Astara (Azərbaycan)
![]() |
Bu məqalə Astara (şəhər) haqqındadır. Digər mənalar üçün Astara səhifəsinə baxın. |
Astara | |
---|---|
![]() | |
38°26′24″ şm. e. 48°52′30″ ş. u. | |
Ölkə | |
Tarixi və coğrafiyası | |
Sahəsi |
|
Mərkəzin hündürlüyü | −22 m |
Saat qurşağı | |
Əhalisi | |
Əhalisi |
|
Rəsmi dili | azərbaycanca |
![]() |
Astara — Azərbaycan Respublikasının Astara rayonunun inzibati mərkəzi. 1945-ci ildə rayon tabeli şəhər statusu almışdır.[1] Astara şəhəri Astara çayının sol sahilində yerləşir. Şəhərdən 3 km aralıda Astara dəmiryolu stansiyası yerləşir.
Tarixi[redaktə | əsas redaktə]
Azərbaycanın İranla sərhəddində (bir hissəsi Cənubi Azərbaycan ərazisindədir), Astaraçayın mənsəbində, Xəzər dənizinin sahilindədir, Lənkəran ovalığındadır. Astara sözü yerli talış dilində və həmçinin digər İran dillərində "ulduz" mənasını verir. XIII əsrə aid mənbələrdə Astara yaşayış məntəqəsi adı kimi xatırlanır. Astara çayının İran sahilində yerləşən şəhər və port da Astara adlanır. Bu şəhərin qədim adı Qum olmuşdur. Fars dilində "qum" sözü də "alçaq yer, aşağı yer" kimi izah edilir. Azərbaycanın Rusiya imperiyası tərəfindən işğal edildiyi dövrdə Astara qəsəbə kimi Bakı quberniyasının Lənkəran qəzasına daxil olub. 1945-ci ildə Astara şəhər statusu alıb.
Coğrafi yerləşməsi[redaktə | əsas redaktə]
Astara bir kiçik şəhər olaraq, Azərbaycanın cənub-şərq hissəsi və İran ilə sərhəddə yerləşir.Şəhər şərqdən Xəzər dənizi və qərbdən Talış dağları vasitəsi ilə əhatə edilərək havası rütubətli və nisbətən isti keçir.Bura Azərbaycanın ən çox yağıntılı şəhəridə sayılır.[2]
Görməli yerləri[redaktə | əsas redaktə]
- Astara rayon tarix-diyarşünaslıq muzeyi
- Tacir evi
- Qəhrəmanlar bağı
- Savalan istirahət kompleksi[3]
Yanarbulaq[redaktə | əsas redaktə]
Astara-Lənkəran yolundaki Ərçivan qəsəbəsində yerləşir.Çox maraqlı bir görüntüdən ibarətdir bu bulaq,belə ki kibriti axan suya yaxınlaşdırdıqda alovlanıb yanmaqa başlayır.Mütəxəssislər bunu suyun tərkibində olan kükürd maddəsi ilə izah edirlər,ancaq daha maraqlısı budur ki sudan içməyə də istifadə etmək mümkündür.[4]
Astara bulvarı[redaktə | əsas redaktə]
Park-bulvar kompleksi Astara şəhərində Xəzər dənizi sahili boyunca 1 kilometr uzunluğu əhatə edir.Park-bulvarın sahəsi 6 hektar və çimərliyin sahəsi 2 hektar olmaqla,burada fəvvarə kompleksi,süni şəlalər,yay-qış uşaq əyləncə mərkəzləri,açıq fitnes meydançası,kafe-çay evi və uşaq əyləncə attraksionları quraşdırılmışdır.[4]
Məscid və türbələr[redaktə | əsas redaktə]
- Şahağa məscidi
- Pensər kəndindəki Hacı Təhməz və Hacı Cahan məscidləri.[5]
- XIX əsrə aid olan məscid(Astara şəhərində)[3]
Əhalisi[redaktə | əsas redaktə]
|
Etnik qrup |
17-23 yanvar, 1939-cu il sa.[10] | |
---|---|---|
Sayı | % | |
cəmi | 1 388 | 100.00% |
azərbaycanlı | 740 | 53.31% |
rus | 423 | 30.48% |
talış | 167 | 12.03% |
ukraynalı | 15 | 1.08% |
erməni | 11 | 0.79% |
alman | 7 | 0.50% |
gürcü | 5 | 0.36% |
yəhudi | 3 | 0.22% |
ləzgi | 2 | 0.14% |
avar | 2 | 0.14% |
digər | 13 | 0.94% |
1979-cu ildə 11,950[11] nəfər əhalisi olan şəhər əhalisi 2009-cu il siyahıyaalmasına əsasən 16,515[11] nəfərdir. Etnik quruluşuna görə azərbaycanlılardan(əsasən talış, qismən türklərdən)[11] ibarətdir.
Görkəmli şəxsləri[redaktə | əsas redaktə]
- Ziya Bünyadov - şərqşünas, tarixçi, Sovet İttifaqı Qəhrəmanı
- Sultan Məmmədov - ictimai-siyasi xadim
- Aydın Məmmədov - general, dövlət xadimi
- Mirzə Cəbiyev - Sovet İttifaqı Qəhrəmanı
- İlya Kaverin - Sovet İttifaqı Qəhrəmanı
- Ömər Əliyev - BVM-si iştirakçısı, uzunömürlü, xeyriyyəçi
- Yalçın Nəsirli - Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı
- Sudeyf İmamverdiyev - həkim, ictimai-siyasi xadim
- Şakir Yaqubov - əməkdar jurnalist
- Oqtay Kazımov - azərbaycanlı bəstəkar, Azərbaycan Respublikasının xalq artisti
- Rəşad Mahmudov - ürək-damar cərrahı
- Söhrab Tahir - xalq şairi
- Əhəd Muxtar - şair, tərcüməçi
- Kamran Nəzirli - yazıçı-dramaturq
- Maqsud Məmmədov - professor
- Cəbrail Osmanov - əməkdar rabitəçi
- Vasif Əliyev- əməkdar Neftçi, ADNSU-nin professoru
- Orxan Abbasov - Yer elmləri üzrə fəlsəfə doktoru, dosent, elmi tədqiqatçı (AMEA)
- Hüseynağa Qafarov - əməkdar iqtisadçı
- Seymur Nəsirov– tədqiqatçı-alim, Azərbaycanın Misirdə Diaspor Təşkilatları Birliyinin sədri
Mənbə[redaktə | əsas redaktə]
- Azərbaycan toponimlərinin ensklopedik lüğəti, II cilddə. Bakı-2007. I cild, səh. 51.
İstinadlar[redaktə | əsas redaktə]
- ↑ Президиум Верховного Совета Азербайджанского ССР. "Азербайджанская ССР, Административно-территориальное деление на 1 января 1961-го года". Азербайджанское государственное издательство, Баку, 1961, стр. 8
- ↑ Mycaucasus
- ↑ 1 2 muhaz.org
- ↑ 1 2 itinari
- ↑ Mycaucasus
- ↑ SSRİ əhalisinin siyahıya alınması (1959)
- ↑ SSRİ əhalisinin siyahıya alınması (1970)
- ↑ SSRİ əhalisinin siyahıya alınması (1979)
- ↑ SSRİ əhalisinin siyahıya alınması (1989)
- ↑ Ethno-Caucasus, Этнодемография Кавказа: Население Астаринского района (по переписи 1939 года)
- ↑ 1 2 3 Encyclopaedia İranica:Astara a town and a district in the Ṭāleš region on the Caspian coast