hüquqları üzrə Ümumdünya Bəyannaməsinə qoşuldu və bu Bəyannamə hüquqi ədəbiyyatda və məhkəmə təcrübəsində onun Latviya üçün məcburi olduğu kimi şərh olunur.[12] 2019-cu ilin sonuna olan məlumata görə, Avropa İnsan Hüquqları Məhkəməsi (2001-ci ildən başlayaraq) Latviyaya qarşı işlərdə mahiyyəti üzrə 144 qərar qəbul edib. Onlardan 115-i AİHM və ya onun protokollarının pozulmasını müəyyən edib.[13] Böyük Palata Slivenko Latviyaya qarşı, Andreyeva Latviyaya qarşı, Vistins və Perepelkin Latviyaya qarşı, X Latviyaya qarşı işlərində pozuntular aşkar edib. 2020-ci ildə Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İnsan Haqları Komitəsi Latviyaya qarşı üç iş üzrə qərar qəbul edib. Onlardan ikisində İPM-in pozulması aşkar edilib (İqnatane Latviyaya və Reyxman Latviyaya qarşı).[14] 2001-ci ildə Latviya BMT İnsan Hüquqları Şurasının bütün xüsusi prosedurları üçün daimi dəvət rejimi elan etdi.[15]

2020-ci ilin mart ayında Latviya koronavirus pandemiyasına istinad edərək, Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyası[16] və Mülki və Siyasi Hüquqlar Haqqında Beynəlxalq Pakt üzrə öhdəliklərinin bir hissəsindən müvəqqəti olaraq geri çəkildiyini elan edib.[17]

İnsan hüquqları müqavilələrində iştirak

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Latviya Avropa Şurasının[18] və BMT-nin İnsan hüquqları[19] müqavilələrinə aid əsas sənədlərində iştirak edir. Bunların arasında BMT-nin İrqi Ayrı-seçkiliyin Bütün Formalarının Ləğvi haqqında Beynəlxalq Konvensiya (Latviya konvensiyaya 1992-ci ildə qoşulub), Mülki və siyasi hüquqlar haqqında Beynəlxalq Pakt (1992-ci ildə qoşulub), İqtisadi, sosial və mədəni hüquqlar haqqında beynəlxalq pakt (1992), Qadınlara qarşı ayrı-seçkiliyin bütün formalarının ləğv edilməsi haqqında Konvensiya (1992), İşgəncələrə və digər qəddar, qeyri-insani, yaxud ləyaqəti alçaldan davranış və cəza növlərinə qarşı Konvensiya (1992), Uşaq hüquqları Konvensiyası (1992), Bütün fəhlə mühacirlərin və onların ailə üzvlərinin hüquqlarının müdafiəsi haqqında beynəlxalq Konvensiya (Latviya bu konvensiyanı imzalamayıb), Əlillərin hüquqları haqqında Konvensiya (2010-cu ildə parlament ratifikasiya edib) və s. kimi insan haqları barədə konvensiyaları var.

Latviya Avropa Şurasının İnsan hüquqları və əsas azadlıqlarının müdafiəsi haqqında Avropa Konvensiyası (1997-ci ildə ratifikasiya olunub), Avropa Sosial Xartiyası (2002-ci ildə ratifikasiya olunub), İşgəncə və Qeyri-insani və ya ləyaqəti alçaldan rəftar və ya cəzanın qarşısının alınması üzrə Avropa Konvensiyası (1998-ci ildə ratifikasiya olunub), Regional və ya Azlıqların Dilləri üçün Avropa Xartiyası (imzalamayıb), Milli azlıqların müdafiəsi üzrə Çərçivə Konvensiyası (2005-ci ildə ratifikasiya olunub), Biologiya və Tibbin Nailiyyətlərinin Tətbiqi ilə Əlaqədar İnsan Hüququ və Ləyaqətinin Müdafiəsi haqqında Konvensiya (2019-cu ildə ratifikasiya olunub), və s. kimi insan hüquqları sənədlərinə qoşulub.

