Leonid Brejnev
| Leonid Brejnev | |
|---|---|
| rus. Леонид Брежнев | |
 | |
| 16 iyun 1977 – 10 noyabr 1982 | |
| Əvvəlki | Nikolay Podqornı[d] |
| Sonrakı | Yuri Andropov |
| 7 may 1960 – 15 iyul 1964 | |
| Əvvəlki | Kliment Voroşilov |
| Sonrakı | Anastas Mikoyan |
| 14 oktyabr 1964 – 10 noyabr 1982 | |
| Əvvəlki | Nikita Xruşşov |
| Sonrakı | Yuri Andropov |
| Şəxsi məlumatlar | |
| Doğum tarixi | 19 dekabr 1906 (1 yanvar 1907)[1][2][…] |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 10 noyabr 1982[1][3][…] (75 yaşında) |
| Vəfat yeri |
|
| Vəfat səbəbi | ürək tutması |
| Dəfn yeri | |
| Partiya |
|
| Fəaliyyəti | siyasətçi, mühəndis, hərbi qulluqçu, geodezist |
| Dini | ateizm |
| Hərbi xidmət | |
| Mənsubiyyəti | Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı |
| Qoşun növü | Sovet Ordusu |
| Döyüşlər |
|
| Rütbəsi | Sovet İttifaqı marşalı |
|
|
|
| Təltifləri |
                                                                         |
 |
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
.svg){kind=small}
Leonid İliç Brejnev (19 dekabr 1906 (1 yanvar 1907)[1][2][…], Kamianske, Yekaterinoslav quberniyası – 10 noyabr 1982[1][3][…], Zareçye[d], Moskva vilayəti) — SSRİ dövlət, siyasi, hərbi və partiya xadimi, 1964-cü ildən vəfat etdiyi 1982-ci ilədək SSRİ-də ən yüksək vəzifələri tutmuşdur. Sov.İKP MK-nın 1964–1966-cı illərdə Birinci Katibi, 1966-cı ildən 1982-ci ilədək Baş Katibi. Onun dövrü, əsasən, "Durğunluq" ("Zastoy") dövrü kimi səciyyələnir.
Həyatı
[redaktə | vikimətni redaktə et](19.12.1906 digər məlumatlara görə, 19.12.1907–10.11.1982 — SSRİ dövlət, siyasi, hərbi və partiya xadimi, 1964-cü ildən vəfat etdiyi 1982-ci ilədək SSRİ-də ən yüksək vəzifələri tutmuşdur. Sov.İKP MK-nın 1964–1966-cı illərdə Birinci Katibi, 1966-cı ildən 1982-ci ilədək Baş Katibi. 1960–1964 və 1977–1982-ci illərdə SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Sədri. Sovet İttifaqı Marşalı (1976) və dörd dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanı (196660 illik yubileyinə görə, 1976, 1978, 1981). "Xalqlar arasında sülhü möhkəmləndirməyə görə" Beynəlxalq Lenin Mükafatı (1973) və Ədəbiyyat üzrə Lenin mükafatının laureatı (1979). Onun adı ilə "Kiçik torpaq", "Dirçəliş" və "Xam torpaq" kitabları çap edilmişdir.
Brejnev dövrünün dünyamiqyaslı əhəmiyyətli hadisələri
[redaktə | vikimətni redaktə et]"Dunay" əməliyyatı
[redaktə | vikimətni redaktə et]1968-ci il 21 Avqustda keçmiş Çexslovakiyaya beş Varşava İttifaqı ölkələrinin (SSRİ, Bolqarıstan, Macarıstan, ADR və Polşa) ordusu daxil oldu. Orduların 36 saat ölkə ərazisində olması Çexoslovakiyada olan sosializmdən "kənaraçıxmaları" aradan qaldıra bildi və "həqiqi" sosializmə qayıdıldı.
