Portal:Tibb

redaktə   "Medicus curat, natura sanat - Təbiət sağaldır, həkim kömək edir". Tibb portalına xoş gəlmisiniz! redaktə   Seçilən məqalə Ürək (lat. cor; yun. καρδία – kardia) — döş qəfəsində yerləşən, təxminən aid olduğu insanın yumruğu böyüklüyündə əzələvi üzv. Ürəkətrafı ciblərlə – ürək kisəsilə əhatə olunmuşdur. Ürək kisəsinin daxilində bir neçə millilitr həcmində qan plazması xassəli maye vardır ki, bu da ürək işlərkən onun ətraf toxumalarla sürtünməsinin qarşısını alır. Ürək qanın damarlarda cərəyanını təmin edir. Onun işi əsasən mexaniki hadisə olub, sorma və itələmə hərəkətlərindən ibarətdir. Qan dövranı sistemində hərəkətverici qüvvə olan ürək daim arteriyalara qan vurmaq funksiyası daşıyır. Ürəyin forması yaş, cins, bədən quruluşu, sağlamlıq və patologiya kimi amillərdən asılıdır. Məqaləni oxu...' redaktə   Seçilən şəkil Qədim Roma dövrünə aid tibbi alətlər, e.ə. 2-3 əsr, Dövlət antik kolleksiyası, Münhen redaktə   Dərman bitkiləri Keşniş (botaniki adı lat. Coriandrum sativum) — çətirçiçəklilər (Apiaceae [Umbelliferae]) fəsiləsinə aid bitki növüdür. Birillik ot bitkisi olub, sıra ilə düzülmüş uzun saplaqlı və yumurtaşəkilli yarpaqlara mənsubdur. Çiçək tacı çəhrayı rəngdədir. Keşniş bitkisi kök boğazı ətrafında birbirinə yaxın sıx, lakin növbə ilə düzülmüş yarpaq qrupları əmələ gətirir. Tez yetişən sortları zəif, gec yetişənləri isə qüvvəli yarpaqlar əmələ gətirir. Bitkisi silindrik, üzəri qabırğalı, torpaq səthində düz duran, yaxud dirsəkvarı buğumlu, əyilmiş gövdəli olur. Hündürlüyü şəraitdən asılı olaraq 130 sm və daha artıq olur. Xırda, bir evli, ikicinsli çiçəkləri mürəkkəb çətir Ģəklində gövdəsinin baĢında yerləĢir. Çiçəkləri ilk önсə sadə çətirli, sonra isə 3-5-ci sıralarında baş gövdə və budaqların uclarında yerləşən mürəkkəb çətir əmələ gətirir. Ləçək yarpaqları 5 ədəd, bir-birindən aralı olur. Ləçəkləri açıq-çəhrayı rəngli olanlar geniş yayılmışdır. Dişiciyi iki yuvalı, aşağı yumurtalıqlıdır və hər yuvasında bir yumurtacığı olur. Məqaləni oxu...' redaktə   Dərmanlar Şəkil:Morphin – Morphine.svg Morfin (yun. Μορφεύς; Μορφέας) — xaş-xaşın tərkibində olan opiumun (tiryək) əsas alkoloidi. Təbabətdə ən qüvvətli təbii ağrıkəsici kimi istifadə edilir. Morfin ilk dəfə 1804-cü ildə əczaçı Fridrix Vilhelm Adam Sertürner tərəfindən Almaniyanın Paderborn şəhərində əldə edilmişdir. Fridrix Vilhelm Adam Sertürner əldə etmiş olduğu bu maddənin adını qədim yunan mifologiyasında tanrı Hipnosun oğlu yuxugətirən tanrı Morfeyin adından götürmüşdür. 1848-ci ildə isə Avqust Lavrenti tərəfindən onun düzgün molekul formulu təyin edilmişdir. Morfin inyeksiya iynələri 1853-cü ildən tətbiq edilməyə başlanılmışdır. Amerikada vətəndaş müharibəsi dövründə geniş istifadə edilməsi nəticəsində 400 min insan "ordu xəstəliyinə" (morfin asılılığı) düçar olmuşdur. 