redaktə "Medicus curat, natura sanat - Təbiət sağaldır, həkim kömək edir".
|
Tibb portalına xoş gəlmisiniz!
|
|
Anesteziologiya (yun. ἀν-an (inkar), yun. αἴσϑησις- hisiyyat, lat. logos- elm) keyləşdirmə, ağrısızlaşdırma mexanizmini, üsul və metodlarını öyrənən, tətbiq edən tibb sahəsi. Hesab edirlər ki, yunan filosofu Dioskorid ilk dəfə e.ə. I əsrdə mandraqorun narkotik təsirini təsvir etmək üçün anesteziya terminindən istifadə etmişdir.
1721-ci ildə universal etimoloji ingilis lüğətində (ing. Bailey`s) anesteziya "hissiyat qüsuru", Britaniya ensiklopediyasında (1771) "hissiyatdan məhrum olma" kimi göstərilir. Cərrahi əməliyyatların aparılmasına imkan verən yuxuya bənzər hal haqqındakı Oliver Uendel Holmsin (ing. Oliver Wendell Holmes) fikirləri bu sahəni elm kimi öyrənməyə və onu anesteziologiya termini ilə adlandırmağa səbəb olmuşdur.
Qədim Roma dövrünə aid tibbi alətlər, e.ə. 2-3 əsr, Dövlət antik kolleksiyası, Münhen
 (lat. Citrus limon) - Sədokimilər fəsiləsinə aid bitki növü. Limon çox faydalı bitkidir. Azərbaycanın subtropik rayonlarında (Lənkəran, Astara və s.) son illərdə müvəffəqiyyətlə becərilir və onun əkin sahələri ildən-ilə genişləndirilir. Limonun vətəni qədim Hindistan torpağıdır. Əfsanəvi hindli yoqları onu sağlamlığın qorunmasında universal bir vasitə sayırlar. Onların dediklərinə görə hər adam özünü gündə bir limon yeməyə və bir limonun şirəsini içməyə öyrətməlidir. Guman edilir ki, "limon" sözü malay dilində bu meyvəni adlandıran "lerno" sozündən əmələ gəlib. Çində isə bu bitkini "limunq" adlandırırlar və tərcümədə bu "analar üçün xeyirli" deməkdir. Bütün başqa sitruslar kimi, limonun iç hissəsi qalın qabıqla örtülüb, əti isə nazik ağ pərdə ilə bağlanmış dilimlərə bölünür. Ətin ortası dadsız ağ maddədən ibarətdir. Limon ağacının meyvələrindən istifadə olunur. Meyvələrini yetişən zaman toplayır, çeşidlərə ayırır, yaxşı yetişənlərini satışa göndərir, vaxtından qabaq ağacdan qopub düşənləri limon zavoduna, həddindən artıq yetişənləri isə efir yağı istehsal edən zavoda verirlər
pirazolon törəməsi, qeyri opiad ağrıkəsici. Yüksək analgetik (ağrıkəsici) və antipiretik (hərarətsalıcı) təsirə malikdir.
Sensibilizasiya, təzyiqin düşməsi və nadir hallarda aqranulositoz kimi əlavə təsirlərə də malikdir.
1922 ci ildə alm. Hoechst firması tərəfindən Novalgin adı ilə istehsalına başlanılmışdır. Metamizol qədul edilmə yollarından asılı olaraq müxtəlif: daxilə qəbul üçün tablet, məhlul, düz bağırsağa yeritmək üçün şam, vena və əzələ daxilinə inyeksiya üçün ampula formasında istehsal olunur...
- Süni qan dövranı aparatı - 1937-ci ildə amerikalı Con Gibbon ing. John Gibbon ekstrakorporal qan dövranını uğurla sınaqdan keçirmişdir.
- Süni ürək - ilk dəfə 2 dekabr 1982-ci ildə Robert Yarvikə mənsub alm. Jarvik-7 modelli süni ürək Uat universitet klinikasında təqaüdçü diş həkimi Barney Klark (21 yanvar 1921 - 23 mart 1983) üzərində ürək cərrahı Uilyam De Vries tərəfindən aparılan yeddi saatlıq əməliyyat zamanı köçürülmüşdür.
- Ebşteyn anomaliyası nadir anadangəlmə ürək qüsuru, üçtaylı qapaq anomaliyası, rastgəlmə tezliyi digər anadangəlmə ürək qüsurları ilə müqayisədə 1%-dir.
- Fallo tetradasının yeganə müalicəsi cərrahi yolladır.
- Spermatozoidin sürəti 0,1 mm/san və ya təqribən saatda 30 sm-dir. Insanda eyakulyasiyalı koitusdan 1-2 saat sonra spermatozoidlər uşaqlıq borularının, mayalanmanın baş verdiyi, ampulyar hissəsinə yetişmiş olurlar. İnsanın orqanizmində spermatozoidlər qeyri aktiv formada olurlar. Onların aktivliyi prostat şirəsinə qarışdıqdan sonra oradakı fermentlərin təsirindən baş verir. Onların qadın cinsiyyət yolundakı hərəkəti müstəqil şəkildə, maye axınının əks istiqamətində olur. Mayalanma üçün spermatozoid 20 sm məsafə (servikal kanal - 2 sm, uşaqlıq boşluğu - 5 sm, uşaqlıq boruları - 12 sm) qət etməlidir. İnsan orqanizmində spermotozoidlər yetişdiyi gündən başlayaraq 30-64 gün həyat qabiliyyətli olurlar. Eyakulyasiyadan sonra mühitdən asılı olaraq 24 saat sağ qala bilirlər. Uşaqlıq dəhlizində spermatozoidlər bir neçə saata məhv olurlar. Uşaqlıq boynunda, uşaqlıqda və uşaqlıq borusunda 3 günə qədər sağ qala bilirlər.