Hesabat prosedurlarına dair ən son dərc edilmiş sənədlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Ekspert orqanı Latviyanın hesabatı Ekspert orqanı sənədi Latviyanın cavabı
İnsan haqları komitəsi 2012[20] 2014[21] .
İqtisadi, Sosial və Mədəni Hüquqlar Komitəsi 2018[22] 2021[23] .
İrqi ayrı-seçkiliyin aradan qaldırılması üzrə komitə 2017[24] 2018[25] .
İşgəncələrə qarşı komitə 2018[26] 2019[27] .
Uşaq hüquqları komitəsi 2013[28]. 2016[29] .
Qadınlara qarşı ayrı-seçkiliyin aradan qaldırılması üzrə komitə 2018[30] 2020[31] .
Avropa Sosial Hüquqlar Komitəsi 2020[32] 2020[33] .
İşgəncələrin qarşısının alınması üzrə Avropa Komitəsi nəzərə alınmayıb 2016[34] 2017[35]
FCNM Məsləhət Komitəsi 2016[36] 2018[37] 2018[38]
İrqçilik və Dözümsüzlüyə qarşı Avropa Komissiyası nəzərə alınmayıb 2018[39] 2019[40]

Sosial-iqtisadi hüquqların həyata keçirilməsinin göstəriciləri və iştirak

[redaktə | mənbəni redaktə et]

2009-cu ildə seçilmiş bələdiyyə deputatlarının 20,3%-i etnik azlıqların nümayəndələri, ya da milliyyətini göstərməyənlər, 35,5%-i qadınlardır.[41] Eyni zamanda, 2009-cu və 2010-cu illərin qovşağında ölkədə etnik azlıqlar əhalinin 40,6%-ni (milli azlıqlar arasında geniş yayılmış vətəndaşsızlıq səbəbindən vətəndaşlar arasında 28,2%),[42] qadınlar 53,9%-ni təşkil edirdi.[43] 2017-ci il bələdiyyə seçkilərində namizədlərin 39,03%-i qadınlar olub; latışlar - 77,46%, milliyyətini göstərməyənlər - 16,99%, ruslar - 3,7%, polyaklar 0,48%, litvalılar 0,47%, belaruslar 0,34%, ukraynalılar 0,31%.[44] 2018-ci il parlament seçkilərində seçilən 100 deputat arasında 31-i qadın, 28-i etnik azlıqlardan olub və ya milliyyətini göstərməyib.

2018-ci ilin əvvəlinə latışlar əhalinin 62,18%-ni, ruslar 25,19%-ni, polyaklar 2,05%-ni, litvalılar 1,18%-ni, belaruslar 3,24%-ni, ukraynalılar 2,23%-ni təşkil edirdi.[45] Milli azlıqlar arasında vətəndaşsızlığın geniş vüsət alması ilə əlaqədar olaraq o dövrdə latışlar Latviya vətəndaşlarının 71,08%-ni, ruslar 19,53%-ni, polyaklar 1,94%-ni, belaruslar 1,63%-ni, ukraynalılar 1,02%-ni, litvalılar 0,96%-ni təşkil edirdi.[46][47]

2021-ci ilin yanvar ayına olan məlumata görə, minimum əmək haqqı 500 avro,[48] yaşa görə minimum pensiya 149,6 avrodur.[49]

2020-ci ilin iyul ayında yaşa görə orta pensiya 385,21 avro olmuşdur.[50] 2019-cu ildə Latviyada orta xalis əmək haqqı (vergilərdən sonra) 793 avro (ən aşağı Latqaledə - 565 avro, ən yüksək isə Riqada - 883 avro) təşkil edib.[51]

2020-ci ilin noyabr ayının sonunda işsizlik səviyyəsi hökumət statistikasına görə 7,4% olub, Riqa regionunda 5,7%-dən Latqale bölgəsində 15,1%-ə qədər.[52]

2020-ci ildə yeni doğulmuş körpələr üçün gözlənilən ömür uzunluğu ABŞ Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin məlumatına görə 75,4 il,[53], "Eurostat"a görə - 2019-cu ildə 74,9 il,[54] 2018-ci ildə hər 10 000 nəfərə düşən xəstəxana çarpayılarının sayı 54,9;[55] hər 10 000 nəfərə düşən həkimlərin sayı 37,0 nəfərdir.[56]

