Məhəmməd Əli Rəsulzadə

Məhəmməd Əli Rəsulzadə
Məhəmməd Əli Əbdüləziz oğlu Rəsulzadə
Fayl:Məhəmməd Əli Rəsulzadə.jpg
Doğum tarixi	7 aprel 1882
Doğum yeri	Novxanı, Bakı quberniyası, Rusiya İmperiyası
Vəfat tarixi	3 fevral 1982 (99 yaşında)
Vəfat yeri	İstanbul, Türkiyə
Vətəndaşlığı	Rusiya imperiyası→ AXC→ Türkiyə
Fəaliyyəti	siyasətçi
Partiyası	Müsavat Partiyası (1911–), Hümmət Partiyası (1904–)
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Məhəmməd Əli Əbdüləziz oğlu Rəsulzadə (d. 7 aprel 1882, Novxanı, Bakı quberniyası, Rusiya İmperiyası — ö. 3 fevral 1982, İstanbul, Türkiyə) — ictimai xadim, Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin əmisi oğlu, jurnalist, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin üzvü. Azərbaycan milli istiqlal hərəkatının fəal iştirakçılarından biri.

Haqqında

Məhəmmədəli Rəsulzadə 7 aprel 1882-ci il tarixdə Novxanıda anadan olmuşdur. 1911-ci ilin oktyabr ayında Bakıda Tağı Nağı oğlu və Abbasqulu Kazımzadə ilə birlikdə Müsavat Firqəsini qurmuşdur. 3 fevral 1982-ci il tarixdə İstanbulda vəfat etmişdir.

Fəaliyyəti

Məhəmməd Əmin Rəsulzadə yoldaşları ilə. Sağdan sola: Abbasqulu Kazımzadə, Kərbəlayi Vəli Mikayılov, Nəsib bəy Yusifbəyli, Mirzə Məmməd Axundov, Məhəmməd Əmin Rəsulzadə, Məmməd Əli Rəsulzadə, Tağı Nağıyev

İlk təhsilini din xadimi olan atasından almış, sonralar maarif xadimi Sultanməcid Qənizadənin rəhbərliyi ilə Bakıda açılmış 2-ci "rus-müsəlman" məktəbində oxumuşdur. Siyasi fəaliyyətə 1902-ci ildə M.Ə.Rəsulzadənin rəhbərliyi ilə yaranmış və Azərbaycanında Rusiya müstəmləkəçiliyinə qarşı mübarizə aparan "Müsəlman gənclik təşkilatı"nda başlamışdır. 1904-cü ilin axırında Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası (RSDFP) Bakı Komitəsinin nəzdində Mirhəsən Mövsümov, Məmməd Həsən Hacınski və Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin rəhbərliyi ilə yaradılan ilk müsəlman sosial-demokrat təşkilatın əsası bu təşkilatla qoyulmuşdur. Həmin "Hümmət" təşkilatına ilk daxil olanlardan biri də Məhəmməd Əli Rəsulzadə idi. O, "Hümmətin "Təkamül" (1906–1907) və "Yoldaş" (1907) qəzetlərində inqilabi hərəkata dair məqalələrlə çıxış etmişdir.

1907-ci ildə Balaxanı neft rayonunda P.Caparidze, M.Əzizbəyov, İ.Fioletov, S.Əfəndiyev və başqalarının iştirakı ilə təşkil olunan "Neft sənayesi fəhlələrinin ittifaqı"nın sədri P.Caparidze, texniki katibi isə Məhəmməd Əli Rəsulzadə idi.

1911-ci ilin oktyabrında Bakıda gizli şəkildə təşkil olunmuş Müsəlman Demokratik Müsavat Partiyasının müəssislərindən olmuşdur. Partiyanın əsas orqanı olan "Açıq söz" (1915–19) qəzetinin müxtəlif vaxtlarda naşiri və redaktoru Məhəmməd Əli Rəsulzadə idi.

1918-ci il dekabrın 7-də Bakıda təntənəli surətdə açılmış Azərbaycan Parlamentinə gizli səsvermə yolu ilə Bakıdan üzv seçilmiş, 1919-cu ilin əvvəllərində təşkil olunmuş Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumət mətbəəsinin müdiri təyin olunmuşdur. Məhəmməd Əli Rəsulzadə 1919-cu ilin oktyabrında "Türk Ədəmi-Mərkəziyyət Müsavat Partiyası" Bakı komitəsinin üzvü seçilmişdi.

Aprel işğalından (1920) sonra iki ilə yaxın Moskvada Xalq Millətlər Komissarlığına tabe olan kooperativ təşkilatında işləyən Məhəmməd Əli Rəsulzadə 1922-ci ilin yayında Bakıdan İrana və oradan isə İstanbula mühacirətə getmişdir. M.Rəsulzadə həmin dövrdə İstanbulda nəşr olunan "Yeni Qafqasya", "Azəri türk", "Odlu yurd", "Azərbaycan yurd bilgisi" və s. mətbuat orqanları ilə yaxından əməkdaşlıq etmişdir. Onun Türkiyədə Azərbaycan ədəbiyyatının təbliği sahəsindəki fəaliyyəti də diqqətəlayiqdir. 1952-ci ildən Ankarada nəşr olunan "Azərbaycan" jurnalında "M.Ə.Rəsuloğlu" imzası ilə çoxlu məqaləsi dərc olunmuşdur.

Həmçinin bax

• Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamenti