Portal:Tibb

redaktə   "Medicus curat, natura sanat - Təbiət sağaldır, həkim kömək edir". Tibb portalına xoş gəlmisiniz! redaktə   Seçilən məqalə Anesteziologiya (yun. ἀν-an (inkar), yun. αἴσϑησις- hisiyyat, lat. logos- elm) keyləşdirmə, ağrısızlaşdırma mexanizmini, üsul və metodlarını öyrənən, tətbiq edən tibb sahəsi. Hesab edirlər ki, yunan filosofu Dioskorid ilk dəfə e.ə. I əsrdə mandraqorun narkotik təsirini təsvir etmək üçün anesteziya terminindən istifadə etmişdir. 1721-ci ildə universal etimoloji ingilis lüğətində (ing. Bailey`s) anesteziya "hissiyat qüsuru", Britaniya ensiklopediyasında (1771) "hissiyatdan məhrum olma" kimi göstərilir. Cərrahi əməliyyatların aparılmasına imkan verən yuxuya bənzər hal haqqındakı Oliver Uendel Holmsin (ing. Oliver Wendell Holmes) fikirləri bu sahəni elm kimi öyrənməyə və onu anesteziologiya termini ilə adlandırmağa səbəb olmuşdur. Məqaləni oxu...' redaktə   Seçilən şəkil Kəllə trepanasiyası redaktə   Dərman bitkiləri Qara qarağat — dibes cinsinə aid bitki növü. Vitaminlərin miqdarına görə qara qarağat daha üstün sayılır. Bunun tərkibində 400 mq% C vitamini vardır. Odur ki, qara qarağat daha çox becərilir. Qara qarağat gilələrlə, ağ və qırmızı qarağat isə salxımlarla dərilir. Qara qarağat 2 həftə müddətinə, ağ və qırmızı qarağat isə 5-7 gün müddətinə saxlanıla bilir. Bunların şehli olması saxlama müddətini daha da azaldır. Qara qarağatın tərkibində 7-10% şəkər, o cümlədən 5,7-7% qlükoza, 0,9-1,6% fruktoza və 0,5-2% saxaroza, 1,9-3,7% turşu (limon və alma), 1,5% pektin maddəsi, 3,76% sellüloza, 0,33-0,42% aşı maddəsi, 0,5% mineral maddə, 0,53-1,41% azotlu maddə vardır. Qara qarağatın yayılmış sortlarından Məhsuldar Liya, Boskop nəhəngi, Lakston, 8-ci Devison, Gent, Qoliaf, Sentyabr Danielyası, Neapolitanski və s.-dir. Məqaləni oxu... redaktə   Dərmanlar Propofol, Diprivan (ing. propofol), qısamüddətli təsirə malik, vena daxili, yuxugətirici ağ-süd rəngli suspenziv anestetik preparat. Əsasən ümumi anesteziya zamanı istifadə edilir. Propofol həm giriş (induksiya) və həm də bazis narkozu üçün, süni koma tələb olunan, süni tənnəfüsdə olan xəstələrə geniş tətbiq edilir. Kimyəvi tərkib etibarilə barbituratlara aid olmasa da anestetik effektliliyinə görə onlardan heç də əksik deyildir. Əksinə propofol vasitəsilə narkoza giriş və ondan çıxış "yumuşaq", aydın və tezdir. Propofol sırf anestetik olub, analgetik effekti demək olar ki yoxdur. Buna görə də narkoz zamanı propofol analgetiklərlə (fentanil, suffentanil, rapifen, ultiva) kombinə olunmuş şəkildə istifadə edilir. Həkimlər öz aralarında zarafatla onu "yuxu südü" də adlandırırlar. Vena daxilinə yeridilməsi çox vaxt ağrılı olduğundan yerli anestetiklərlə: 1% ksilokain ya lidokain ilə