Məktəbəqədər təhsil və doqquz illik əsas təhsil icbaridir. Dövlət məktəblərində orta təhsil də pulsuzdur (10-12-ci siniflər). Bununla belə, Ombudsmanın 2012-ci ildəki qiymətləndirməsinə görə, pulsuz məktəb təhsilinin konstitusiya prinsipi valideynlərdən dərslikləri öz pulları ilə almağı tələb etmək təcrübəsi ilə pozulur.[57] 2000-ci il siyahıyaalınmasına əsasən, 15 yaş və yuxarı yaşlı əhalinin 13,9%-nin, 2011-ci il siyahıyaalınmasına görə isə 23%-nin ali təhsili olmuşdur.[58], по переписи 2011 года — 23 %[59] 2018-ci ildə ibtidai sinif məzunlarının 5,4%-i, orta məktəb məzunlarının isə 31,7%-i təhsilini yarımçıq qoyub.[60]

Latviyaya aid spesifik məsələlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Latviya müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra onun bir çox sakinləri ölkə vətəndaşı kimi tanınmadı. 2020-ci ilə kimi, Latviya vətəndaşı olmayan 197,888 nəfər (Latviya sakinlərinin 10,4%-i) var idi.[61] Latviyanın vətəndaşı olmayan rezidentlərinin təxminən 6,8%-i (130 399 nəfər) siyahıyaalmada öz milliyyətini “rus” kimi göstərənlərdir. 1990-cı illərin ortalarında. vətəndaşı olmayanların sayı təxminən 730-740 min nəfər idi.[62][63] 2011-ci ilin siyahıyaalınmasına əsasən, rus dili respondentlərin 37%-dən çoxu üçün ailə dilidir, lakin müstəqilliyin bərpasından sonra bu dildə təhsil və dövlət qurumları ilə ünsiyyət imkanları kəskin şəkildə daralmışdır.

