Portal:Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti

Redaktə Bir kərə yüksələn bayraq bir daha enməz !
بیر کره یوکسه‌لن بای‌راق بیر داها ائنمز !
Однажды поднятое знамя больше не опустится !

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti (AXC) — Zaqafqaziya Demokratik Federativ Respublikasının dağılması ilə 28 may 1918-ci ildə Tiflisdə Azərbaycan Milli Şurası tərəfindən elan edilən müstəqil dövlət.

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin ərazisi keçmiş Qafqaz canişinliyi ərazisində müsəlmanların çoxluq təşkil etdiyi Bakı və Yelizavetpol quberniyası və Zaqatala dairəsi daxil idi. 1918-ci ilin mayından oktyabrına qədər AXC ərazisinin böyük hissəsində türk əsgərləri, 1918-ci ilin noyabrından 1919-cu ilin avqustuna qədər isə Bakıda və ölkənin şərq hissəsində Britaniya əsgərləri var idi. 27 aprel 1920-ci ildə 11-ci Qızıl Ordu hissələri AXC-in sərhədini keçdi və 28 apreldə Bakıya daxil oldu. AXC süqut etdi və Azərbaycan Sovet Sosialist Respublikası elan edildi.

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti İslam dünyasında ilk dünyəvi demokratik respublika və qadınlara seçki hüququ verən ilk müsəlman ölkəsidir.

(Davamı...)

Redaktə  Seçilmiş məqalə

Bakı döyüşü — 1918-ci ildə Nuru paşanın rəhbərlik etdiyi Osmanlı və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti qüvvələrindən ibarət Qafqaz İslam Ordusu ilə Bolşevik-Daşnak-Bakı Soveti qüvvələri arasında olmuş döyüş. Sonradan döyüşə Böyük Britaniya-Ermənistan-Rusiya qüvvələri də qoşulmuş və bu döyüş Qafqaz kampaniyasının son döyüşü olmuşdur. Lakin Bakı döyüşü ilə gərginlik bitməmiş və hadisələr Azərbaycan-Ermənistan müharibəsi ilə davam etmişdir. Qafqaz İslam Ordusu, Bakı yaxınlığına qədər irəliləmiş və şəhəri mühasirəyə almışdı. Bakının ətraf aləmlə əlaqəsi tamam kəsilmişdi. Bakıya giriş yalnız Xəzər dənizi vasitəsilə mümkün idi. İqtidarda olan kommunist bolşeviklərin Şaumyan liderliyindəki hökuməti və 26 Bakı Komissarları iqtidarı çox çətin günlərini yaşayırdı. Şaumyan, Çiçerinə göndərdiyi bir teleqramda cəbhədəki vəziyyətin get-gedə pisləşdiyini, Bakı Sovetinin sağçı qanadından bəzi qrupların ingilisləri dəvət etmək qərarına gəldiklərini və şəhərin üzərinə hücum edən qüvvələrin nizami Türk Ordusu olduğunu bildirərək, Rusiyadan təcili kömək göndərilməsini istəyirdi. Bu aralarda Rusiyanın əlində tutduğu İdil (Volqa) boylarında üsyan qalxmışdı. (Davamı...)

Redaktə  Seçilmiş şəkil

Azərbaycan Parlamentinin açılışı münasibətilə hazırlanmış medal

Redaktə  Seçilmiş bioqrafiya

Məhəmməd Əmin Rəsulzadə — Azərbaycanlı dövlət və ictimai xadimi, siyasətçi və publisist, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin (1918-1920) banilərindən və Azərbaycan siyasi mühacirətinin liderlərindən biri. Azərbaycan tarixinin ən görkəmli və böyük şəxsiyyətlərindən olub, Azərbaycan milli istiqlal hərəkatına başçılıq etmişdir. Onun "Bir kərə yüksələn bayraq, bir daha enməz!" ifadəsi XX əsrdə Azərbaycanda müstəqillik hərəkatının şüarı olmuşdur. 1917-ci ilin payızında M.Ə.Rəsulzadə Rusiya parlamentinə Azərbaycan və Türküstandan millət vəkili seçilmişdir. 1918-ci il mayın 26-da Zaqafqaziya seymi daxili fraksiyaların çəkişmələri nəticəsində ləğv olundu. Həmin ayın 27-də seymin müsəlman fraksiyasına daxil olan müxtəlif partiyaların üzvlərindən ibarət olan Azərbaycan milli şürası yarandı. Səs çoxluğu ilə M.Ə.Rəsulzadə milli şüranın sədri seçildi. 1918-ci il mayın 28-də bütün ölkələrin radio stansiyaları və qəzetləri Azərbaycan istiqlaliyyətinin elan olunmasını dünyaya yaydılar. Bu o demək idi ki, Azərbaycan xalqı öz varlığını, bir xalq kimi mövcudluğunu bütün bəşəriyyətə çatdırır və milli dövlətinin qurduğunu tam şəkildə bəyan edirdi. Fətəli xan Xoyskinin başçılığı ilə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökuməti təşkil olundu. Beləliklə, Azərbaycan xalqı nəinki türk xalqları arasında, həmçinin, bütün islam şərqi aləmində ilk dəfə olaraq respublika qurdu. (Davamı...)

Redaktə  Sitat

Bu gündən etibarən Azərbaycan xəlqi hakimiyyət həqqinə malik olduğu kibi Cənubi-Şərqi Zaqafqaziyadan ibarət Azərbaycan dəxi kamil-əl-hüquq müstəqil bir dövlətdir.

— Azərbaycanın İstiqlal Bəyannaməsi

Redaktə  Əlaqəli portallar

Azərbaycan	Cənubi Azərbaycan

Redaktə  Mövzular

• Ümumi: Azərbaycan bayrağı, Azərbaycan himni, Azərbaycanın İstiqlal Bəyannaməsi, Azərbaycan (ekzonim), Azərbaycan rublu
• Şəxsiyyətlər: Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Əlimərdan bəy Topçubaşov, Həsən bəy Ağayev, Fətəli xan Xoyski, Nəsib bəy Yusifbəyli, Camo bəy Hacınski, Şəfi bəy Rüstəmbəyli, Nəriman bəy Nərimanbəyli, Cavad bəy Məlikyeqanov, Mustafa Mahmudov
• Döyüşlər: Bakı döyüşü, Azərbaycan-Ermənistan müharibəsi (1918-1920), Bakı əməliyyatı, Göyçay savaşı, Ağsu döyüşü,Yalama döyüşü

Redaktə  Vikimediya