qarışdırılmış şəkildə istifadə olunur. Yeridildikdən 30-60 saniyə ərzində anestetik effekt əldə edilir, 5-10 dəqiqə sürür. Bəzən təkrar inyeksiyadan sonra bu müddət 15-30 dəqiqəyədək sürə bilir. Məqaləni oxu...' redaktə   Bilirsinizmi Süni qan dövranı aparatı - 1937-ci ildə amerikalı Con Gibbon ing. John Gibbon ekstrakorporal qan dövranını uğurla sınaqdan keçirmişdir. Süni ürək - ilk dəfə 2 dekabr 1982-ci ildə Robert Yarvikə mənsub alm. Jarvik-7‎ modelli süni ürək Uat universitet klinikasında təqaüdçü diş həkimi Barney Klark (21 yanvar 1921 - 23 mart 1983) üzərində ürək cərrahı Uilyam De Vries tərəfindən aparılan yeddi saatlıq əməliyyat zamanı köçürülmüşdür. Ebşteyn anomaliyası nadir anadangəlmə ürək qüsuru, üçtaylı qapaq anomaliyası, rastgəlmə tezliyi digər anadangəlmə ürək qüsurları ilə müqayisədə 1%-dir. Fallo tetradasının yeganə müalicəsi cərrahi yolladır. Spermatozoidin sürəti 0,1 mm/san və ya təqribən saatda 30 sm-dir. Insanda eyakulyasiyalı koitusdan 1-2 saat sonra spermatozoidlər uşaqlıq borularının, mayalanmanın baş verdiyi, ampulyar hissəsinə yetişmiş olurlar. İnsanın orqanizmində spermatozoidlər qeyri aktiv formada olurlar. Onların aktivliyi prostat şirəsinə qarışdıqdan sonra oradakı fermentlərin təsirindən baş verir. Onların qadın cinsiyyət yolundakı hərəkəti müstəqil şəkildə, maye axınının əks istiqamətində olur. Mayalanma üçün spermatozoid 20 sm məsafə (servikal kanal - 2 sm, uşaqlıq boşluğu - 5 sm, uşaqlıq boruları - 12 sm) qət etməlidir. İnsan orqanizmində spermotozoidlər yetişdiyi gündən başlayaraq 30-64 gün həyat qabiliyyətli olurlar. Eyakulyasiyadan sonra mühitdən asılı olaraq 24 saat sağ qala bilirlər. Uşaqlıq dəhlizində spermatozoidlər bir neçə saata məhv olurlar. Uşaqlıq boynunda, uşaqlıqda və uşaqlıq borusunda 3 günə qədər sağ qala bilirlər. Dalaq qanyaradıcı üzvlərin ən böyüyüdür; uzunluğu 10-12 sm, eni sm, qalınlığı 4 sm, çəkisi 150-200 q-dır. Zahiri şəkli qəhvə toxumuna bənzəyir, özü yumşaq və rəngi tünd qırmızıdır. Akonit (lat. Aconítum, yun. Aconae - ox, oxlu) çoxillik, lat. Ranunculaceae fəsiləsindən olan zəhərli bitki, Yunan mifologiyasına görə bu bitki, Heraklın aldadıb axirətdən gün işığına çıxartmış olduğu üçbaşlı köpək Kerber gün şüalarına tab gətirməyib quduzluqla qusaraq ifraz etdiyi seliyin torpağa düşməsindən göyərmişdir. Bu hadisə Akoni şəhəri yaxınlığında baş verdiyindən bitki də belə adlandırılmışdır. Yetkin şəxsin canlı sümüyü kimyəvi tərkibcə 50%-i su, 28%-i üzvi və 22%-i qeyri-üzvi maddədən ibarətdir. Maserasiya olmuş (yağı alınmış, yumşaq toxumalardan ayrılmış qurudulmuş) sümük 33,3%-i üzvi və 66,7%-i qeyri-üzvi maddədən ibarətdir. redaktə   Tibbin şöbələri A Allerqologiya Anatomiya Andrologiya Anesteziologiya Angiologiya C