Ölkədə sərbəst toplaşmaq azadlığı məsələsi ilə bağlı mütəmadi olaraq münaqişələr yaranır. XXI əsrin ilk onilliyində Rusiya Məktəblərini Müdafiə Qərargahının,[64] cinsi azlıq təşkilatlarının[65] və onların əleyhdarlarının, veteranlarının kütləvi tədbirləri hökumət nümayəndələri tərəfindən dağıdılıb.[66] Latviya SS Legionunun[67] və onların rəqiblərinin[68] yürüşləri qadağan edilib və məhdudlaşdırılıb. 2010-cu ildə C.Dudayev xiyabanının adının dəyişdirilməsi üçün piket,[69] 9 may 2009-cu ildə və 2014-cü ildə yürüş[70] və 2007-ci ildə “Rus marşı”nın keçirilməsi məhdudlaşdırılan tədbirlər arasında olub.[71] 2006-cı ildə Pride qadağası prezidentin tənqidinə səbəb oldu,[72] Latviya Ombudsmanı Rusiya marşının şüarlarını şoka saldı, lakin birinci instansiya məhkəməsi qadağanı təsdiqlədi, ikinci instansiya məhkəməsi (2010-cu ildə) onu ləğv etdi.[73]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Конституция Латвии". 2017-10-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-29.
  2. ↑ Pleps J. Pamattiesību katalogs starpkaru periodā Arxivləşdirilib 2016-05-31 at the Wayback Machine Jurista vārds 23.12.2008 (latış.)
  3. ↑ Konstitucionālais likums «Cilvēka un pilsoņa tiesības un pienākumi» Arxivləşdirilib 2008-10-11 at the Wayback Machine (latış.) Constitutional Law «The Rights and Obligations of a Citizen and a Person» Arxivləşdirilib 2009-03-05 at the Wayback Machine //B. Bowring Report of a Second Mission to the Republic of Latvia on behalf of ru:FIDH and ru: Bar of England and Wales HRC, 1994 — see Appendix 4, p. 71 (p. 41 in .pdf document) (ing.)
  4. ↑ Страница первой председателя комиссии на портале Сейма Arxivləşdirilib 2009-03-21 at the Wayback Machine  (latış.)
  5. ↑ Комиссии Двенадцатого Сейма Arxivləşdirilib 2017-05-27 at the Wayback Machine (latış.)
  6. ↑ Изменения в Законе о Конституционном суде Arxivləşdirilib 2017-04-10 at the Wayback Machine от 30.11.2000 (см. пкт. 4 Переходных положений) (latış.)
  7. ↑ Состав Кабинета министров в 1993—1994 гг. Arxivləşdirilib 2015-03-16 at the Wayback Machine (latış.)
  8. ↑ Состав Кабинета министров в 1994—1995 гг. Arxivləşdirilib 2015-03-16 at the Wayback Machine (latış.)
  9. ↑ Noteikumi par Ministru kabineta pārstāvēšanu starptautiskajās cilvēktiesību institūcijās Arxivləşdirilib 2017-04-10 at the Wayback Machine (latış.)
  10. ↑ Noteikumi par Valsts cilvēktiesību biroju Arxivləşdirilib 2016-03-04 at the Wayback Machine (latış.)
  11. ↑ Likums «Par Valsts cilvēktiesību biroju», sākotnējā redakcija Arxivləşdirilib 2016-09-21 at the Wayback Machine (latış.)
  12. ↑ Burbergs M., Kučs A. Vispārējai cilvēktiesību deklarācijai — 60 // Jurista vārds, 23.12.2008.
  13. ↑ Violations by Article and by State — 1959—2019 Arxivləşdirilib 2020-02-27 at the Wayback Machine European Court of Human Rights  (ing.)
  14. ↑ Documents Arxivləşdirilib 2020-04-17 at the Wayback Machine (ing.)
  15. ↑ Standing Invitations Arxivləşdirilib 2015-11-08 at the Wayback Machine (ing.)
  16. ↑ Note verbale Arxivləşdirilib 2020-04-17 at the Wayback Machine (ing.)
  17. ↑ Depositary Notification Arxivləşdirilib 2020-04-13 at the Wayback Machine (ing.)
  18. ↑ Договоры Совета Европы о правах человека, в которых Латвия участвует[ölü keçid] и подписанные Латвией[ölü keçid]
  19. ↑ Статус договоров о правах человека в базе данных ООН Arxivləşdirilib 2016-05-16 at the Wayback Machine (ing.)
  20. ↑ доклад CCPR/C/LVA/3 Arxivləşdirilib 2016-01-25 at the Wayback Machine (ing.)
  21. ↑ Заключительные замечания КПЧ: CCPR/C/LVA/CO/3  (ing.) Arxivləşdirilib 2015-07-29 at the Wayback Machine
  22. ↑ ["Доклад  (latış.)". 2018-10-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-10-16. Доклад  (latış.)]
  23. ↑ "Заключительные замечания КЭСКП". 2021-08-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-03-22.
  24. ↑ Доклад (ing.) Arxivləşdirilib 2010-01-08 at the Wayback Machine
