Türkiyənin inzibati bölgüsü

Türkiyə inzibati və məhəlli şərtlər nəzərə alınmaqla müxtəlif inzibati hissələrə ayrılmışdır. Mərkəzi idarə quruluşu baxımından ellərə, elçələrə, və kəndlərə bölünmüşdür. Bunlara “mülki idarə bölümlər”i deyilir.

İnzibati hissələrin müəyyən coğrafi vəziyyətləri, iqtisadi şərtləri, ictimai xidmətlərinin gərəkləri və nəqliyyat vəziyyətləri diqqətə alınmaqdadır.

Türkiyənin ən böyük inzibati vahidləri “il” (bizim dildə el) olaraq adlanırlar. Bir elin ərazisi el mərkəzi, “ilçə” (elçə) mərkəzləri və elçələrə bağlı bütün kəndləri əhatə edir. Ellərdə idarə etmə və icra vəzifəsini, dövlətin təyin etdiyi qubernatorlar yerinə yetirər. Respublikanın ilk illərində 63 olan el sayı, dəyişən şərtlər və ehtiyaclara görə bu gün 81-ə çatmışdır. İnkişaf etmiş bir çox elçə də el olmağı gözləyir.

Eldən daha kiçik inzibati vahidlərə “ilçə” (bizim dldə elçə) adı verilir. Hər el, böyüklüyünə görə müxtəlif sayda elçələrdən ibarətdir. Elçələrdə mülki amirə “kaymakam” adı verirlər. Ən kiçik inzibati vahidlər isə kəndlərdir. Muxtar tərəfindən idarə olunan kənd, rəhbərlik baxımından elçə mərkəzinə bağlıdır.

Son əhali sayımına görə Türkiyənin 81 eli (30 böyükşəhər), 922 elçəsi, 387 şəhəri, 18.293 kəndi, 32.207 qonşuluq və 109.890 küçesi vardır.

Rənglər

	“Başkənd” (paytaxt) və “böyükşəhər”
	“Böyükşəhər”