Cərrahiyyə D Dermatologiya E Emetologiya Endokrinologiya Endoskopiya Epidemiologiya F Farmakologiya Ftiziatriya G Gerontologiya Gigiyena Ginekologiya H Hematologiya Hepatologiya İ İmmunologiya K Kardiologiya Q Qastroenterologiya L Laborator diaqnostika M Mamaçalıq Masaj Məhkəmə təbabəti Miologiya Müalicə idmanı N Narkologiya Nefrologiya Neontalogiya Nevrologiya Neyro cərrahiyə O Oftalmologiya Onkohematologiya Onkologiya Ortopediya Otorinolarinqologiya P Palliativ təbabət Parazitologiya Pediatriya Psixiatriya Pulmonologiya R Radiologiya Reanimatologiya Rentgenologiya Reproduktiv təbabət Revmatologiya S Somnologiya Sosial təbabət Stomatologiya T Terapiya Toksikologiya Transfuziologiya Travmatologiya U Urologiya Ü Ürək cərrahiyyəsi V Venerologiya Virusologiya redaktə   Tibbi indekslər: Xəstəliklər • Simptomlar • Sindromlar • Dərmanlar • Terminlər • Müdaxilələr • Ləvazimatlar 0–9 A B Ç C D E Ə F G H X İ J K Q L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z redaktə   Hippokrat andı — Apollona - loğman Asklep, Higeya və Panakeya və bütün tanrıların şahidliyində and içirəm ki, verdiyim sözə və götürdüyüm öhdəliklərə gücüm və dərrakəm çatdığı qədər əməl edəcəyəm: bu sənətdə müəllimimi valideynlərim kimi tanıyacağam, qazandığımı onunla bölüşəcək və ehtiyaclarında ona köməkçi olacağam; onun övladlarını özümə qardaş bilib, öyrənmək istədikləri təqdirdə onlara bu sənəti bir ödəniş və ya sənəd almadan öyrədəcəyəm; şifahi dərsləri və təbabət biliklərini öz və müəllimimim övladlarına və ancaq təbabət qaydalarına sadiq və həkim andı içən şagirdlərimə öyrədəcəyəm. Bunlardan başqa bir kimsəyə öyrətməyəcəyəm. Gücüm çatdığı qədər müalicəmi heç bir vaxt pislik üçün deyil kömək üçün istifadə edəcəyəm. Məndən istifadə üçün zəhər istəyənə onu verməyəcəyim kimi, belə bir hərəkət tərzini belə tövsiyə etməyəcəyəm. Bunun kimi bir hamilə qadına uşaq salması üçün kömək etməyəcəyəm. Həyatımı, sənətimi tərtəmiz bir şəkildə istifadə edəcəyəm. Sidik kisəsi daşından əziyyət çəkənləri yarmayacaq və onları bu işlə məşğul olanlara həvalə edəcəyəm. Hansı evə daxil olaramsa, ancaq xəstənin xeyrini düşünəcəyəm, qəsdli olan bütün pisliklərdən qaçacağam, istər azad istər kölə olsun, kişi və qadınların bədənini sui-istifadə etməkdən çəkinəcəyəm. İstər sənətimin icrası, istərsə də sənətim xaricində insanlarla münasibətdə baş verənləri, görüb eşitdiklərimi bir sirr olaraq saxlıyacağam və kimsəyə açmayacağam. Andıma sadiq olaramsa qoy həyatımda və sənətimdə nəsibim xoşbəxtlik və insanların rəğbəti, olmaramsa bunun əksi olsun. Məqaləni oxu... redaktə   Təqvim 27 mart — 2007-cu il, ABŞ kimyaçı alimi Nobel mükafatı laueratı Pol Loterburun ölüm günü 21 mart — 1936-cu il, Almaniya həkim alimi Nobel mükafatı laueratı Harald tsur Hauzenin doğum günü redaktə   Mərhəmət 1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə Ermənistan Silahlı Qüvvələri Rusiyanın 366-cı motoratıcı alayının iştirakı ilə Xocalı şəhərini işğal edərkən, etnik azərbaycanlılara qarşı baş vermiş soyqırım. Qətlə yetirilənlərin sayı 613 nəfər, bunlardan 63 uşaq, 106 qadın və 70 qoca olmuşdur. 