  25. ↑ "Заключительные замечания Комитета по ликвидации расовой дискриминации". 2018-10-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-10-16.
  26. ↑ Доклад CAT/C/LVA/6 Arxivləşdirilib 2020-08-07 at the Wayback Machine (ing.)
  27. ↑ "Выводы и рекомендации Комитета против пыток CAT/C/LVA/CO/6". 2022-01-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-07.
  28. ↑ "Доклад CRC/C/LVA/3-5  (ing.)". 2016-01-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-01-16.
  29. ↑ "Заключительные замечания КПР". 2018-10-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-07.
  30. ↑ Доклад Arxivləşdirilib 2018-10-17 at the Wayback Machine (latış.)
  31. ↑ "Заключительные замечания КЛДЖ". 2022-01-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-04-07.
  32. ↑ ["6-й доклад Латвии по ПЕСХ) (ing.)". 2020-04-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-04-09. 6-й доклад Латвии по ПЕСХ) (ing.)]
  33. ↑ ["Заключения ЕКСП за 2019 г. по 5-му докладу Латвии (приняты в марте 2020 г.) (ing.)". 2020-04-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-04-09. Заключения ЕКСП за 2019 г. по 5-му докладу Латвии (приняты в марте 2020 г.) (ing.)]
  34. ↑ CPT/Inf (2017)16 Доклад ЕКПП о визите Arxivləşdirilib 2018-11-03 at the Wayback Machine (ing.)
  35. ↑ CPT/Inf (2017)17 Ответы правительства на доклад Arxivləşdirilib 2018-11-03 at the Wayback Machine (ing.)
  36. ↑ Latviyanın FCNM-in həyata keçirilməsinə dair üçüncü hesabatı:[http://web.archive.org/20170108093343/https://rm.coe.int/CoERMPublicCommonSearchServices/DisplayDCTMContent?documentId=09000016806c72e5 Arxiv surəti 8 yanvar 2017 tarixindən Wayback Machine saytında Arxiv surəti 8 yanvar 2017 tarixindən Wayback Machine saytında Arxiv surəti 8 yanvar 2017 tarixindən Wayback Machine saytında  (ing.)][http://web.archive.org/20170108093343/https://rm.coe.int/CoERMPublicCommonSearchServices/DisplayDCTMContent?documentId=09000016806c72e5 Arxiv surəti 8 yanvar 2017 tarixindən Wayback Machine saytında Arxiv surəti 8 yanvar 2017 tarixindən Wayback Machine saytında  (ing.)] Arxivləşdirilib 2017-01-08 at the Wayback Machine Arxiv surəti 8 yanvar 2017 tarixindən Wayback Machine saytında [http://web.archive.org/20170108093417/https://rm.coe.int/CoERMPublicCommonSearchServices/DisplayDCTMContent?documentId=09000016806c72e6 Arxiv surəti 8 yanvar 2017 tarixindən Wayback Machine saytında Arxiv surəti 8 yanvar 2017 tarixindən Wayback Machine saytında Arxiv surəti 8 yanvar 2017 tarixindən Wayback Machine saytında  (latış.)][http://web.archive.org/20170108093417/https://rm.coe.int/CoERMPublicCommonSearchServices/DisplayDCTMContent?documentId=09000016806c72e6 Arxiv surəti 8 yanvar 2017 tarixindən Wayback Machine saytında Arxiv surəti 8 yanvar 2017 tarixindən Wayback Machine saytında  (latış.)] Arxivləşdirilib 2017-01-08 at the Wayback Machine Arxiv surəti 8 yanvar 2017 tarixindən Wayback Machine saytında
  37. ↑ Мнение Консультативного комитета РКЗНМ по 3-му докладу Латвии, 2018 [http://web.archive.org/20181016034836/https://rm.coe.int/3rd-op-latvia-en/16808d891d Arxiv surəti 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında Arxiv surəti 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında Arxiv surəti 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında  (ing.)][http://web.archive.org/20181016034836/https://rm.coe.int/3rd-op-latvia-en/16808d891d Arxiv surəti 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında Arxiv surəti 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında  (ing.)] Arxivləşdirilib 2018-10-16 at the Wayback Machine Arxiv surəti 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında [http://web.archive.org/20181016204650/https://rm.coe.int/3rd-op-latvia-latvian/16808d91ab Arxiv surəti 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında Arxiv surəti 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında Arxiv surəti 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında  (latış.)][http://web.archive.org/20181016204650/https://rm.coe.int/3rd-op-latvia-latvian/16808d91ab Arxiv surəti 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında Arxiv surəti 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında  (latış.)] Arxivləşdirilib 2018-10-16 at the Wayback Machine Arxiv surəti 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında
