Mədxalizm

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç

İslam

İslam Tarixi

İmanın şərtləri

Tövhid • Mələklər
Kitablar • Peyğəmbərlər
Məad • Axirət
Qəza ve Taleh

İslamın beş şərti

Kəlmeyi-şəhadət • Namaz
Oruc • Həcc
Zəkat

Etiqad məzhəbləri
Əşərilər • Matüridilər • Qədərilər (Mötəzililər) • Cəbrilər • Mürcilər • Cəhmiyyə • Müşəbbihilər • Sələfilər
Fiqh məzhəbləri
Sünnilər:
Hənəfilər • Malikilər • Şafiilər • Hənbəlilər
Yox olmuş məzhəblər:
Zahirilər • Auzailər • Leysilər • Səvrilər • Cəririlər

Şiələr:
İmamilər (Cəfərilər (Əxbarilər • Üsulilər • Şeyxilər) • Ələvilər • Ənsarilər • Qızılbaşlar) • Zeydilər •
İsmaililər (Qərmətilər • Xaşxaşilər • Fəthilər • Xəttabilər) • Vaqifiyyə • Rafizilər (Batinilər) • Qeysanilər • Xürrəmilər • Baziğiyyə • Qurabiyyə
Xaricilər:
Mühakkimə • Əcrədilər (Meymunilər • Səələbilər) • Əzraqilər • Bəyhəsilər • İbadilər • Nəcdatilər • Süfrilər

Həmçinin bax

Sufilər • Yəsəvilik • Nəqşibəndilik • Sührəvərdilik • Xəlvətilik • Səfəvilik • Bayramilik • Bəktaşilik • Cəlvətilik • Cərrahilik • Çiştiyyə • Ehqaqiyə • Gülşənilik • Hürufilik • Kübravilik • Məlamətilik • Mövləvilik • Nemətullahiyyə • Nöqtəvilik • Qələndərilik • Qadiriyyə • Rahmaniyyə • Rifailik • Rövşənilər • Sənusilər • Şaziliyyə • Zahidiyyə • Nüseyrilər • Druzlar • İslam fəlsəfəsi

Mədxalizm və ya Mədinə camaatı — məşhur sələfi üləması Rəbi ibn Hadi əl-Mədxalinin əsərlərindən ilhamlanan sələfi hərəkatı daxilində bir cərəyan[1][2][3][4]. Politoloq Ömər Aşur və bəzi Qərb KİV-ləri "mədxalizmi" dini bir təriqət olaraq təyin edirlər.

Mədxalizm ideologiyasının təməl daşı, öz təbəələrini əsassız zorakılığa məruz qoysa belə, hökumətə şübhəsiz sədaqətdir[5]. Yaxın Şərqdəki diktatura rejimlərinə tez-tez qarşı çıxan digər İslam qruplarından fərqli olaraq, Mədxalitlər bu cür rejimləri açıq şəkildə dəstəkləyirlər[6].

Bəzi tədqiqatçılar hərəkatın doğulmasını Müsəlman Qardaşlarına və Seyid Qutb (Qutbitlər) tərəfdarlarına qarşı reaksiya ilə əlaqələndirirlər. 1990-cı illərdə Səudiyyə Ərəbistanı və Misir hökumətləri islamçı hərəkatın daha radikal ünsürlərinə qarşı sələfi mədxaliləri dəstəkləyirlər.

Analitiklərin fikrincə, Hollandiyadakı bütün sələfilərin təxminən yarısını mədxalilər təşkil edir. Politoloq Talqat Mamıraymovun fikrincə, Qazaxıstanda ibadət edən müsəlmanların təxminən 5–10%-i sələfilərdir, onların arasında sələfi mədxaliləri üstünlük təşkil edir və onlar öz ardıcıllarını dövlət hakimiyyətinə tamamilə tabe olmağa çağırırlar.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ Omayma Abdel-Latif. Trends in Salafism. Brusel: Centre for European Policy Studies. ISBN 9789290798651 https://archive.org/details/islamistradicali0000abde (#bare_url_missing_title). Islamist Radicalisation: The Challenge for Euro-Mediterranean Relations
  2. ↑ "The Muslim 500: The World's Most Influential Muslims // Sheikh Rabi' Ibn Haadi 'Umayr Al Madkhali". Royal Aal al-Bayt Institute for Islamic Thought. 2013-03-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-11-21.
  3. ↑ ICG Middle East Report N°31. "Saudi Arabia Backgrounder: Who Are the Islamists?" (PDF). 2008-11-18 tarixində arxivləşdirilib (PDF).
  4. ↑ Roel Meijer. . New York: Columbia University Press. 2009. səh. 49. Global Salafism: Islam’s New Religious Movement
  5. ↑ Zoltan Pall. http://carnegieendowment.org/2014/05/07/kuwaiti-salafism-and-its-growing-influence-in-levant/ha83 (#bare_url_missing_title). 2014-10-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 24 fev 2024.
  6. ↑ Martijn de Koning. The 'Other' Political Islam: Understanding Salafi Politics. New York: Columbia University Press. 2012. səh. 159. ISBN 9780231154260. Whatever Happened to the Islamists?: Salafis, Heavy Metal Muslims and the Lure of Consumerist Islam
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Mədxalizm&oldid=7503838"