Pensər
Pensər — Azərbaycan Respublikasının Astara rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.
Pensər | |
---|---|
![]() | |
38°36′48″ şm. e. 48°49′02″ ş. u. | |
Ölkə |
![]() |
Rayon | Astara rayonu |
Tarixi və coğrafiyası | |
Saat qurşağı | |
Əhalisi | |
Əhalisi |
|
![]() |
Etimologiyası[redaktə | mənbəni redaktə et]
Pensər kənd adının tərkibindəki penə sözü talış dilindəki «yuxarı» və sə «baş», «hündür» sözlərindəndir (Yuxarıbaş kəndi).[1]
Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kəndin qədim adı Butəsərdir.
Şeyx Zahid Gilani Astaranın Butəsər ( indiki Pensər) kəndində XIII əsrin sufi alimi Seyid Cəmallədindən dərs almışdır. Cəmallədin Gilani 1253 -cü il noyabrın 28-də vəfat etmiş, məzarı Astara rayonunun Pensər kənd qəbristanlığındadır.
Astarada bir neçə əsrin yadigari olan kərpic kürəsi aşkar olunub. Bu kürə vasitəsi ilə bişirilən kərpiclərlə rayonda ilk ümumtəhsil müəssisəsi olan Rus-Tatar məktəbi titkilib. İndi bu kürə Astaranın Pensər kəndində qorunub saxlanılır. Kərpic Kürəsi kəndin sakini İntizar Mürsəlov tərəfindən aşkarlanıb. O, iki il əvvəl həyətində ağac əkmək üçün çala qazarkən hansısa tikilinin kərpicləri üzə çıxır. O, bu barədə rayon mədəniyyət və turizm idarəsinə məlumat verir. Aparılan tədqiqatlara əsasən məlum olur ki, həmin kərpiclərin 19-cu əsrin əvvəllərində inşa olunan kərpic kürəsinin qalıqlarıdır. Bu kərpic kürəsi İntizarın ulu babası, Astara mahalında dövrünün tanınmış xeyriyyəçi olan Hacı Teymura məxsusdur. O, nənəsindən vaxtilə bu həyətdə kərpic kürəsinin mövcud olduğunu tez-tez eşidib. Amma onun yerini heç kim dəqiqləşdirə bilməyib. Çünki, represiya illərində kürə torpağa basdırılırb. Mütəxəsisslər kərpic bunu sovet rejiminin imkanlı adamlara münasibətinin nəticəsi kimi dəyərləndirir. Tarixi faktlar da göstərir ki, burada bişirilən kərpiclər vasitəsilə Pensər və ətraf ərazilərdə bir sıra irimiqyaslı tikililər inşa olunub. Hacı Teymurun özünün şəxsi vəsaiti ilə tikdirdiyi XIX əsrdə Hacı Teymur məscidinin binası bu kürədə hazırlanan kərpicdən tikilib. Hacı Teymurun oğlu Hacı Osmanda 1912-ci ildə ilk rus-tatar məktəbinin bünövrəsini məs buradakı bişirilmiş kərpiclərdən qoymuşdur. Həmin məktəb binası da 1912-ci ildə aşılmış Pensər kəndində fəaliyyət göstərmiş məktəblərdən biridir. Qeyd edək ki, hazırda Hacı Teymur məscidi və Astarada ilk ümümtəhsil müəssisəsi olan Rus-Tatar məktəbinin binası yerli əhəmiyyətli mədəni abidə kimi dövlət qorunur.[mənbə göstərin]
Tanınmış şəxslər[redaktə | mənbəni redaktə et]
Şəhidləri[redaktə | mənbəni redaktə et]
- İsmayıl Əliyev (1973-1992).
- Elruz Camalov (1974-1994).
- İlyas Rəhmanov (1965-1996).
- Pərvin Salmanzadə (1991-2020).
- Samir Səmədov (2002-2020).
İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]
- ↑ Akademik Budaq Budaqovun Şəxsi Veb Portalı Arxivləşdirilib 2016-04-14 at the Wayback Machine-Azərbaycanın Lənkəran regionu Toponimlərinin İzahlı Lüğəti Kitabı
![]() |
Astara rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |
![]() |
Kənd ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin. |