Türkiyə Cümhuriyyətinin ellərinin sıralanmış siyahısı Plaka nömrəsi (avtomobillərin bölgələrə görə olan nəqliyyat vasitəsi kodları) İl (El) adı Ərazi (km2) Əhali sayı Əhali sıxlığı Telefon kodu Qubernator 01 Adana 14.125 2.165.595 156 322 Mustafa Büyük 02 Adıyaman 7.644 597.835 85 416 Mahmut Demirtaş 03 Afyonqarahisar 14.772 706.371 49 272 Hakan Yusuf Güner 04 Ağrı 11.520 549.435 48 472 Musa Işın 05 Amasya 5.702 321.913 57 358 İbrahim Halil Çomaktekin 06 Ankara 25.437 5.150.072 210 312 Mehmet Kılıçlar 07 Antalya 20.909 2.222.562 107 242 Muammer Türker 08 Artvin 7.359 169.674 23 466 Kemal Cirit 09 Aydın 7.943 1.041.979 133 256 Erol Ayyıldız 10 Balıqəsir 14.272 1.189.057 83 266 Mustafa Yaman 11 Biləcik 4.310 209.925 49 228 Ahmet Hamdi Nayir 12 Bingöl 8.277 266.019 32 426 Yavuz Selim Köşger 13 Bitlis 8.885 338.023 48 434 Ahmet Çınar 14 Bolu 8.341 284.789 34 374 Aydın Baruş 15 Burdur 7.174 256.898 38 248 Hasan Kürklü 16 Bursa 10.882 2.787.539 267 224 Münir Karaloğlu 17 Çanaqqala 9.995 511.790 52 286 Hamza Erkal 18 Çanqırı 7.490 183.550 25 376 Vahdettin Özcan 19 Çorum 12.797 527.220 41 364 Ahmet Kara 20 Dənizli 11.861 978.700 84 258 Şükrü Kocatepe 21 Diyarbəkir 15.272 1.635.048 109 412 Hüseyin Aksoy 22 Ədirnə 6.119 400.280 66 284 Dursun Ali Şahin 23 Elazığ 9.313 568.753 67 424 Murat Zorluoğlu 24 Ərzincan 11.903 223.633 19 446 Süleyman Kahraman 25 Ərzurum 25.355 763.320 30 442 Ahmet Altıparmak 26 Əskişəhər 13.925 812.320 59 222 Güngör Azim Tuna 27 Qaziantəb 6.887 1.889.466 277 342 Ali Yerlikaya 28 Girəsun 6.831 429.984 63 454 Hasan Karahan 29 Gümüşxana 6.440 146.353 23 456 Yücel Yavuz 30 Hakkari 7.228 276.287 38 438 Yakup Canbolat 31 Hatay 5.867 1.519.836 261 326 Ercan Topaca 32 İsparta 8.913 418.780 51 246 Vahdettin Özkan 33 Mərsin 15.620 1.727.255 112 324 Özdemir Çakacak 34 İstanbul 5.313 14.377.018 2.767 212,216 Vasip Şahin 35 İzmir 12.007 4.113.072 342 232 Mustafa Toprak 36 Qars 9.939 296.466 29 474 Günay Özdemir 37 Kastamonu 13.136 368.907 28 366 Şehmus Günaydın 38 Kayseri 17.170 1.322.376 78 352 Orhan Düzgün 39 Qırxlareli 6.304 343.723 55 288 Esengül Civelek 40 Qırşəhər 6.544 222.707 35 386 Necati Şentürk 41 Qocaeli 3.623 1.722.795 477 262 Hasan Basri Güzeloğlu 42 Konya 41.001 2.108.808 54 332 Muammer Erol 43 Kütahya 12.043 571.554 48 274 Şerif Yılmaz 44 Malatya 12.146 769.544 65 422 Süleyman Kamçı 45 Manisa 13.269 1.367.905 104 236 Erdoğan Bektaş 46 Qəhrəmanmərəş 14.525 1.089.038 76 344 Mustafa Hakan Güvençer 47 Mardin 8.858 788.996 90 482 Ömer Faruk Koçak 48 Muğla 12.974 894.509 70 252 Amir Çiçek 49 Muş 8.090 411.216 51 436 Seddar Yavuz 50 Nevşəhər 5.407 286.250 53 384 Mehmet Ceylan 51 Niğdə 7.400 343.898 47 388 Necmeddin Kılıç 52 Ordu 5.952 724.268 122 452 İrfan Balkanlıoğlu 53 Rizə 3.919 329.779 84 464 Ersin Yazıcı 54 Sakarya 4.878 932.706 193 264 Hüseyin Avni Coş 55 Samsun 9.352 1.269.989 140 362 İbrahim Şahin 56 Siirt 5.499 318.366 58 484 Mustafa Tutulmaz 57 Sinop 5.805 204.526 35 368 Yasemin Özata Çetinkaya 58 Sivas 28.619 623.116 22 346 Alim Barut 59 Təkirdağ 6.339 906.732 144 282 Enver Salihoğlu 60 Tokat 10.073 597.920 60 356 Cevdet Can 61 Trabzon 4.662 766.782 164 462 Abdil Celil Öz 62 Tunceli 7.705 86.527 12 428 Osman Kaymak 63 Şanlıurfa 19.451 1.845.667 98 414 İzzettin Küçük 64 Uşaq 5.382 349.459 65 276 Ahmet Okur 65 Van 21.334 1.085.542 56 432 İbrahim Taşyapan 66 Yozğad 14.097 432.560 31 354 Abdulkadir Yazıcı 67 Zonquldaq 3.306 598.796 181 372 Ali Kaban 68 Ağsaray 7.997 384.252 51 382 Şeref Ataklı 69 Bayburt 3.741 80.607 22 458 Yusuf Odabaş 70 Qaraman 8.924 240.362 27 338 Murat Koca 71 Qırıqqala 4.575 271.092 60 318 Ali Kolat 72 Batman 4.680 557.593 120 488 Azmi Çelik 73 Şırnaq 7.203 488.966 68 486 Ali İhsan Su 74 Bartın 2.079 189.405 91 378 Seyfettin Azizoğlu 75 Ərdəhan 5.156 100.809 21 478 Ahmet Deniz 76 İğdır 3.546 192.056 54 476 Davut Haner 77 Yalova 850 226.514 267 226 Selim Cebiroğlu 78 Qarabük 4.103 231.333 56 370 Orhan Alimoğlu 79 Kilis 1.444 128.781 90 348 Süleyman Tapsız 80 Osmaniyə 3.215 506.807 162 328 Kerem Al 81 Düzcə 2.574 355.549 139 380 Ali Fidan 1 Əhali statistikası 2000-ci ildə edilən son sayıma görə düzənlənmişdir. * Afyon elinin adı 5285 sayılı qanunla (11/01/2005 tarihli r.g.) dəyişdirilmişdir. El və el mərkəzlərinin adları Türkiyənin bir elin mərkəz elçəsi ümumiyyətlə ellə eyni ada sahib olmasına baxmayaraq bu hər vaxt etibarlı deyil. 2005 etibarilə, Türkiyənin 81 elinin üçünün adı el mərkəzinin adından fərqlidir: Hatay, Qocaeli və Sakarya. Bu ellərin el mərkəzlərinin adı sırasıyla Antakya, İzmit və Adabazarıdır. Əvvəllər Hakkari elinin mərkəzi Çöləmərik, Tunceli elinin mərkəzi Kalan idi. Artvin 1956'a qədər Çorux elinin mərkəzi idi. Bu tarixdən sonra isə elin adı Artvin olaraq dəyişdirildi. Bənzər şəkildə Mərsin elinin adı da yaxın zamana qədər İçel idi. Elin adının 2002-ci ildə Mərsinə çevrilməsinə baxmayaraq el plaka sırası 33 olaraq qaldı. Türkiyənin mərkəzinin adı fərqli olan elçələr də vardır. Məsələn: Afyonqarahisara bağlı Sincanlı elçəsinin mərkəzinin adı Sinanpaşadır.