Oğuz

Oğuz
Oğuz
	41°04′17″ şm. e. 47°27′55″ ş. u.
Ölkə	Azərbaycan;
Başçı	Eyvaz Qurbanov
Tarixi və coğrafiyası
Mərkəzin hündürlüyü	630 ± 1 m, 652 m
Saat qurşağı	UTC+04:00;
Əhalisi
Əhalisi	7.400 nəf. (2019);
Rəsmi dili	Azərbaycan dili
Rəqəmsal identifikatorlar
Poçt indeksi	AZ 4800
Nəqliyyat kodu	48
	oguz-ih.gov.az
	Xəritəni göstər/gizlə Oğuz
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Oğuz (əvvəlki adı: Vartaşen) — Azərbaycanda şəhər, Oğuz rayonunun inzibati mərkəzi. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 7 fevral 1991-ci il tarixli, 54-XII saylı Qərarı ilə Vartaşen rayonunun Vartaşen şəhəri Oğuz şəhəri adlandırılmışdır.^[4]

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Vartaşenin çoxdan qurulduğu, Bejanov tərəfindən sübut edildiyi kimi, bir çoxu kəndin yanında olduğu kimi, qədim kurqan və qəbiristanlıqlardır. Vartaşen və Nic qəsəbələri, əfsanələrə görə, qədim dövrlərdə Kür çayının cənubundakı qədim erməni Utik vilayətində məskunlaşmış Utievlər və ya biri üçün doğma yerlər idi.

1722-ci ildə I Pyotrun Qafqaz ekspedisiyası zamanı ona ünvanladığı bir məktubda özlərini "Ağvanlar" adlandırdılar. 1807-ci ildə Şəki xanı Cəfər Kuli Xanın (azərbaycanlı) rus olduğu Vartaşen və Nici ermənilərə verəcəkdi, rus çarı I Alexander-a bir məktub yazdı: 1824-cü il Şəki əyalətinin kameral təsvirinə əsasən Kərimli kəndində (indiki Oğuz şəhərində) 657 təsərrüfatda 3153 nəfər əhali yaşayırdı ki, onların da 1646 nəfərini kişilər, 1507 nəfərini isə qadınlar təşkil edirdi.^[5]

Əhalisi[redaktə | mənbəni redaktə et]

1 yanvar 2013-cü il tarixli məlumata əsasən əhalisi 6,891 nəfər olsa da^[6].2019-cu ilin məlumatına görə 7,400 nəfərdən artıq şəhərdə yaşayır.^[7]

1819-cu il üçün Şəki vilayətinin təsviri Vartaşenin "Tatar" (Azərbaycan) kəndini göstərir.

Vartaşen məktəbinin keçmiş müdiri Mixail Bejanov "Qafqazın yerlərini və tayfalarını təsvir etmək üçün materiallar toplusu" kitabında Udinlərin Vartaşen və Nic kəndlərində yaşadıqlarını və bir çox "tatar" (yəni Azərbaycan) sözlərini özündə cəmləşdirən Dağ dilində danışdıqlarını qeyd edir.

1908-ci il üçün "Qafqaz təqvimi" nə görə kənddə 1090 udin, 629 rus və 35 azərbaycanlı ("Tatarlar" mənbəyində) yaşayırdı.

1921-ci il Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı Siyahıyaalmasına görə Vartaşendə 1262 nəfər yaşayırdı, Udilər üstünlük təşkil edən milliyyət idi.

Azərbaycanın 1999-cu il siyahıya alınmasına görə Oğuz bölgəsində 104 Udin yaşayırdı və 2009-cu ilədək 74 Udin qaldı.

İqtisadiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]

Şəhərdə xalçaçılıq inkişaf etmişdir, qida sənayesi müəssisələri, asfalt zavodu var. Tütün yetişdirən sovxoz.

Coğrafiya[redaktə | mənbəni redaktə et]

Oğuz Şəkinin şərqində, şəhərin şərqdən və qərbdən sərhədləri olan Qafqaz silsiləsinin cənub yamacının ətəyində, demək olar ki, 594 m yüksəklikdə yerləşir; hamar bir düzənlik cənuba uzanır. Şəhərin şərq tərəfində, bir çox döngə düzəldən Eljigan çayı əsas silsilədən çıxır.

İdman[redaktə | mənbəni redaktə et]

Şəhərdə bir döyüş sənəti məktəbi var - aikido.

Qardaşlaşmış şəhərlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Nova Qoritsa – Sloveniya^[8]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

↑ ¹ ² GEOnet Names Server. 2018.
↑ http://www.stat.gov.az.
↑ http://www.dyp.gov.az/index.php?/az/content/210.
↑ "Azərbaycan Respublikasının Bakı, Gəncə və Sumqayıt şəhərlərinin, Abşeron, Ağdaş, Ağsu, Ağcabədi, Balakən, Bərdə, Beyləqan, Vartaşen, Quba, Qutqaşen, Daşkəsən, İmişli, Yevlax, Kəlbəcər, Kürdəmir, Gədəbəy, Goranboy, Laçın, Lerik, Lənkəran, Mirbəşir, Puşkin, Saatlı, Füzuli, Cəbrayıl və Şamxor rayonlarının, Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti Şuşa rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 7 fevral 1991-ci il tarixli, 54-XII saylı Qərarı". 2022-05-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-09-06.
↑ Z.Cavadova. Şimal-Qərbi Azərbaycanın əhali tarixi və tarixi demoqrafiyası (XIX əsrin əvvəlləri - 70-ci illəri) Bakı,2002, səh.51
↑ "Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi". 2015-11-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-21.
↑ "Əhali sayı". 2012-04-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-08-01.
↑ Rajabova, Sara. "Azerbaijani hero Mikhailo commemorated in Slovenia". AzerNews.az. 24 dekabr 2013. 2021-02-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 sentyabr 2018.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

Oğuz rayonu ilə əlaqədar bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

[_64d3112762fe8eff-1] ¹ ² GEOnet Names Server. 2018.