1874-cü ildə Londonun Müqəddəs Mariya hospitalının nəzdnində olan tibb məktəbində çalışmış ingilis kimyaçısı Rayt Alder tərəfindən morfindən hal-hazırda heroin kimi tanınan diasetilmorfin sintez olunmuşdur Məqaləni oxu...' redaktə   Bilirsinizmi Süni qan dövranı aparatı - 1937 ci ildə amerikalı Con Gibbon ing. John Gibbon ekstrakorporal qan dövranını ugurla sınaqdan keçirmişdir. Süni ürək - ilk dəfə 2 dekabr 1982 ci ildə Robert Yarvikə mənsub alm. Jarvik-7 modelli süni ürək Uat universitet klinikasında təqaudçu diş həkimi Barney Klark (21 yanvar 1921 - 23 mart 1983) üzərində ürək cərrahı Uilyam De Vries tərəfindən aparılan yeddi saatlıq əməliyyat zamanı köçürülmüşdür. Ebşteyn anomaliyası nadir anadangəlmə ürək qüsuru, üçtaylı qapaq anomaliyası, rastgəlmə tezliyi digər anadangəlmə ürək qüsurları ilə müqayisədə 1%-dir. Fallo tetradasının yeganə müalicəsi cərrahi yolladır. Spermatozoidin sürəti 0,1 mm/san və ya təqribən saatda 30 sm-dir. Insanda eyakulyasiyalı koitusdan 1-2 saat sonra spermatozoidlər uşaqlıq borularının, mayalanmanın baş verdiyi, ampulyar hissəsinə yetişmiş olurlar. İnsanın orqanizmində spermatozoidlər qeyri aktiv formada olurlar. Onların aktivliyi prostat şirəsinə qarışdıqdan sonra oradakı fermentlərin təsirindən baş verir. Onların qadın cinsiyyət yolundakı hərəkəti müstəqil şəkildə, maye axınının əks istiqamətində olur. Mayalanma üçün spermatozoid 20 sm məsafə (servikal kanal - 2 sm, uşaqlıq boşluğu - 5 sm, uşaqlıq boruları - 12 sm) qət etməlidir. İnsan orqanizmində spermotozoidlər yetişdiyi gündən başlayaraq 30-64 gün həyat qabiliyyətli olurlar. Eyakulyasiyadan sonra mühitdən asılı olaraq 24 saat sağ qala bilirlər. Uşaqlıq dəhlizində spermatozoidlər bir neçə saata məhv olurlar. Uşaqlıq boynunda, uşaqlıqda və uşaqlıq borusunda 3 günə qədər sağ qala bilirlər. Dalaq qanyaradıcı üzvlərin ən böyüyüdür; uzunluğu 10-12 sm, eni sm, qalınlığı 4 sm, çəkisi 150-200 q-dır. Zahiri şəkli qəhvə toxumuna bənzəyir, özü yumşaq və rəngi tünd qırmızıdır. Akonit (lat. Aconítum, yun. Aconae - ox, oxlu) çoxillik, lat. Ranunculaceae fəsiləsindən olan zəhərli bitki, Yunan mifologiyasına görə bu bitki, Heraklın aldadıb axirətdən gün işığına çıxartmış olduğu üçbaşlı köpək Kerber gün şüalarına tab gətirməyib quduzluqla qusaraq ifraz etdiyi seliyin torpağa düşməsindən göyərmişdir. Bu hadisə Akoni şəhəri yaxınlığında baş verdiyindən bitki də belə adlandırılmışdır. Yetkin şəxsin canlı sümüyü kimyəvi tərkibcə 50%-i su, 28%-i üzvi və 22%-i qeyri-üzvi maddədən ibarətdir. Maserasiya olmuş (yağı alınmış, yumşaq toxumalardan ayrılmış qurudulmuş) sümük 33,3%-i üzvi və 66,7%-i qeyri-üzvi maddədən ibarətdir. redaktə   Tibbin şöbələri Allerqologiya Anatomiya Angiologiya Andrologiya Anesteziologiya Venerologiya Virusologiya Reproduktiv təbabət Qastroentrologiya Herentologiya Hematologiya Hepatologiya Gigiyena Ginekologiya Dermatologiya İmmunologiya Kardiologiya Ürək cərrahiyəsi Laborator diaqnostik Mamaçalıq Müalicə idmanı Masaj Miologiya Narkologiya Nevrologiya Neyro cərrahiyə Neontalogiya Nefrologiya Onkologiya Onkohematologiya Ortopediya Otorinolarinqologiya Oftalmologiya Palliativ təbabət Parazitologiya Pediatriya Psixiatriya Pulmonologiya Radiologiya Reanimatologiya Revmatologiya Rentgenologiya Somnologiya Sosial təbabət Stomatologiya Məhkəmə təbabəti Terapiya Toksikologiya Travmatologiya Transfuziologiya Urologiya Farmakologiya Ftiziatriya