  38. ↑ Комментарии правительства Латвии к мнению КК РКЗНМ, 2018 [http://web.archive.org/20181016204747/https://rm.coe.int/3rd-com-latvia-en/16808d91a6 Arxiv surəti 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında Arxiv surəti 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında Arxiv surəti 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında  (ing.)][http://web.archive.org/20181016204747/https://rm.coe.int/3rd-com-latvia-en/16808d91a6 Arxiv surəti 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında Arxiv surəti 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında  (ing.)] Arxivləşdirilib 2018-10-16 at the Wayback Machine Arxiv surəti 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında [http://web.archive.org/20181016204423/https://rm.coe.int/3rd-com-latvia-latvian/16808d91aa Arxiv surəti 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında Arxiv surəti 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında Arxiv surəti 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında  (latış.)][http://web.archive.org/20181016204423/https://rm.coe.int/3rd-com-latvia-latvian/16808d91aa Arxiv surəti 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında Arxiv surəti 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında  (latış.)] Arxivləşdirilib 2018-10-16 at the Wayback Machine Arxiv surəti 16 oktyabr 2018 tarixindən Wayback Machine saytında
  39. ↑ Пятый доклад ЕКРН по Латвии: [http://web.archive.org/20190306044143/https://rm.coe.int/fifth-report-on-latvia/1680934a9f Arxiv surəti 6 mart 2019 tarixindən Wayback Machine saytında Arxiv surəti 6 mart 2019 tarixindən Wayback Machine saytında Arxiv surəti 6 mart 2019 tarixindən Wayback Machine saytında  (ing.)][http://web.archive.org/20190306044143/https://rm.coe.int/fifth-report-on-latvia/1680934a9f Arxiv surəti 6 mart 2019 tarixindən Wayback Machine saytında Arxiv surəti 6 mart 2019 tarixindən Wayback Machine saytında  (ing.)] Arxivləşdirilib 2019-03-06 at the Wayback Machine Arxiv surəti 6 mart 2019 tarixindən Wayback Machine saytında
  40. ↑ Комментарии правительства Латвии к Пятому докладу ЕКРН по Латвии: [http://web.archive.org/20190306111417/https://rm.coe.int/government-comments-on-the-5th-report-on-latvia/1680934aa0 Arxiv surəti 6 mart 2019 tarixindən Wayback Machine saytında Arxiv surəti 6 mart 2019 tarixindən Wayback Machine saytında Arxiv surəti 6 mart 2019 tarixindən Wayback Machine saytında  (ing.)][http://web.archive.org/20190306111417/https://rm.coe.int/government-comments-on-the-5th-report-on-latvia/1680934aa0 Arxiv surəti 6 mart 2019 tarixindən Wayback Machine saytında Arxiv surəti 6 mart 2019 tarixindən Wayback Machine saytında  (ing.)] Arxivləşdirilib 2019-03-06 at the Wayback Machine Arxiv surəti 6 mart 2019 tarixindən Wayback Machine saytında
  41. ↑ Сайт Центрального статистического управления Латвии: Выбрать таблицу PR10. ELECTED LOCAL GOVERNMENT MEMBERS OF THE REPUBLIC OF LATVIA BY AGE, SEX, ETHNICITY AND EDUCATION QUALIFICATION Arxivləşdirilib 2010-08-08 at the Wayback Machine (ing.) или Выбрать таблицу PR10. LR PAŠVALDĪBU VĒLĒŠANĀS IEVĒLĒTIE DEPUTĀTI PĒC VECUMA, DZIMUMA, TAUTĪBAS UN IZGLĪTĪBAS LĪMEŅA Arxivləşdirilib 2012-07-08 at Archive.today (latış.)
  42. ↑ Распределение жителей Латвии по этническому составу и государственной принадлежности Arxivləşdirilib 2019-03-01 at the Wayback Machine (latış.)
  43. ↑ Сайт Центрального статистического управления Латвии: Выбрать таблицу IE03 VĪRIEŠU UN SIEVIEŠU SKAITS GADA SĀKUMĀ Arxivləşdirilib 2012-07-08 at Archive.today (latış.) или Выбрать таблицу IE03 POPULATION BY SEX AT THE BEGINNING OF THE YEAR Arxivləşdirilib 2012-05-27 at Archive.today  (ing.)