[_b52e2a6f10fa06a7-2] ttp://www.stat.gov.az.

[_e11e92971f93b9fb-3] ttp://www.dyp.gov.az/index.php?/az/content/210.

[4] "Azərbaycan Respublikasının Bakı, Gəncə və Sumqayıt şəhərlərinin, Abşeron, Ağdaş, Ağsu, Ağcabədi, Balakən, Bərdə, Beyləqan, Vartaşen, Quba, Qutqaşen, Daşkəsən, İmişli, Yevlax, Kəlbəcər, Kürdəmir, Gədəbəy, Goranboy, Laçın, Lerik, Lənkəran, Mirbəşir, Puşkin, Saatlı, Füzuli, Cəbrayıl və Şamxor rayonlarının, Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayəti Şuşa rayonunun inzibati ərazi bölgüsündə qismən dəyişikliklər edilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 7 fevral 1991-ci il tarixli, 54-XII saylı Qərarı". 2022-05-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-09-06.

[5] Z.Cavadova. Şimal-Qərbi Azərbaycanın əhali tarixi və tarixi demoqrafiyası (XIX əsrin əvvəlləri - 70-ci illəri) Bakı,2002, səh.51

[6] "Azərbaycan Respublikasının Dövlət Statistika Komitəsi". 2015-11-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2015-10-21.

[Əhali-7] "Əhali sayı". 2012-04-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-08-01.

[8] Rajabova, Sara. "Azerbaijani hero Mikhailo commemorated in Slovenia". AzerNews.az. 24 dekabr 2013. 2021-02-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 19 sentyabr 2018.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Oğuz rayonunun yaşayış məntəqələri
Şəhərlər	Oğuz
Qəsəbələr	Bədəldərə
Kəndlər	Abdallı • Baş Daşağıl • Bayan • Bucaq • Calut • Çaldaş • Çayqovuşan • Dəymədağlı • Dəymədərə • Ərmənət • Filfilli • Hallavar • Xaçmaz • Xaçmazqışlaq • Xalxal • Xalxalqışlaq • Kərimli • Qarabaldır • Qarabulaq • Qumlaq • Mollalı • Muxas • Padar • Sincan • Şirvanlı • Tayıflı • Tərkeş • Top • Yaqublu • Yemişanlı • Yenikənd • Zərrab
Ləğv olunmuş kəndlər	Böyük Söyüdlü • Oğuzqışlaq

Azərbaycanın inzibati bölgüsü
Muxtar respublika	Naxçıvan
Rayonlar	Abşeron Ağcabədi Ağdam Ağdaş Ağstafa Ağsu Astara Babək* Balakən Beyləqan Bərdə Biləsuvar Cəbrayıl Cəlilabad Culfa* Daşkəsən Füzuli Gədəbəy Goranboy Göyçay Göygöl Hacıqabul Xaçmaz Xızı Xocalı Xocavənd İmişli İsmayıllı Kəlbəcər Kəngərli* Kürdəmir Qax Qazax Qəbələ Qobustan Quba Qubadlı Qusar Laçın Lerik Lənkəran Masallı Neftçala Oğuz Ordubad* Saatlı Sabirabad Salyan Samux Sədərək* Siyəzən Şabran Şahbuz* Şamaxı Şəki Şəmkir Şərur* Şuşa Tərtər Tovuz Ucar Yardımlı Yevlax Zaqatala Zəngilan Zərdab
Respublika tabeli şəhərlər	Bakı Gəncə Xankəndi Lənkəran Mingəçevir Naftalan Sumqayıt Şəki Şirvan Yevlax
Muxtar Respublika tabeli şəhərlər	Naxçıvan
Rayon tabeliyində olan şəhərlər	Ağcabədi Ağdam Ağdaş Ağdərə Ağstafa Ağsu Astara Balakən Beyləqan Bərdə Biləsuvar Cəbrayıl Cəlilabad Culfa* Daşkəsən Dəliməmmədli Əsgəran Füzuli Gədəbəy Goranboy Göyçay Göygöl Göytəpə Hacıqabul Horadiz Xaçmaz Xırdalan Xızı Xocalı Xocavənd Xudat İmişli İsmayıllı Kəlbəcər Kürdəmir Qax Qazax Qəbələ Qobustan Qovlar Quba Qubadlı Qusar Laçın Lerik Liman Masallı Neftçala Oğuz Ordubad* Saatlı Sabirabad Salyan Samux Siyəzən Şabran Şahbuz* Şamaxı Şəmkir Şərur* Şuşa Tərtər Tovuz Ucar Yardımlı Zaqatala Zəngilan Zərdab
Digər	İqtisadi rayonlar
* — Naxçıvan Muxtar Respublikasının rayonları və həmin rayonların tərkibindəki şəhərlər