Cərrahiyə Endokrinologiya Endoskopiya Epidemiologiya Emetologiya redaktə   Tibbi indekslər: Xəstəliklər • Simptomlar • Sindromlar • Dərmanlar • Terminlər • Müdaxilələr • Ləvazimatlar 0–9 A B Ç C D E Ə F G H X İ J K Q L M N O Ö P R S Ş T U Ü V Y Z redaktə   Hippokrat andı — Apollona - loğman Asklep, Higeya və Panakeya və bütün tanrıların şahidliyində and içirəm ki, verdiyim sözə və götürdüyüm öhdəliklərə gücüm və dərrakəm çatdığı qədər əməl edəcəyəm: bu sənətdə müəllimimi valideynlərim kimi tanıyacağam, qazandığımı onunla bölüşəcək və ehtiyaclarında ona köməkçi olacağam; onun övladlarını özümə qardaş bilib, öyrənmək istədikləri təqdirdə onlara bu sənəti bir ödəniş və ya sənəd almadan öyrədəcəyəm; şifahi dərsləri və təbabət biliklərini öz və müəllimimim övladlarına və ancaq təbabət qaydalarına sadiq və həkim andı içən şagirdlərimə öyrədəcəyəm. Bunlardan başqa bir kimsəyə öyrətməyəcəyəm. Gücüm çatdığı qədər müalicəmi heç bir vaxt pislik üçün deyil kömək üçün istifadə edəcəyəm. Məndən istifadə üçün zəhər istəyənə onu verməyəcəyim kimi, belə bir hərəkət tərzini belə tövsiyə etməyəcəyəm. Bunun kimi bir hamilə qadına uşaq salması üçün kömək etməyəcəyəm. Həyatımı, sənətimi tərtəmiz bir şəkildə istifadə edəcəyəm. Sidik kisəsi daşından əziyyət çəkənləri yarmayacaq və onları bu işlə məşğul olanlara həvalə edəcəyəm. Hansı evə daxil olaramsa, ancaq xəstənin xeyrini düşünəcəyəm, qəsdli olan bütün pisliklərdən qaçacağam, istər azad istər kölə olsun, kişi və qadınların bədənini sui-istifadə etməkdən çəkinəcəyəm. İstər sənətimin icrası, istərsə də sənətim xaricində insanlarla münasibətdə baş verənləri, görüb eşitdiklərimi bir sirr olaraq saxlıyacağam və kimsəyə açmayacağam. Andıma sadiq olaramsa qoy həyatımda və sənətimdə nəsibim xoşbəxtlik və insanların rəğbəti, olmaramsa bunun əksi olsun. Məqaləni oxu... redaktə   Təqvim 14 sentyabr — 1936 ci il, ABŞ alimi, həkimi və farmakoloq Nobel mükafatı laueratı Fərid Muradın doğum günü 16 sentyabr — 1832 ci il İngiltərə fizioloq alimi Nobel mükafatı laueratı Ronald Rossun ölüm günü 20 sentyabr — 1906 cı il, Azərbaycanda elmi anatomiyanın banisi, tibb elmləri doktoru, professor Kamil Balakişiyevin doğum günü 25 sentyabr — 1881 ci ildə Ferdinand Adolf Kehler ilk dəfə olaraq indiki zamanda tətbiq edilən köndələn kəsiklə sezar müdaxiləsini icra etmişdir 27 sentyabr — 1849 ci il, Rusiya alimi, həkimi və farmakoloq Nobel mükafatı laueratı İvan Pavlovun doğum günü 27 sentyabr — 1925 ci il, İngiltərə alimi, həkimi və fizioloq Nobel mükafatı laueratı Robert Edvardsın doğum günü 30 sentyabr — 1951 ci il, Avstraliya alimi, Nobel mükafatı laueratı Berri Marşallın doğum günü 30 sentyabr — 2011 cu il, Kanada bioloq alimi Nobel mükafatı laueratı Ralf Staynmanın ölüm günü redaktə   Uşaqlar üçün Qaraciyər insan bədəninin ikinci böyük orqanı sayılır. Böyüklərdə onun çəkisi təxminən 1,5-2 kiloqram olur. Qaraciyər qarının yuxarı hissəsində diafraqmanın altında yerləşir. Onun rəngi tünd qırmızıdır. Bu onun qanla zəngin olması ilə izah olunur. Xaricdən baxanda onun işini görmək olmur. Amma o, həyat üçün çox vacib orqan olub, yüzlərlə