Tuva mətbəxi

Tuvaların ən tanınmış yeməklərindən biri Xuşur

Tuva mətbəxi— Türk xalqlarından biri olan Tuvaların ənənəvi yeməkləri. Tuva mətbəxi mal-qara saxlamaq və köçəri yaşayış tərzi ilə sıx əlaqəsi var. Tuva mətbəxi ət yeməkləri və ağartı məhsulları ilə zəngindir. Yeməklərin çoxu Orta Asiya və Monqol yeməklərinə bənzəyir.

Məhsullar

Tuvalar arasında, ət yeməklərinin hazırlaması üçün daha çox quzu, keçi və sığır ətindən istifadə olunur. Eləcə nadir hallarda at əti və tarbaqan ətidə işlədilir. Öküz və şimal maralı ətidə tuvaların yaşadığı bəzi yerlərdə işə gəlir.

Süd məhsulları üçün inək südü ən çox, daha az keçi və at südündən istifadə edilir, ancaq xüsusi bir əkinçilik növünün xarakterik olduğu bəzi yerlərdə dəvə və maral südü istifadə olunur . Çiy süd yeyilmir, ancaq mayalanır. İstisna olaraq çiy süzülmüş südün qaynar suya əlavə edildiyi və qaynadıldığı zaman südlə çay tökülməsi hallarıdır.

Ənənəvi Tuva mətbəxində, az miqdarda yetişdirilən buğda, arpa və Çindən gətirilən düyüdən istifadə edilir. Son bir neçə ildə Makaron da geniş yayılmışdır. Keçmişdə Tuva mətbəxində tərəvəz istifadəsi çox az idi. Çağdaş mətbəxdə şorbalarda kartof , kələm , yerkökü , sarımsaq və soğandan istifadə edir.

Yeməklər

İçkilər:

• Qımız
• Arağa— Südlü araq növü
• Südlü çay (Süttüq şai)
• Ayran

Süd məhsulları:

• Bıştak pendiri
• Tarak— qıvrılmış süd
• Qurut
• Arjı— qurudulmuş kəsmik

Ət yeməkləri:

• Soqaja— yanan kömürlər üzərinə qızardılmış, bitki yağına bükülmüş bir qaraciyər parçasıdır. Daha çox quzunu kəsdikdən dərhal sonra hazırlanır.
• Kara mın (Qara bulyon)— Müxtəlif dənli bitkilər (darı), quzu əti və içalatından əldə edilin qara rəngli bulyondur, düyü ilə də yeyilir.
• İziq-xan(İsti-qan)— Kolbasa növü.
• Uja— Qoyun quyruğundan əldə olunan sulu yemək.
• Tırtkan— Bağırsaqlardan və incə doğranmış ətdən əldə edilən kolbasa.
• Çörəmə— Qoyun mədə və bağırsaqları dilimlərindən əldə edilən kolbasaya bənzər yemək.
• İjin-xırın- Doğranılmış soğan, sarımsaq və qoyun ciyərinin qızardılması.

Başqa yeməklər:

• Xuşur
• Bağırsaq
• Buuz— Mantı növüdür. Tuva buuzu monqol buuzundan daha kiçikdir.
• Mançı— İncə doğranmış ətdən küftələr.

Dalqan

• Dalqan— Qovrulmuş arpa və ya buğdanın iri unu.
• Xaarqan-dalqan— Mayasız çörək növü.
• Bıjırqan-dalqan— Qızardılmış düz çörək.

Ədviyyələr:

• Kulça— Yabanı soğanın əzilmiş başları.
• Koynut— Tuvaların yaşadığı ərazilərdə bitən bir növ yabanı şüyüd.

İstinadlar

• Tuva mətbəxi
• Tuva yeməkləri qrup səhifəsi