Türk-Fransa müharibəsi

Türk-Fransa müharibəsi
Türk-Fransa müharibəsi
	Türkiyə İstiqlaliyyət müharibəsi
	; Fransa erməni legionu
Tarix	dekabr 1918 - oktyabr 1921
Yeri	Kilikiya, Cəzirə
Səbəbi	Fransanın Cənub-Şərqi Anadolunu işğal cəhdi
Nəticəsi	Türkiyənin qələbəsi:; Kilikiya müqaviləsi,; Ankara müqaviləsi,; Lozanna müqaviləsi
Ərazi dəyişikliyi	Türkiyə
Münaqişə tərəfləri
Türkiyə Böyük Millət Məclisi hökuməti ; Türk Milli Hərəkatı; Milli qüvvəllər	Fransa; Fransa erməni legionu
Komandan(lar)
Əli Fuad Cəbəsoy ; Əli Sahib Ursavaş; Əli Qılınc; Şefik Özdemir bəy	Anri Quron
Tərəflərin qüvvəsi
; 18 min nəfər (münaqişənin əvvəlində) ; 25 min nəfər (cəmi)	; 25-30 min nəfər, (Mart 1920) ; təxminən 40 min nəfər (May 1920) ; 70 min nəfər (Fevral 1921) ; Fransa erməni legionu 10150 nəfər
İtkilər
məlum deyil	5 min nəfərdən artıq
Ümumi itkilər
	10 min nəfərə yaxın
	10 min nəfərə yaxın
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Türk-Fransa müharibəsi və ya Türkiyə İstiqlaliyyət müharibəsinin Cənub Cəbhəsi, həmçinin Kilikya kampaniyası və Fransızların Kilikiyaya müdaxiləsi — 1918-ci ilin dekabrından 1921-ci ilin oktyabrına qədər Türkiyə İstiqlaliyyət müharibəsi çərçivəsində Fransa ekspedisiya qüvvələri ilə 1920-ci ilə qədər nizamsız türk hərbi birləşmələri arasında, sonradan Türkiyə Böyük Millət Məclisi hökuməti rəhbərliyi ilə gedən döyüşlər.

Tarixi

Mudros müqaviləsindən sonra Fransa ordusu 1916-cı il gizli Says-Piko sazişinə uyğun olaraq Çukurovaya hərəkət etdi. Müharibədən sonra Osmanlı imperiyasının bölünməsi haqqında olan sazişdə Livan, Suriya, Şimali İraq və Türkiyənin cənub-şərqi Fransanın maraq zonası kimi tanınırdı. Fransızlar İskəndərun (Alexandretta) və Erganidəki mis mədənlərini ələ keçirdi. Digər tərəfdən, Mesopotamiyanın münbit torpaqları və Mosul vilayəti (burada iri neft yataqlarının olması ehtimal olunurdu) ingilislər üçün prioritet idi.^[10] Razılaşmaya görə, fransızlar Anadolunun özlərinə ayrılan cənub bölgələrinə gələnə qədər Antep, Maraş və Urfa şəhərlərinə ingilislər nəzarət edəcəkdi.^[11]

Elə həmin il Fransa-Erməni müqaviləsi bağlandı, ona əsasən Fransa erməni legionu yaradıldı. General Edmund Allenbinin komandanlığı altında Fransa erməni legionu erməni könüllülərdən ibarət idi.^[12]