  44. ↑ SVEICAM IEVĒLĒTOS PILSĒTU UN NOVADU PAŠVALDĪBU DEPUTĀTUS UN PRIEKŠSĒDĒTĀJUS! Arxivləşdirilib 2019-12-31 at the Wayback Machine (latış.)
  45. ↑ Статистика Arxivləşdirilib 2018-10-07 at the Wayback Machine // Список избранных депутатов. ЦИК Латвии (latış.)
  46. ↑ IRG069. Pastāvīgie iedzīvotāji pēc tautības gada sākumā Arxivləşdirilib 2019-12-31 at the Wayback Machine (latış.)
  47. ↑ Latvijas iedzīvotāju sadalījums pēc nacionālā sastāva un valstiskās piederības (Datums=01.01.2018) Arxivləşdirilib 2019-06-13 at the Wayback Machine (latış.)
  48. ↑ Минимальная зарплата вырастет 1 января 2021
  49. ↑ Увеличится минимальная пенсия 1 января 2021
  50. ↑ [=1&years=2019 «Pensiju (pabalstu) vidējais piešķirtais apmērs pa mēnešiem», Sociālā apdrošināšana, 2019][ölü keçid] (latış.)
  51. ↑ DSG050. Strādājošo mēneša vidējā darba samaksa statistiskajos reģionos (euro) Arxivləşdirilib 2019-12-31 at the Wayback Machine (latış.)
  52. ↑ Bezdarba statistika Arxivləşdirilib 2021-01-27 at the Wayback Machine (latış.)
  53. ↑ Latvia Arxivləşdirilib 2011-08-16 at the Wayback Machine // ru:Справочник ЦРУ по странам мира (ing.)
  54. ↑ "Eurostat — Data Explorer". 2011-07-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-05-29.
  55. ↑ VAG170. Slimnīcu gultu fonda specializācija vidēji gadā Arxivləşdirilib 2019-12-31 at the Wayback Machine (latış.) (ing.)
  56. ↑ VAG150. Ārstu skaits pa specialitātēm gada beigās Arxivləşdirilib 2019-12-31 at the Wayback Machine (latış.) (ing.)
  57. ↑ Latvijas Republikas tiesībsarga ziņojums par tiesību iegūt pamata un vispārējo vidējo izglītību bez maksas nodrošināšanu pašvaldības dibinātās izglītības iestādēs, 2012 Arxivləşdirilib 2020-04-17 at the Wayback Machine (latış.)
  58. ↑ Choose «Results of Population Census 2000 in brief» and «EDUCATIONAL ATTAINMENT OF POPULATION» Arxivləşdirilib 2008-03-21 at the Wayback Machine (ing.)
  59. ↑ 2011.gada tautas skaitīšana — Galvenie rādītāji Arxivləşdirilib 2012-01-29 at the Wayback Machine (latış.)
  60. ↑ IZG180. Pamatskolu un vidusskolu beigušo turpmākā izglītība (%) Arxivləşdirilib 2019-12-31 at the Wayback Machine (latış.)
  61. ↑ "База данных центрального статистического управления Латвии". 2020-09-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-09-25.
  62. ↑ ru:ЕКРН First report on Latvia Arxivləşdirilib 2020-10-28 at the Wayback Machine pp. 11, 16 (ing.)
  63. ↑ Латвия отчиталась в ООН об успехах в интеграции общества Arxivləşdirilib 2021-01-18 at the Wayback Machine ru:DELFI 2016
  64. ↑ Cilvēktiesības Latvijā 2004. g. Arxivləşdirilib 2021-02-06 at the Wayback Machine — Rīga: LCESC, 2005. ISBN 9984-9707-7-9 — 34.—35. lpp. (latış.)
  65. ↑ Neatļauj rīkot gājienu «Rīgas praids 2006» Arxivləşdirilib 2011-07-17 at the Wayback Machine (latış.)
  66. ↑ Jaunupu sauc pie atbildības, Ulmi — ne Vakara Ziņas 19.09.2005 (latış.)
  67. ↑ Cilvēktiesības Latvijā 2004. g. Arxivləşdirilib 2021-02-06 at the Wayback Machine — Rīga: LCESC, 2005. ISBN 9984-9707-7-9 — 35. lpp. (latış.)
  68. ↑ "Антифашисты возложат венки". 2011-07-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-02-16.
  69. ↑ Задержаны участники пикета ЗаПЧЕЛ «За Ригу без Дудаева» Arxivləşdirilib 2010-08-30 at the Wayback Machine ru:DELFI 2010
  70. ↑ Суд разрешил «Родине» 9 мая провести марш Arxivləşdirilib 2015-04-02 at the Wayback Machine ru:DELFI 2009
  71. ↑ «Русский марш» в Риге запрещен ru:Эстонская общественная телерадиовещательная корпорация 31.08.2007
  72. ↑ Prezidentes komentārs pēc Rīgas domes lēmuma neatļaut Praidu Arxivləşdirilib 2007-09-30 at the Wayback Machine (latış.)
  73. ↑ Официального признания русского языка можно требовать публично Arxivləşdirilib 2015-04-02 at the Wayback Machine 16 апреля 2010 г.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Latviyada_insan_hüquqları&oldid=7657657"