Vikipediya:Həftənin yaxşı məqaləsi/mart 2025

Həftənin yaxşı məqaləsi arxivi

2015: Yanvar – Fevral – Mart – Aprel – May – İyun – İyul – Avqust – Sentyabr – Oktyabr – Noyabr – Dekabr

2016: Yanvar – Fevral – Mart – Aprel – May – İyun – İyul – Avqust – Sentyabr – Oktyabr – Noyabr – Dekabr

2017: Yanvar – Fevral – Mart – Aprel – May – İyun – İyul – Avqust – Sentyabr – Oktyabr – Noyabr – Dekabr

2018: Yanvar – Fevral – Mart – Aprel – May – İyun – İyul – Avqust – Sentyabr – Oktyabr – Noyabr – Dekabr

2019: Yanvar – Fevral – Mart – Aprel – May – İyun – İyul – Avqust – Sentyabr – Oktyabr – Noyabr – Dekabr

2020: Yanvar – Fevral – Mart – Aprel – May – İyun – İyul – Avqust – Sentyabr – Oktyabr – Noyabr – Dekabr

2021: Yanvar – Fevral – Mart – Aprel – May – İyun – İyul – Avqust – Sentyabr – Oktyabr – Noyabr – Dekabr

2022: Yanvar – Fevral – Mart – Aprel – May – İyun – İyul – Avqust – Sentyabr – Oktyabr – Noyabr – Dekabr

2023: Yanvar – Fevral – Mart – Aprel – May – İyun – İyul – Avqust – Sentyabr – Oktyabr – Noyabr – Dekabr

2024: Yanvar – Fevral – Mart – Aprel – May – İyun – İyul – Avqust – Sentyabr – Oktyabr – Noyabr – Dekabr

2025: Yanvar – Fevral – Mart – Aprel – May – İyun – İyul – Avqust – Sentyabr – Oktyabr – Noyabr – Dekabr

Bu gün 23 mart 2025, Bazar (İlin 12. həftəsi); bu an saat 12:16 (UTC)
(yenilə) Keşi təmizlə

9. Həftə

Müqəddəs Pavel kafedralı — Birləşmiş Krallığın paytaxtı Londonda yerləşən Anqlikan kafedralı və London yepiskopunun iqamətgahı. Kafedral, London yepiskopluğuna tabe olan bütün kilsələrin ana kilsəsi kimi fəaliyyət göstərir. London şəhərinin ən yüksək nöqtəsi olan Ladqeyt-Hilldə inşa edilmiş kilsə, I dərəcəli vacibliyə malik abidə kimi İngiltərənin qeydiyyata alınmış tarixi abidələri siyahısına salınmışdır. Hazırkı kafedralın yerində b.e. 604-cü ilində inşa edilmiş kilsə kimi, kafedral da Həvari Pavelə ithaf edilmişdir. XVIII əsrin sonlarına aid olan hazırkı kilsə binası, İngilis barokkosu üslubunda Ser Kristofer Ren tərəfindən dizayn edilmişdir. Renin sağlığında tamamlanmış kilsə inşası, Böyük London yanğınından sonra, şəhərin bərpa layihəsinin bir hissəsi olmuşdur. Ərazidə olmuş və Böyük Yanğın zamanı böyük bir hissəsi dağılmış qotik üslublu Köhnə Müqəddəs Pavel kafedralı, orta əsrlər və erkən modern London həyatında böyük rol oynamışdır.

Kafedral Londonun ən məşhur və ikonik görməli yerlərindən biridir. Renin şəhər kilsələrinin qüllələri ilə əhatə olunmuş kafedral günbəzi 300 ildən artıqdır ki, London skaylaynında dominant yer tutur. 111 metr gündürlüyə malik kafedral, 1710-1963-cü illər arasında şəhərin ən hündür tikilisi olaraq qalmışdır. Müqəddəs Pavel kafedralının günbəzi, hələ də dünyanın ən böyük günbəzlərindən biridir. Liverpul kafedralından sonra Birləşmiş Krallıq ərazisindəki ikinci ən böyük kilsə binasıdır.

(Davamı...)

bax – müzakirə et – redaktə et – tarixçə

10. Həftə

İldırım təşkilatı — 1942-ci ildə Azərbaycanda sovet işğalına qarşı yaradılmış gizli, millətçi tələbə təşkilatı. Təşkilat üzvlərinin hədəfləri Azərbaycan dilinin qorunması və istifadəsinin genişləndirilməsi, yüksək vəzifələrə azərbaycanlıların təyin edilməsi və müstəqil Azərbaycanın qurulması olub.

8 nəfərdən ibarət olan təşkilatın bütün üzvləri 1948-ci ildə həbs olunublar. Azərbaycan SSR Ali Məhkəməsi tərəfindən bütün əmlakları müsadirə olunmaq şərtilə 5 il seçki hüququndan və azadlıqdan məhrum olunublar. Onlardan 3 nəfərə 25 il qalan 5 nəfərə isə 10 il həbs cəzası verilib.