- Dalaq qanyaradıcı üzvlərin ən böyüyüdür; uzunluğu 10-12 sm, eni sm, qalınlığı 4 sm, çəkisi 150-200 q-dır. Zahiri şəkli qəhvə toxumuna bənzəyir, özü yumşaq və rəngi tünd qırmızıdır.
- Akonit (lat. Aconítum, yun. Aconae - ox, oxlu) çoxillik, lat. Ranunculaceae fəsiləsindən olan zəhərli bitki, Yunan mifologiyasına görə bu bitki, Heraklın aldadıb axirətdən gün işığına çıxartmış olduğu üçbaşlı köpək Kerber gün şüalarına tab gətirməyib quduzluqla qusaraq ifraz etdiyi seliyin torpağa düşməsindən göyərmişdir. Bu hadisə Akoni şəhəri yaxınlığında baş verdiyindən bitki də belə adlandırılmışdır.
- Yetkin şəxsin canlı sümüyü kimyəvi tərkibcə 50%-i su, 28%-i üzvi və 22%-i qeyri-üzvi maddədən ibarətdir. Maserasiya olmuş (yağı alınmış, yumşaq toxumalardan ayrılmış qurudulmuş) sümük 33,3%-i üzvi və 66,7%-i qeyri-üzvi maddədən ibarətdir.
redaktə Tibbi indekslər: Xəstəliklər • Simptomlar • Sindromlar • Dərmanlar • Terminlər • Müdaxilələr • Ləvazimatlar
 Məqaləni oxu...
|
- 14 sentyabr — 1936 ci il,
 ABŞ alimi, həkimi və farmakoloq Nobel mükafatı laueratı Fərid Muradın doğum günü
- 16 sentyabr — 1832 ci il
 İngiltərə fizioloq alimi Nobel mükafatı laueratı Ronald Rossun ölüm günü
- 20 sentyabr — 1906 cı il, Azərbaycanda elmi anatomiyanın banisi, tibb elmləri doktoru, professor Kamil Balakişiyevin doğum günü
- 25 sentyabr — 1881 ci ildə Ferdinand Adolf Kehler ilk dəfə olaraq indiki zamanda tətbiq edilən köndələn kəsiklə sezar müdaxiləsini icra etmişdir
- 27 sentyabr — 1849 ci il,
 Rusiya alimi, həkimi və farmakoloq Nobel mükafatı laueratı İvan Pavlovun doğum günü
- 27 sentyabr — 1925 ci il, İngiltərə alimi, həkimi və fizioloq Nobel mükafatı laueratı Robert Edvardsın doğum günü
- 30 sentyabr — 1951 ci il,
 Avstraliya alimi, Nobel mükafatı laueratı Berri Marşallın doğum günü
- 30 sentyabr — 2011 cu il,
 Kanada bioloq alimi Nobel mükafatı laueratı Ralf Staynmanın ölüm günü
 Hüceyrənin qurluşu
1.Nüvəcik
2.Nüvə
3.Ribasomlar
4.Vezikula
5,8.Plazma daxili şəbəkə
6.Holci aparatı
7.Hüceyrə divarı
9.Mitoxondrilər
10.Qovuqcuq (Vakuola)
11.Hüceyrə plazması
12.Lizosom
13.Sentrosom
Bütün canlılar hüceyrələrdən təşkil olunmuşlar. Hər bir tikilinin əsas tikinti materialları daş ya kərpic olduğu kimi bütün canlıların da tikinti materiallarından birini və əsasını hüceyrə təşkil edir. Bəzi canlılar tək, digərləri isə çoxlu hüceyrələrdən təşkil olunmuşlar. Hər bir hüceyrə xaricdən çox incə bir qabıqla ya divarla əhatə olunur ki, buna bitki mənşəyli hüceyrələrdə qılaf, heyvan mənşəyli hüceyrələrdə isə membran deyilir. Hüceyrənin daxilində və mərkəzində onun nüvəsi yerləşir. Bu halı ərik ya şaftalı meyvəsi ilə müqayisə etmək olar.vNüvədə hüceyrənin bütün iş planlanları cəmləşmişdir. Bu planlara genlər deyilir. Amma elə hüceyrələr vardır ki onlarda nüvələr olmur. Belə ki insanın qan hüceyrələrindən olan yetişmiş eritrositlərin nüvəsi olmur. Elə bakteriyalar vardır ki, onlarda da nüvə olmur genlər sərbəst şəkildə hüceyrənin daxilindəki plazma adlanan möhtəviyyata qarışmış olurlar.
1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə Ermənistan Silahlı Qüvvələri Rusiyanın 366-cı motoratıcı alayının iştirakı ilə Xocalı şəhərini işğal edərkən, etnik azərbaycanlılara qarşı baş vermiş soyqırımdır. Qətlə yetirilənlərin sayı 613 nəfər, bunlardan 63 uşaq, 106 qadın və 70 qoca olmuşdur. 8 ailə tam məhv edilmiş, 25 uşaq hər iki, 130 uşaq isə bir valideynini itirmiş, 487 yaralının 76-sı uşaqlar olmuş, 1275 nəfər əsir alınmış, 150 nəfər itkin düşmüşdür. Bu faciə Dağlıq Qarabağ münaqişəsi zamanı baş vermiş ən dəhşətli hadisələrdən biridir.
|
.svg){kind=small}