Hadisələrin gedişi

İstinadlar

↑ Millî Mücadele'de İlk Kurşun ve Dörtyol'un Düşman İşgalinden Kurtuluşu Arxivləşdirilib 2018-03-15 at the Wayback Machine (Turkish)
↑ en:Erik Jan Zürcher: Turkey: A Modern History, I.B.Tauris, 2004, ISBN 1850433992, page 149.
↑ Military Training Publishing Corporation, 1921, National service (Volumes 9–10), page 287.
↑ Yücel Güçlü: The question of the Sanjak of Alexandretta: A study in Turkish-French-Syrian relations, Turkish Historical Society Printing House, 2001, ISBN 9751614031, page 36.
↑ Yücel Güçlü, 2001, page 36.
↑ Western Society for French History. Meeting: Proceedings of the ... Annual Meeting of the Western Society for French History, New Mexico State University Press, 1996, page 206.
↑ Ahmet Hulki Saral, Türk İstiklal Harbi Güney Cephesi IV, Ankara, 1996, pg 47
↑ Guclu, Yucel: Armenians and the Allies in Clicia 1914-1923 (2010). University of Utah Press. June 2009. Page 144, quoting Henry Franklin-Bouillon: "In Cilicia, France was expending 5 million francs a year and had buried some 5,000 of its sons..."
↑ tr:Turgut Özakman: Vahidettin, M. Kemal ve milli mücadele: yalanlar, yanlışlar, yutturmacalar, Bilgi Yayınevi, 1997, ISBN 9754946698, page 444.
↑ http://www.kahramanmaras.gov.tr/anasayfa.asp?menu=1&ana=2&alt=1&sayfa=27 (#bare_url_missing_title).
↑ http://www.kahramanmaras.gov.tr/anasayfa.asp?menu=1&ana=2&alt=1&sayfa=21 (#bare_url_missing_title).
↑ "Армянский легион: история разочарования". 2022-09-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-09-27.

Ədəbiyyat

И. Г. Дроговоз «Турецкий марш: Турция в огне сражений», — Минск: «Харвест», 2007. ISBN 978-985-16-2075-9
Финкель Кэролайн. История Османской империи. Видение Османа (3000 nüs.). М.: АСТ, Мидгард. 2010. ISBN 978-5-17-043651-4.
Andrew Mango «Ataturk», — London: John Murray, 2004. ISBN 978-0-7195-6592-2.
Саакян Р. Г. Франко-турецкие отношения и Киликия в 1918-1923 гг. — Ереван, из-во АН АрмССР, 1986. 283 с., 3000 экз.

Xarici keçidlər

[1] Millî Mücadele'de İlk Kurşun ve Dörtyol'un Düşman İşgalinden Kurtuluşu Arxivləşdirilib 2018-03-15 at the Wayback Machine (Turkish)

[2] :Erik Jan Zürcher: Turkey: A Modern History, I.B.Tauris, 2004, ISBN 1850433992, page 149.

[3] Military Training Publishing Corporation, 1921, National service (Volumes 9–10), page 287.

[4] Yücel Güçlü: The question of the Sanjak of Alexandretta: A study in Turkish-French-Syrian relations, Turkish Historical Society Printing House, 2001, ISBN 9751614031, page 36.

[5] Yücel Güçlü, 2001, page 36.

[annualmeeting-6] Western Society for French History. Meeting: Proceedings of the ... Annual Meeting of the Western Society for French History, New Mexico State University Press, 1996, page 206.

[7] Ahmet Hulki Saral, Türk İstiklal Harbi Güney Cephesi IV, Ankara, 1996, pg 47

[8] Guclu, Yucel: Armenians and the Allies in Clicia 1914-1923 (2010). University of Utah Press. June 2009. Page 144, quoting Henry Franklin-Bouillon: "In Cilicia, France was expending 5 million francs a year and had buried some 5,000 of its sons..."

[9] tr:Turgut Özakman: Vahidettin, M. Kemal ve milli mücadele: yalanlar, yanlışlar, yutturmacalar, Bilgi Yayınevi, 1997, ISBN 9754946698, page 444.

[10] ttp://www.kahramanmaras.gov.tr/anasayfa.asp?menu=1&ana=2&alt=1&sayfa=27 (#bare_url_missing_title).

[11] ttp://www.kahramanmaras.gov.tr/anasayfa.asp?menu=1&ana=2&alt=1&sayfa=21 (#bare_url_missing_title).

[автоссылка1-12] "Армянский легион: история разочарования". 2022-09-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-09-27.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

Türk-Fransa müharibəsi

Mündəricat

Tarixi

Hadisələrin gedişi

İstinadlar

Ədəbiyyat

Xarici keçidlər

Naviqasiya menyusu

Türk-Fransa müharibəsi

Tarixi

Hadisələrin gedişi

İstinadlar

Ədəbiyyat

Xarici keçidlər

Naviqasiya menyusu

Axtar