Türkiyənin inzibati bölgüsü
Türkiyə inzibati və məhəlli şərtlər nəzərə alınmaqla müxtəlif inzibati hissələrə ayrılmışdır. Mərkəzi idarə quruluşu baxımından ellərə, elçələrə, və kəndlərə bölünmüşdür. Bunlara “mülki idarə bölümlər”i deyilir.
İnzibati hissələrin müəyyən coğrafi vəziyyətləri, iqtisadi şərtləri, ictimai xidmətlərinin gərəkləri və nəqliyyat vəziyyətləri diqqətə alınmaqdadır.
Türkiyənin ən böyük inzibati vahidləri “il” (bizim dildə el) olaraq adlanırlar. Bir elin ərazisi el mərkəzi, “ilçə” (elçə) mərkəzləri və elçələrə bağlı bütün kəndləri əhatə edir. Ellərdə idarə etmə və icra vəzifəsini, dövlətin təyin etdiyi qubernatorlar yerinə yetirər. Respublikanın ilk illərində 63 olan el sayı, dəyişən şərtlər və ehtiyaclara görə bu gün 81-ə çatmışdır. İnkişaf etmiş bir çox elçə də el olmağı gözləyir.
Eldən daha kiçik inzibati vahidlərə “ilçə” (bizim dldə elçə) adı verilir. Hər el, böyüklüyünə görə müxtəlif sayda elçələrdən ibarətdir. Elçələrdə mülki amirə “kaymakam” adı verirlər. Ən kiçik inzibati vahidlər isə kəndlərdir. Muxtar tərəfindən idarə olunan kənd, rəhbərlik baxımından elçə mərkəzinə bağlıdır.
Son əhali sayımına görə Türkiyənin 81 eli (30 böyükşəhər), 922 elçəsi[1], 387 şəhəri, 18.293 kəndi, 32.207 qonşuluq və 109.890 küçesi vardır.
“Başkənd” (paytaxt) və “böyükşəhər” | |
“Böyükşəhər” |
1 Əhali statistikası 2000-ci ildə edilən son sayıma görə düzənlənmişdir.
El və el mərkəzlərinin adları[redaktə | mənbəni redaktə et]Türkiyənin bir elin mərkəz elçəsi ümumiyyətlə ellə eyni ada sahib olmasına baxmayaraq bu hər vaxt etibarlı deyil. 2005 etibarilə, Türkiyənin 81 elinin üçünün adı el mərkəzinin adından fərqlidir: Hatay, Qocaeli və Sakarya. Bu ellərin el mərkəzlərinin adı sırasıyla Antakya, İzmit və Adabazarıdır. Əvvəllər Hakkari elinin mərkəzi Çöləmərik, Tunceli elinin mərkəzi Kalan idi. Artvin 1956'a qədər Çorux elinin mərkəzi idi. Bu tarixdən sonra isə elin adı Artvin olaraq dəyişdirildi. Bənzər şəkildə Mərsin elinin adı da yaxın zamana qədər İçel idi. Elin adının 2002-ci ildə Mərsinə çevrilməsinə baxmayaraq el plaka sırası 33 olaraq qaldı. Türkiyənin mərkəzinin adı fərqli olan elçələr də vardır. Məsələn: Afyonqarahisara bağlı Sincanlı elçəsinin mərkəzinin adı Sinanpaşadır. |
- ↑ "bizimil". 2022-01-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-05-23.