Sədi Yüzbəndi
| Sədi Yüzbəndi | |
|---|---|
 | |
| Doğum tarixi | 1918 |
| Doğum yeri | |
| Vəfat tarixi | 1946 |
| Vəfat yeri | |
| Vəfat səbəbi | öldürülüb |
| Mükafatları |
 |
Sədi Yüzbəndi (1918, Yüzbənd, Şərqi Azərbaycan ostanı – 1946, Təbriz) ― azərbaycanlı şair, aktyor. Azərbaycan Milli Hökuməti dövründə Şairlər məclisinin üzvü.
Azərbaycan Milli Hökuməti süquta uğradıqdan sonra şah ordusunun silahlı dəstələri tərəfindən başı kəsilib.
Həyatı
[redaktə | vikimətni redaktə et]Sədi İzzət oğlu 1918-ci ildə Qaradağ mahalının Yüzbənd kəndində anadan olub[1]. Azərbaycan Demokrat Firqəsinə qoşulub. Firqənin Qaradağ Vilayət Komitəsində Əbdülsəməd İmraninin rəhbərliyi altında fədai kimi döyüşlərdə iştirak edib. Burada müxtəlif məsul vəzifələrə seçilib[1]. 1945-ci ildə Təbrizdə "Vətən yolunda" qəzeti yanında təsis edilən Şairlər məclisinin üzvü olub[2]. 1946-cı ildə isə Azərbaycan Milli Hökuməti tərəfindən milli-demokratik hərəkatda iştirak etdiyi üçün "21 Azər" medalı və leytenant rütbəsilə təltif olunub[1]. "Ziddi-faşist", "Şairlər məclisi", Azərbaycan qəzet və jurnallarında şeirləri çap edilib[3][4][5].
Ölümü
[redaktə | vikimətni redaktə et]1946-cı ildə Azərbaycan Milli Hökuməti süqut etdikdən sonra Sədi Yüzbəndi şah ordusunun silahlı dəstələri tərəfindən Qaradağda ələ keçirilərək öldürülüb.[6][7][8][9] Kəsilmiş başını isə Təbrizə gətirib anasının qarşısına atıblar.[10][6][11][12]
Xatirəsi
[redaktə | vikimətni redaktə et]1966-cı il martın 28-də Xəlil Rza Ulutürk Sədi Yüzbəndinin öldürülməsini təsvir edən şeir yazıb[13]. Şeirdən hissə:
|
Od-alov ürəkli şair Yüzbəndi
Onun yüz şərqisi, onun yüz bəndi Yandırdı suyu da, dağı, daşı da. Qızıl bayraq kimi getdi qarşıda. Heyhat! Bir ildırım-balta vuruldu Göyərən palıdın budaqlarına. - Al! – deyə balanın qanlı başını Atdılar ananın ayaqlarına. |
|
Mükafatları
[redaktə | vikimətni redaktə et]
— 1946-cı ildə Azərbaycan Milli Hökuməti tərəfindən milli-demokratik hərəkatda iştirak etdiyi üçün "21 Azər" medalı ilə təltif edilib[1].
Həmçinin bax
[redaktə | vikimətni redaktə et]Mənbə
[redaktə | vikimətni redaktə et]İstinadlar
[redaktə | vikimətni redaktə et]- ↑ 1 2 3 4 Güləddin İsmayılov. "Şəhid şair Sədi Yüzbəndi" (az.). az-adfmk. 2023-04-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-04-19.
- ↑ Ağahüseyn Şükürov. "Şair Əli Tudənin həyat və fəaliyyət yoluna bir baxış" (az.). 525-ci qəzet. 2019-01-30. 2023-04-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-04-19.
- ↑ Xaqan Balayev, "Cənublu şair və yazıçıların Azərbaycan ədəbi mühitinə inteqrasiyası" (PDF), Xəzər Xəbər jurnalı, Bakı, June 2011, səh. 56, 2022-01-16 tarixində arxivləşdirilib (PDF)
- ↑ Pərvanə Məmmədli. Cənubi Azərbaycan mətbuatı tarixi: XIX-XX-XXI yüzilliklər. Bakı: Elm nəşriyyatı. 2009. səh. 120. (#accessdate_missing_url)
- ↑ Mirqasım Çeşmazər. Azərbaycan Demokrat Partiyasının yaranması və fəaliyyəti (PDF). Bakı: Elm nəşriyyatı. 1986. səh. 91. 2023-05-02 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2023-05-02.
- ↑ 1 2 Tudə XVII, 2020. səh. 53
- ↑ Əlizadə Əsgərli. Milli ideal mücahidi (PDF). Bakı: Elm nəşriyyatı. 2005. səh. 112. 2022-03-19 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2023-04-19.
- ↑ Arzu Hüseynova. XX əsr Şimali Azərbaycan nəsri və mühacir Cənubi Azərbaycan ədəbiyyatında bölünmüş vətən və milli bütövlük ideyası (PDF). Bakı. 2021. səh. 179. 2022-05-23 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2023-04-19.
- ↑ Balayev, Xaqan. Azərbaycanın sosial-siyasi həyatında cənublu mühacirlərin iştirakı (1947-1991) (az.). Bakı: Elm və təhsil nəşriyyatı. 137. ISBN 2018.
- ↑ Əmirov, 2000. səh. 51
- ↑ Tərtib edən və məsul redaktor: Səməd Bayramzadə. "21 Azər – 70" fotoalbom (şərhlərlə) (PDF). Bakı: “Araz” nəşriyyatı. 2015. səh. 182. ISBN 978-9952-8285-3-5. Archived from the original on 2022-03-09. İstifadə tarixi: 2022-03-09.
- ↑ Ali Kafkasyalı. İran Türk Edebiyatı Antolojisi. III. Ərzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları. 2002. səh. 37. 2023-04-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-04-11.
- ↑ Xəlil Rza Ulutürk. Seçilmiş əsərləri (PDF). Bakı. 2014. səh. 51. 2018-04-17 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2023-04-19.
Ədəbiyyat
[redaktə | vikimətni redaktə et]- Əmirov, Sabir. Cənubi Azərbaycan milli-demokratik ədəbiyyatı (1941-1990) (az.). Bakı: Elm nəşriyyatı. 2000. səh. 257. ISBN 5806612600.
- Tudə, Əli. Əli Tudə: Həyatım xatirələrim (PDF) (az.). XVII. Bakı: Azərbaycan Nəşriyyatı. 2020. səh. 384.