Boşalma
[redaktə | vikimətni redaktə et]60-cı illərdə beynəlxalq münasibətlər kökündən dəyişmişdi. Hər iki supergüc ABŞ və SSRİ öz hərbi balanslarında bərabərlik yaratdıqdan sonra, daha çox strateji silahların azaldılması və silahlanma yarışını səngitmək istəyirdilər. Buna əsasən bir neçə müqavilə də imzalanmışdır. Boşalmanın ən yüksək həddi 1973-cü ildə açılmış olan Avropada təhlükəsizlik və əməkdaşlıq haqqında müşavirə oldu. Müşavirənin nəticəsi kimi 1975-ci ildə Helsinki də yekun akt imzalandı. Bu akta əsasən Avropada sərhədlərin dəyişdirilməməsi, ölkələrin suverenliyi və ərazi bütövlükləri, ölkələrin bir-birinə hörmətlə yanaşması, gücdən və hədədən istifadə etməmək haqqında ümumi razılıq alındı. Boşalmanın nəticəsi kimi hətta SSRİ-yə Pepsi-kola ixracı başlandı və onun ərazisində yeni zavodun tikintisi layihələşdirildi.
İkinci Vyetnam, amma SSRİ üçün
[redaktə | vikimətni redaktə et]"Boşalma" SSRİ-nin 1979-cu il 26 Avqustunda Əfqanıstana öz qoşunlarını daxil etməsi ilə qurtardı. Əfqanıstanda hakimiyyət çevrilişi oldu- Barbak Karmal hakimiyyətə gəldi. Əfqanıstanda olan vəziyyət ABŞ prezidenti Cimmi Karterin milli təhlükəsizlik üzrə köməkçisi, dünya miqyaslı analitik Zbiqnev Bjezinski prezidentə belə deyir: "Bizdə tarixi şans yaranıb ki, Sovet İttifaqına öz Vyetnamını verək". Sonrakı müddətdə Əfqanıstan "Soyuq müharibə"-nin əsas mərkəzinə çevrilmişdir. Rəsmi məlumatlara görə Sovetlər İttifaqı 15 minə yaxın əsgər itirmişdir (qeyri-rəsmi 40 min). Əfqanıstan tərəfi isə 1 mln-a yaxın şəhid vermişdir (o zaman ölkə əhalisinin sayı 13 mln.)
Olimpiada-1980
[redaktə | vikimətni redaktə et]1980-ci il 19 iyuldan – 3 avqustadək Moskvada XXII yay olimpiadası keçirildi. ABŞ və bir neçə başqa ölkələr SSRİ-nin Əfqanıstana hücumu ilə əlaqədar boykot elan etdilər. Buna baxmayaraq olimpiada baş tutdu.
Brejnev və Azərbaycan
[redaktə | vikimətni redaktə et]İstinadlar
[redaktə | vikimətni redaktə et]- ↑ 1 2 3 4 Leonid Brezhnev // Encyclopædia Britannica (ing.).
- ↑ 1 2 Leonid Breschnew // Brockhauz Ensiklopediyası (alm.).
- ↑ 1 2 Leonid Iljitsch Breschnew // filmportal.de. 2005.
