Palçıq vulkanları qrupu Dövlət Təbiət Qoruğu

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keçin Axtarışa keçin
Palçıq vulkanları qrupu Dövlət Təbiət Qoruğu
Ayrantökən palçıq vulkanı
Ayrantökən palçıq vulkanı
BTMB kateqoriyası — Ia (Ciddi Təbiət Qoruğu)
Sahəsi 12.322,84 hektar
Yaradılma tarixi 15 avqust 2007
İdarəetmə orqanı AETSN
Yerləşməsi
40°27′49″ şm. e. 49°57′27″ ş. u.
Ölkə  Azərbaycan
Rayon Abşeron
Yerləşməsi Abşeron yarımadası
Yaxın şəhər Bakı
Palçıq vulkanları qrupu Dövlət Təbiət Qoruğu xəritədə
Palçıq vulkanları qrupu Dövlət Təbiət Qoruğu
Palçıq vulkanları qrupu Dövlət Təbiət Qoruğu

Palçıq vulkanları qrupu Dövlət Təbiət Qoruğu[1] – Azərbaycanın Abşeron rayonunda yerləşən dövlət qoruğu. Qoruğun ərazisi 12.322,84 hektardır və burada 43 palçıq vulkanı mühafizə olunur.[2] Dünyanın ən böyük palçıq vulkanı Torağay da bu qoruqda mühafizə olunur.[3][4][5]

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Azərbaycan Respublikası palçıq vulkanlarının ən çox yayıldığı ölkədir.[6] Hazırda ölkədə 400-dən çox palçıq vulkanı qeydə alınıb[7], bu da dünyada olan palçıq vulkanlarının yarısının Azərbaycanda olduğunu bildirir. Palçıq vulkanları qrupu Dövlət Təbiət Qoruğu Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2007-ci il 15 avqust tarixli 2315 nömrəli Sərəncamı ilə Bakı və Abşeron yarımadasında yerləşən palçıq vulkanlarının bir hissəsinin ərazisində yaradılıb. Müvafiq Sərəncama əsasən Dövlət Təbiət Qoruğunun yaradılmasının əsas məqsədi kimi palçıq vulkanlarına antropogen təsirlərin azaldılması, ərazidə aparılan intensiv inşaat işləri və vulkanların püskürmə ehtimalı olan zonalarda yaşayış binalarının inşasının qarşısınının alınması göstərilib. Bundan sonra Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinin 2011-ci il 29 sentyabr tarixli 294 nömrəli Sərəncamı ilə 12.322,84 ha sahədə 43 palçıq vulkanının ərazisi qoruq elan edilib.[1]

Fəaliyyət[redaktə | mənbəni redaktə et]

Qoruğun fəaliyyətində əsasən iki prioritet istiqamət müəyyən olunmuşdur:

  • Vulkanik landşaftın, təbiət komplekslərinin və obyektlərinin təbii vəziyyətini qoruyub saxlamaq məqsədi ilə təbiət ərazilərinin mühafizəsini həyata keçirmək.[1]
  • Elmi tədqiqatları təşkil etmək və ekoloji monitorinqi həyata keçirmək.[1]

Qoruq əməkdaşları xüsusi mühafizə statusu şamil edilmiş 43 palçıq vulkanında mütamadi olaraq elmi stasionar müşahidələr aparmaqla ekoloji şəraitin proqnozlaşdırılması, təbiətin mühafizəsinin elmi əsaslarının hazırlanması, vulkanik proseslərin dinamikasının öyrənilməsi ilə yanaşı, həm də, onların antropogen müdaxilələrdən qorunmasını təmin etməklə vulkanik landşaftın təbii vəziyyətini saxlayırlar.[1]

Qoruğa daxil olan palçıq vulkanları[redaktə | mənbəni redaktə et]

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ 1 2 3 4 5 "Bakı və Abşeron yarımadasının Palçıq vulkanları qrupu Dövlət Təbiət Qoruğu". AETSN (az.). 2017-09-27 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 27 sentyabr 2017.
  2. ↑ "Palçıq vulkanları qrupu DTQ" (az.). eco.gov.az. February 2, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: August 9, 2022.
  3. ↑ Ronnie Gallagher. "Mud Volcanoes in Azerbaijan" (ingilis). volcanodiscovery.com. June 17, 2012 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: August 11, 2022.
  4. ↑ "Dünyanın ən nəhəng palçıq vulkanı 30 ildən sonra bu il ikinci dəfə püskürüb" (ingilis). Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi. 24 aprel 2018. 19 fevral 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 11 avqust 2022.
  5. ↑ "Грязевые вулканы (Гобустан)" (ingilis). azterra.az. 28 sentyabr 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: August 11, 2022.
  6. ↑ Ed Browne. "What Is a Mud Volcano? Huge Explosion Rocks Oil-Rich Caspian Sea" (ingilis). Newsweek. July 5, 20221. July 5, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: August 11, 2022.
  7. ↑ "Azerbaijan mud volcano triggers huge blast in Caspian oil and gas fields" (ingilis). BBC World Service. July 5, 2021. July 5, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: August 11, 2022.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Palçıq_vulkanları_qrupu_Dövlət_Təbiət_Qoruğu&oldid=7019706"