Oğuz dilləri
Oğuz dil qrupu — türk dillərinin bir qolu.
Oğuz dil qrupuna aid türk dillərində 140 milyona yaxın insan danışır.
Qrupa aid edilən dillər arasında ən çox danışılanları türk dili və Azərbaycan dilidir.
Bu qrupa aşağıdakı dillər aiddir:
- Türk dili
- Azərbaycan dili
- Türkmən dili
- Qaqauz dili
- Xorasan-türk dili
- Qaşqay dili
- Aynalu
- Əfşarca
- Salar dili
Bilindiyi kimi Oğuzcan'ın bir yazı dili olaraq varlığını ortaya qoyması olduqca gecdir. Başlanğıcı, Oğuzların Anadoluda qurduqları Anadolu Səlcuqlu Dövlətinin sonlarına təsadüf edir. Səlcuqlu Dövlətinin rəsmi dili Fars olduğu üçün XIII. əsrin ikinci yarısında yazılmış olan əsərlər də xüsusiyyət baxımından daha çox xalqa səslənən sadə məzmunlu dini əsərlərdir. Səlcuqluların davamı xüsusiyyətindəki Anadolu bəylikləri dövründə isə, Oğuz Türkcəsi artıq çox yönlü yüzlərlə müəllif və tərcümə əsərlərlə yetkinliyə çatmış bir yazı dili vəziyyətinə gəlmişdir. Köhnə Anadolu Türkcəsi və ya Köhnə Türkiyə Türkçesidiye adlandırdığımız bu dövr XIII-XV. əsrlər arasını qablar.[1]
| Dil | Bu dildə danışanların sayı | Danışılan ölkələr (danışanların sayı) |
| Türkcə (Türk dili) | 76 milyon | Türkiyə 70 milyon, Balkan vilayəti 2,5 milyon, Kipr 180.000, Rusiya 300.000, Almaniya 2,5 milyon, Qərbi ve Orta Avropa 700.000 |
| Qaqauz dili | 330.000 | Moldova 170.000, Balkan vilayəti 130.000, Ukrayna 20.000, Bolqarıstan 10.000 |
| Azərbaycan dili | 50 milyon | İran 37 milyon, Azərbaycan 8 milyon, Türkiyə 2 milyon, İraq 500.000, Rusiya 700.000, Gürcüstan 500.000 |
| Türkmən dili | 6,8 milyon | Türkmənistan 3,8 milyon, İran 2 milyon, Əfqanıstan 500.000, İraq 250.000, Özbəkistan 250.000 |
| Xorasan-türk dili | 400.000 | İran ( Razavi Xorasan, Şimali Xorasan ili) |
| Qaşqay dili | 2.2 milyon | İran (Fars, Xuzistan, Isfahan, Yasuj Və Çaharmahal və bəxtiyari) |
| Aynallu | 7.000 | İran (Mərkəzi, Ərdəbil və Zəncan illeri) |
| Əfşarca | 300.000 | Əfqanıstan (Kabil, Herat), iranda (Xorasan və kirman) |
| Salar dili | 55.000 | Çin (Qinghay və Gansu bılgəsi) |
Mənbə[redaktə | əsas redaktə]
- Heinz F. Wendt: Fischer Lexikon Sprachen, 1961 (ISBN-3-596-24561-3)