8 ailə tam məhv edilmiş, 25 uşaq hər iki, 130 uşaq isə bir valideynini itirmiş, 487 yaralının 76-sı uşaqlar olmuş, 1275 nəfər əsir alınmış, 150 nəfər itkin düşmüşdür. Bu faciə Dağlıq Qarabağ münaqişəsi zamanı baş vermiş ən dəhşətli hadisələrdən biridir. redaktə   Kateqoriyalar Tibb Ölkələrinə görə tibb Sağlamlıq sahəsində çalışan insanlar Alternativ tibb Anesteziya Antiseptiklər Tibbi avadanlıqlar Tibbin bölmələri Cərrahi müdaxilə Tibbi cihazlar Dərmanlar Diabet Tibbi diaqnostika Duyma orqanları Tibb haqqında əsərlər Heyvan xəstəlikləri Xalq təbabəti Xəstəliklər və pozğunluqlar İmplantatlar Tibbi informasiya mənbələri Karsinomalar Tibbi kitablar Komalar Tibb qaralamaları Qulaq Tibbi ləvazimatlar Tibbi məlumat mənbəyi Müalicə Ölüm səbəbləri Peyvəndlər Tibbi prosedurlar Tibb siyahıları Şok Tibb tarixi Tibb terminləri Tibb təhsili Tibb təşkilatları Tibb üzrə fəlsəfə doktorları Tibbi etika Tibbi peşələr Tibbi texnologiya Tibbi təcrübələr Tibbi təsnifatlar Tütünün sağlamlığa təsiri Ürək-damar sistemi Vitaminlər Təcili tibbi yardım Zoofiliya Anatomiya Ağciyərlərin anatomiyası Anatomiya diaqramları Anatomlar Arterial sistem Arteriya sistemi Baş Bədənin modifikasiyası Bioloji mayelər Bitki anatomiyası Cinsiyyət üzvləri Daxili sekresiya vəziləri Daxili üzvlər Damarlar Dəri Döş qəfəsi Əzələ sistemi Heyvan anatomiyası Həzm sistemi Xarici sekresiya vəziləri İnsan anatomiyası İnsan bədəni Qan Qaraciyər Anatomiya qaralamaları Qırtlaq Qurdlar Nevrologiya Orqan sistemləri Orqanizm toxumaları Orqanlar Vəzilər Biologiya Əlifba sırasına görə arxeyalar Ölkələrinə görə biologiya Biologiya qaralamaları 20–24 ID olan Taksonbar 25–29 ID olan Taksonbar 30–34 ID olan Taksonbar 35–39 ID olan Taksonbar 40+ ID olan Taksonbar Bioloji anlayışlar Biofizika Biologiya şablonları Biologiya tarixi Biologiyanın bölmələri Bioloji aləm Bioloji nomenklatura Bioloji sistemlər Bioloji təşkilatlar Bioloji tullantı Bioloqlar Biosidlər Elektron bioloji resurslar Endemiklər Biologiya fəlsəfəsi Bioloji qanunlar Bioloji qarşılıqlı əlaqələr MBMM-siz biologiya məqalələri Orqanizmlər Bioloji proseslər Biologiya siyahıları Taksonbarda "from" parametri daxil edilməmiş məqalələr Taksonomik kateqoriyalar Biologiya terminləri Tipik növə aid olan Taksonbar ÜTMX-siz biologiya məqalələri Vikiverilənlərdə ID-si olmayan taksonlar redaktə   Əlaqəli portallar Biologiya Kimya Fizika