tapşırığı bir vaxta görə bilir. O qidanın həzmində əsas rollardan birini oynayır. Bundan başqa o, qanı zəhərli maddələrdən təmizləyir. Qaraciyəri bir fabrikə də bənzətmək olar. Burada həyat üçün zəruri bir çox maddələr istehsal olunur. Bir qalın damar vasitəsilə qan qida maddələri ilə qaraciyərin qapısından daxil olur, digər bir damar vasitəsilə isə burada təmizlənmiş və yeni məhsullarla zənginləşmiş qan xaric olur. Qaraciyərdə bir sıra maddələr qandan ayrılır və digərləri isə ona qarışır. Məqaləni oxu...' redaktə   Mərhəmət 1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə Ermənistan Silahlı Qüvvələri Rusiyanın 366-cı motoratıcı alayının iştirakı ilə Xocalı şəhərini işğal edərkən, etnik azərbaycanlılara qarşı baş vermiş soyqırım. Qətlə yetirilənlərin sayı 613 nəfər, bunlardan 63 uşaq, 106 qadın və 70 qoca olmuşdur. 8 ailə tam məhv edilmiş, 25 uşaq hər iki, 130 uşaq isə bir valideynini itirmiş, 487 yaralının 76-sı uşaqlar olmuş, 1275 nəfər əsir alınmış, 150 nəfər itkin düşmüşdür. Bu faciə Dağlıq Qarabağ münaqişəsi zamanı baş vermiş ən dəhşətli hadisələrdən biridir. redaktə   Kateqoriyalar ▼ Tibb ► Tibbin klinik bölmələri ► Tibbin nəzəri bölmələri ► Şəxslər:Tibb ► Alternativ tibb ► Anesteziya ► Antiseptiklər ► Tibbi avadanlıqlar ► Tibbi cihazlar ► Cərrahi müdaxilə ► Diabet ► Tibbi diaqnostika ► Dietologiya ► Duyma orqanları ► Dərmanlar ► Farmakologiya ► Herontologiya ► Heyvan xəstəlikləri ► Həkimlər ► Tibbi kitablar ► Komalar ► Kosmetologiya ► Tibbi ləvazimatlar ► Müalicə ► Tibbi məlumat mənbəyi ► Nefrologiya ► Patologiya ► Pediatriya ► Tibbi prosedurlar ► Tibb qaralamaları ► Qastroenterologiya ► Qulaq ► Radiologiya ► Reanimatologiya ► Tibb tarixi ► Tibb terminləri ► Tibb üzrə fəlsəfə doktorları ► Tibbi etika ► Tibbi təsnifatlar ► Toksikologiya ► Tomoqrafiya ► Tibb təhsili ► Tibb təşkilatları ► Vitaminlər ► Xalq təbabəti ► Xəstəliklər ► Təcili tibbi yardım ► Zoofiliya ► Ölüm səbəbləri ► Ürək-damar sistemi ► İmmunologiya ► İmplantatlar ► Tibbi informasiya mənbələri ► Şok ► Tibb haqqında əsərlər ▼ Anatomiya ► Anatomiya diaqramları ► Anatomlar ► Arterial sistem ► Arteriya sistemi ► Ağciyərlərin anatomiyası ► Baş ► Bioloji mayelər ► Bitki anatomiyası ► Bədənin modifikasiyası ► Cinsiyyət üzvləri ► Damarlar ► Daxili sekresiya vəziləri ► Daxili üzvlər ► Döş qəfəsi ► Dəri ► Heyvan anatomiyası ► Həzm sistemi ► Nevrologiya ► Orqan sistemləri ► Orqanizm toxumaları ► Orqanlar ► Qan ► Qaraciyər ► Anatomiya qaralamalar ► Qırtlaq ► Qurdlar ► Vəzilər ► Xarici sekresiya vəziləri ► İnsan anatomiyası ► İnsan bədəni ► Əzələ sistemi ▼ Biologiya ► Əlifba sırasına görə arxeyalar ► Biologiya qaralamaları ► Antibiotiklər ► Biofizika ► Biologiyanın bölmələri ► Bioloji aləm ► Bioloji sistemlər ► Bioloqlar ► Endemiklər ► Biologiya fəlsəfəsi ► GRIN-ni olmayan bitkilər haqqında məqalə ► Həyat ► IPNI-si olmayan bitki haqqında məqalə ► MBMM-siz bioloji məqalə ► Mutasiya ► Orqanizmlər ► Bioloji proseslər ► Simbioz ► Taksonomik kateqoriyalar ► Vikinövə istinadı olmayan məqalə ► ÜTMX-siz bioloji məqalə ► İmmunologiya redaktə   Əlaqəli portallar Biologiya Kimya Fizika