Həbsdən azad olunduqdan sonra hər biri təhsillərini davam etdiriblər. Öz sahələrində yüksəlib müxtəlif elmi və fəxri adlara layiq görülüblər.

(Davamı…)

bax – müzakirə et – redaktə et – tarixçə

11. Həftə

Zəngəzur ekspedisiyası — Azərbaycan Xalq Cümhuriyətinin nizami qüvvələrinin Qarabağdan Zəngəzura etdiyi hücum nəzərdə tutulur. Hücumun məqsədi Türkiyə ilə Azərbaycan arasındakı sonuncu əngəli də ortadan qaldırmaq idi. Hücum zamanı Naxçıvandakı milis dəstələrinin və yenə burada olan iki Türk taqımını da bu əməliyyat istiqamətində hücuma keçmişdir.

Hərbi toqquşma heç bir tərəfin qəti üstünlüyü olmadan bitməklə bərabər ölkələr arasındakı hərbi münaqişənin də sonlanması ilə nəticələnməmişdir. Həm Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin, həm də Ermənistan Demokratik Respublikasının sonrakı mövcudluğu dövründə, hər iki ölkənin bolşeviklər tərəfindən işğalının ilkin mərhələsində Zəngəzur məsələsi də öz aktuallığını saxlamışdır.

Ümumilikdə Zəngəzur uğrunda gedən proseslər Ermənistan və Azərbaycan arasında davam etməkdə olan və daha geniş əraziləri ehtiva edən mübarizənin və hərbi münaqişənin yalnız bir hissəsi idi.

(Davamı...)
bax – müzakirə et – redaktə et – tarixçə

12. Həftə

Avgi — qədim yunan mifologiyasında personaj, Elidada yaşayan epey tayfasının padşahı. Bir versiyaya görə, atası Günəş tanrısı Helios tərəfindən ona verilən çoxsaylı sürülərə sahib idi. Mikena padşahı Evrisfey Herakla Avgi tövlələrini uzun illər yığılan peyindən bir gündə təmizləməyi tapşırmışdı. Herakl Avgi ilə razılaşmışdı ki, o, pul müqabilində tövlələri bir gündə təmizləyəcək. Razılıq əldə ediləndən sonra Herakl ən yaxın çaylardan kanal qazmış və tövlələrin divarlarını sökmüşdü. Bundan sonra su tövlədəki bütün çirkləri yuyub aparmışdı. Avgi işin müqabilində razılaşdırılan məbləği ödəməkdən imtina etmiş, ardınca isə Herakl ona qarşı müharibəyə başlamışdı. Elida padşahı ilk hücumu dəf etmişdi, lakin sonra məğlub olmuşdur. Mifin bir versiyasına görə, o, Herakl tərəfindən öldürülmüş, digər bir versiyaya görə isə sağ qalmış və çox sonra təbii səbəblərdən vəfat etmişdir.

"Avgi tövlələri" ifadəsi ifrat dərəcədə kirli və diqqətdən kənarda qalmış bir şeyi təsvir etmək üçün istifadə olunan bir ifadədir.

(Davamı...)

bax – müzakirə et – redaktə et – tarixçə

13. Həftə

"GIF"in tələffüzü — "Graphics Interchange Format" qrafik mübadilə formatının akronimi olan "GIF" sözünün necə tələffüz edilməsi. Bu məsələ 1990-cı illərdən bəri mübahisə mövzusudur. İngilis dilində populyar olaraq təkhecalı söz kimi tələffüz olunan akronimin ingilis dilində ən çox işlənən tələffüzü

ⁱ/dʒɪf/ (yumşaq "g"; Azərbaycan dilində "cib" sözündəki "c" kimi) və

ⁱ/ɡɪf/ (sərt "g"; Azərbaycan dilində "qara" sözündəki "q" kimi) kimidir, burada fərqlənən cəhət "G" hərfi ilə təmsil olunan fonemdir. Bir çox ictimai xadim və qurumlar mövzu ilə əlaqədar müzakirələrdə tərəf tutmuş, formatın yaradıcısı Stiven Vilhayt özü 2013-cü il "Webby Awards" mərasimində çıxış edərək yumşaq "g" ilə edilən tələffüzün düzgün olduğunu bildirmişdir.

Hər bir tələffüz formasının istifadə edilmə tezliyi regionlara görə fərqli olsa da, aparılan sorğulara əsasən ümumi mənzərədə sərt "g" ilə edilən tələffüzün daha çox istifadə olunduğu müəyyən edilmişdir. Bundan əlavə, bəzi natiqlər akronimdəki hər hərfi tələffüz edərək ⁱ/dʒiː aɪ ɛf/ formasından istifadə edirlər. İngilis dilinin lüğətlərində ümumi olaraq hər iki əsas alternativi etibarlı qəbul edilir və linqvistik təhlillər ingilis dilində olan oxşar sözlərin tələffüz tezliklərinə əsaslanaraq hər ikisi üçün aydın üstünlük göstərmirlər. Akronimin tələffüz formaları ingilis dilindən başqa dillərdə də dəyişə bilir.

(Davamı...)

bax – müzakirə et – redaktə et – tarixçə