 "Qələbə" ordeni kavalerləri | ||
|---|---|---|
| İki dəfə |  | |
| Bir dəfə | ||
| Xarici | ||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
- 1 yanvarda doğulanlar
- 1907-ci ildə doğulanlar
- Rusiya imperiyasında doğulanlar
- 10 noyabrda vəfat edənlər
- 1982-ci ildə vəfat edənlər
- 75 yaşında vəfat edənlər
- Odintsovo rayonunda vəfat edənlər
- Kreml divarı yaxınlığındakı nekropolda dəfn olunanlar
- Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasının üzvləri
- Sovet İttifaqı Qəhrəmanları
- Sosialist əməyi qəhrəmanları
- ÇSSR Qəhrəmanları
- 2-ci dərəcəli "Qrünvald xaçı" ordeni ilə təltif olunanlar
- "Qələbə" ordeni ilə təltif edilənlər
- "Lenin" ordeni ilə təltif edilənlər
- "Oktyabr inqilabı" ordeni ilə təltif edilənlər
- "Qırmızı bayraq" ordeni ilə təltif edilənlər
- 1-ci dərəcəli "Vətən müharibəsi" ordeni ilə təltif edilənlər
- "Qırmızı ulduz" ordeni ilə təltif edilənlər
- "Döyüş xidmətlərinə görə" medalı ilə təltif edilənlər
- "Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə" yubiley medalı ilə təltif edilənlər
- "Odessanın müdafiəsinə görə" medalı ilə təltif edilənlər
- "Qafqazın müdafiəsinə görə" medalı ilə təltif edilənlər
- "1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində Almaniya üzərində qələbəyə görə" medalı ilə təltif edilənlər
- "1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində qələbənin 20 illiyi" yubiley medalı ilə təltif edilənlər
- "1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində qələbənin 30 illiyi" yubiley medalı ilə təltif edilənlər
- "Varşavanın azad edilməsinə görə" medalı ilə təltif edilənlər
- "Praqanın azad edilməsinə görə" medalı ilə təltif edilənlər
- "1941–1945-ci illər Böyük Vətən müharibəsində rəşadətli əməyə görə" medalı ilə təltif edilənlər
- "Döyüş əməkdaşlığını möhkəmləndirməyə görə" medalı ilə təltif edilənlər
- "Cənub qara metallurgiya müəssisələrinin bərpa edilməsinə görə" medalı ilə təltif edilənlər
- "Xam torpaqlardan istifadə edilməsinə görə" medalı ilə təltif edilənlər
- "SSRİ Silahlı Qüvvələrinin 40 illiyi" yubiley medalı ilə təltif edilənlər
- "SSRİ Silahlı Qüvvələrinin 50 illiyi" yubiley medalı ilə təltif edilənlər
- "SSRİ Silahlı Qüvvələrinin 60 illiyi" yubiley medalı ilə təltif edilənlər
- "Leninqradın 250 illik xatirəsinə" medalı ilə təltif edilənlər
- "Kiyevin 1500 illik xatirəsinə" medalı ilə təltif edilənlər
- Xose Marti Milli ordeni kavalerləri
- "Macarıstan Xalq Respublikasının bayrağı" ordeni kavalerləri
- "Azadlıq günəşi" ordeni (Əfqanıstan) kavalerləri
- "Suxe-Bator" ordeni kavalerləri
- Peru günəşi ordeni böyük xaçı kavalerləri
- "Dövlət bayrağı" ordeni kavalerləri
- Vyetnamın "Qızıl ulduz" ordeni ilə təltif olunanlar
- "Ho Şi Min" ordeni ilə təltif olunanlar
- "Silah dostluğunun möhkəmləndirilməsinə görə" medalı ilə təltif edilənlər
- "Ağ şir" ordeni kavalerləri
- "Georgi Dimitrov" ordeni kavalerləri
- "Karl Marks" ordeni kavalerləri
- "Lenin" mükafatı laureatları
- Lenin sülh mükafatı laureatları
- Əlifba sırasına görə vəzifəli şəxslər
- SSRİ rəhbərləri
- Sovet İttifaqı marşalları
- 1945 Moskva Qələbə Paradının iştirakçıları
- Moskvada vəfat edənlər
- Poçt markalarında şəxslər
- SSRİ Ali Sovetinin III çağırış deputatları
- SSRİ Ali Sovetinin IV çağırış deputatları
- SSRİ Ali Sovetinin V çağırış deputatları
- SSRİ Ali Sovetinin VI çağırış deputatları
- SSRİ Ali Sovetinin VII çağırış deputatları
- SSRİ Ali Sovetinin VIII çağırış deputatları
- SSRİ Ali Sovetinin IX çağırış deputatları
- SSRİ Ali Sovetinin X çağırış deputatları
- Dörd dəfə Sovet İttifaqı Qəhrəmanları